|
TÜRK
GIDA KODEKSİ ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ
(TEBLİĞ
NO: 2017/26)
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Tebliğin amacı, zeytinyağları ve pirina yağlarının tekniğine uygun
ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, etiketlenmesi, muhafazası,
depolanması, taşınması ve piyasaya arzı ile ilgili şartları ve ürün
özelliklerini belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Tebliğ, zeytinyağları ve pirina yağlarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1)
Bu Tebliğ, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1)
Bu Tebliğde geçen;
a) Ham pirina
yağı: Pirinanın çözücülerle ekstraksiyonu veya diğer fiziksel işlemler
sonucu elde edilen, reesterifikasyon işleminden geçmemiş, diğer yağlar ve
karışımları ile karıştırılmamış, doğrudan tüketime uygun olmayan,
rafinasyon veya teknik amaçlı kullanıma uygun yağı,
b) Pirina yağı:
Rafine pirina yağı ve doğrudan tüketime uygun natürel zeytinyağları
karışımından oluşan, serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00
gramda 1,0 gramdan fazla olmayan yağı,
c) Rafine pirina
yağı: Ham pirina yağının doğal trigliserid yapısında değişikliğe yol
açmayan metotlarla rafine edilmesi sonucu elde edilen ve serbest yağ asitliği
oleik asit cinsinden her l00 gramda 0,3 gramdan fazla olmayan yağı,
ç) (Mülga:RG-8/4/2023-32157)
ifade eder.
(2) Zeytinyağı,
sadece zeytin ağacı, Olea europaea L. meyvelerinden elde edilen yağlardır.
Çözücü kullanılarak ekstrakte edilen veya reesterifikasyon işlemi ile doğal
trigliserid yapısı değiştirilmiş yağlar ve diğer yağlarla karışımı bu
tanımın dışındadır.
a) Natürel
zeytinyağı: Zeytin ağacı meyvesinden doğal niteliklerinde değişikliğe neden
olmayacak bir ısıl ortamda, sadece yıkama, dekantasyon, santrifüj ve
filtrasyon işlemleri gibi mekanik veya fiziksel işlemler uygulanarak elde
edilen; kendi kategorisindeki ürünlerin fiziksel, kimyasal ve duyusal
özelliklerini taşıyan yağlardır. Çözücü veya kimyasal ya da biyokimyasal
etkisi olan yardımcılar kullanılarak veya reesterifikasyonla elde edilen
yağlar bu tanımın dışındadır. Natürel zeytinyağları;
1) Natürel sızma
zeytinyağı: Doğrudan tüketime uygun, serbest yağ asitliği oleik asit
cinsinden her 100 gramda 0,8 gramdan fazla olmayan yağlar,
2) Natürel birinci
zeytinyağı: Doğrudan tüketime uygun, serbest yağ asitliği oleik asit
cinsinden her l00 gramda 2,0 gramdan fazla olmayan yağlar,
3) Ham
zeytinyağı/Rafinajlık: Serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100
gramda 2,0 gramdan fazla olan ve/veya duyusal ve karakteristik özellikleri
bakımından doğrudan tüketime uygun olmayan, rafinasyon veya teknik amaçlı
kullanıma uygun yağlar,
olarak
sınıflandırılır.
b) Rafine
zeytinyağı: Ham zeytinyağının doğal trigliserid yapısında değişikliğe yol
açmayan metotlarla rafine edilmeleri sonucu elde edilen ve serbest yağ
asitliği oleik asit cinsinden her l00 gramda 0,3 gramdan fazla olmayan
yağdır.
c) Riviera
zeytinyağı: Rafine zeytinyağı ile doğrudan tüketime uygun natürel
zeytinyağları karışımından oluşan ve serbest yağ asitliği oleik asit
cinsinden her l00 gramda l,0 gramdan fazla olmayan yağdır.
ç) Çeşnili
zeytinyağı: Zeytinyağlarına değişik baharat, bitki, meyve ve sebzelerin
ilave edilmesi ile elde edilen ve diğer özellikleri açısından bu Tebliğ
kapsamında kendi kategorisindeki ürünlerin özelliklerini taşıyan yağdır.
Ürün
özellikleri
MADDE 5 –
(1) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlere ait özellikler aşağıda verilmiştir:
a) Zeytinyağları
ve pirina yağlarının kalite ve saflık kriterleri Ek- l’e uygun olur.
b) Natürel zeytinyağları
ile ilgili duyusal özellikler Ek-2’ye uygun olur.
c) Natürel sızma
ve natürel birinci zeytinyağında kampesterol değeri için Ek-3’ün birinci
bölümünde yer alan karar ağacı, (Değişik ibare:RG-8/4/2023-32157) natürel
sızma, natürel birinci, rafine ve riviera zeytinyağı ile ham pirina, rafine
pirina ve pirina yağındaki delta-7-stigmastenol değerleri için Ek-3’ün
ikinci bölümünde yer alan karar ağaçları dikkate alınır.
ç) Çeşnili ve/veya
aromalı zeytinyağlarına sadece Ek-1’de yer alan kalite ve saflık kriterleri
ile ilgili hükümler uygulanır. Bu ürünler için Ek-2’de yer alan duyusal
özellikler dikkate alınmaz.
d) Zeytinyağı
diğer sıvı yağlara ve diğer sıvı yağlar zeytinyağına karıştırılamaz.
Özel hükümler
MADDE 6 –
(Mülga:RG-8/4/2023-32157)
Katkı maddeleri
MADDE 7 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde kullanılacak katkı maddeleri,
30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Bu Yönetmeliğe ilave olarak;
a) Natürel
zeytinyağlarına hiçbir gıda katkı maddesi ilave edilemez.
b) Rafine
zeytinyağı, riviera zeytinyağı, rafine pirina yağı ve pirina yağına
rafinasyon işlemi sırasında kaybolan doğal alfa tokoferollerin yeniden
kazandırılması amacıyla alfa tokoferol ilavesi yapılabilir. Ancak son
üründe alfa tokoferol konsantrasyonu 200 mg/kg’ı geçmez.
Aroma vericiler
ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri
MADDE 8 –
(1) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerde kullanılacak, aroma vericiler ve aroma
verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Aroma
Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliğinde
yer alan hükümlere uygun olur.
Ekstraksiyon çözücüleri
MADDE 9 – (1)
Bu Tebliğ kapsamında yer alan pirina yağlarının elde edilmesinde kullanılan
ekstraksiyon çözücüleri, 18/8/2013 tarihli ve 28739 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Maddelerinin ve Gıda Bileşenlerinin
Üretiminde Kullanılan Ekstraksiyon Çözücüleri Tebliği (Tebliğ No:
2013/45)’nde yer alan hükümlere uygun olur.
Bulaşanlar
MADDE 10 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki bulaşanların miktarları,
29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliğinde yer alan hükümlere
uygun olur.
Pestisit
kalıntıları
MADDE 11 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki pestisit kalıntı miktarları,
25/11/2016 tarihli ve 29899 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde yer
alan hükümlere uygun olur.
Hijyen
MADDE 12 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünler; 17/12/2011 tarihli ve 28145
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliği ve 29/12/2011
tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliğinde yer alan hükümlere
uygun olur.
Ambalajlama
MADDE 13 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin ambalajları, 29/12/2011 tarihli
ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Gıda İle Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliğinde yer alan
hükümlere uygun olur.
Etiketleme
MADDE 14 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünler; 26/1/2017 tarihli ve 29960
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda
Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer alan hükümler
ile birlikte aşağıdaki hükümlere de uygun olur:
a) Zeytinyağına
çeşni ve/veya aroma ilave edilmesi halinde ürün adından önce çeşni ve/veya
aroma maddesinin adı ürün adı ile aynı punto büyüklüğünde olacak şekilde
belirtilir.
b) Sadece natürel
sızma zeytinyağları ve natürel birinci zeytinyağları etiketlerinde ilgili
mevzuatına uygun olarak coğrafi işaret taşıyabilir.
c) Pirina yağı
hiçbir koşulda zeytinyağı olarak adlandırılamaz.
ç) 4 üncü maddede
yer alan tanımlara uygun olarak üretilmiş zeytinyağlarında aşağıdaki
bilgiler de etikette yer alabilir:
1) Natürel sızma zeytinyağı
için; “zeytinin yalnızca mekanik olarak işlenmesi ile elde edilmiş üstün
kalitede zeytinyağı.”
2) Natürel birinci
zeytinyağı için; “zeytinin yalnızca mekanik olarak işlenmesi ile elde
edilmiş zeytinyağı.”
3) Riviera
zeytinyağı için; “rafinasyona tabi tutulan zeytinyağları ve doğrudan
zeytinden elde edilen natürel yağları içerir.”
4) Pirina yağı
için; “pirinanın ekstraksiyonundan elde edilen ham pirina yağının
rafinasyonu ile üretilen rafine pirina yağı ve doğrudan zeytinden elde
edilen natürel yağları içerir/yağlardan oluşur” veya “Pirina yağının
rafinasyonu ile elde edilen yağlar ve doğrudan zeytinden elde edilen
natürel yağları içerir.”
d) “İlk soğuk
baskı” ifadesi sadece 27 ˚C’nin altında hidrolik pres kullanılarak zeytin
hamurunun ilk mekanik sıkılmasından elde edilen natürel sızma ve natürel
birinci zeytinyağları için kullanılabilir.
e) “Soğuk sıkım”
ifadesi zeytin hamurunun 27 ˚C’nin altında perkolasyonu veya santrifüjü ile
elde edilen natürel sızma veya natürel birinci zeytinyağları için kullanılabilir.
f) (Değişik:RG-8/4/2023-32157)
Etikette tat ve/veya kokuya ilişkin duyusal özellikler sadece natürel
sızma ve natürel birinci zeytinyağı için kullanılır. Bu amaçla, sadece bu
Tebliğin Ek-2’sinin ikinci bölümünde yer alan duyusal özelliklere ilişkin
ifadeler; 20/11/2014 tarihli ve 29181 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Gıda Kodeksi Zeytinyağı ve Pirina Yağı Analiz Metotları Tebliği
(Tebliğ No: 2014/53)’nin duyusal özelliklere ilişkin Ek-11’inde yer alan
metoda göre değerlendirilmiş olması koşuluyla kullanılır.
g) Bu Tebliğ
kapsamında yer alan ve doğrudan son tüketiciye sunulan ürünler hazır
ambalajlı hale getirilmeksizin piyasaya arz edilemez.
ğ) Ürün etiketinde
asitlik veya maksimum asitlik belirtilecekse, peroksit değeri, mumsu madde,
ultraviyole ışında özgül soğurma değerleri ile birlikte aynı yüzde ve aynı
boyutta olur.
Beslenme ve
sağlık beyanları
MADDE 15 – (1)
Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin beslenme ve sağlık beyanları 26/1/2017
tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliğine uygun olur.
Taşıma ve
depolama
MADDE 16 – (1)
Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin taşınması ve depolanması, Türk Gıda
Kodeksi Yönetmeliğinin gıdaların taşınması ve depolanması ile ilgili hükümlerine
uygun olur.
Numune alma ve
analiz yöntemleri
MADDE 17 – (1)
Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerden numune alınması 17/12/2011 tarihli
ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda ve Yemin Resmi
Kontrollerine Dair Yönetmelik kapsamında, analizleri ise Türk Gıda Kodeksi
Zeytinyağı ve Pirina Yağı Analiz Metotları Tebliğinde belirtilen hükümlere
uygun olarak yapılır.
Avrupa Birliği
mevzuatına uyum
MADDE 18 – (1)
Bu Tebliğ, Tarım Ürünleri Piyasaları için Ortak Bir Düzen Oluşturulmasına
İlişkin ve (AET) 922/72, (AET) 234/79, (AT) 1037/2001 ile (AT) 1234/2007
Sayılı Konsey Tüzüklerini Yürürlükten Kaldıran 17/12/2013 tarihli ve (AB)
1308/2013 Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü, Zeytinyağının ve
Pirina Yağının Özellikleri ve İlgili Analiz Yöntemlerine İlişkin 11/7/1991
tarihli ve (AET) 2568/91 Sayılı Komisyon Tüzüğü ve Zeytinyağı Pazarlama
Standartlarına İlişkin 13/1/2012 tarihli ve (AB) 29/2012 sayılı Komisyon
Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum
çerçevesinde hazırlanmıştır.
İdari yaptırım
MADDE 19 –
(1) Bu Tebliğe aykırı davrananlar hakkında 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı
Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun ilgili
maddelerine göre idari yaptırım uygulanır.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 20 –
(1) 7/8/2010 tarihli ve 27665 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Zeytinyağı ve Pirina Yağı Tebliği (Tebliğ No:2010/35) yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1
– (1) Halen faaliyet gösteren ve bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünleri
üreten işletmeler bu Tebliğin yayımından sonra 1 yıl içinde bu Tebliğ
hükümlerine uymak zorundadır.
(2) 31/12/2019
tarihinden sonra bu Tebliğe aykırı ürünler piyasada bulunamaz.
(3) Birinci ve
ikinci fıkrada belirtilen geçiş süreleri boyunca 7/8/2010 tarihli ve 27665
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi
Zeytinyağı ve Pirina Yağı Tebliği (Tebliğ No:2010/35) hükümleri geçerlidir.
Uyum
zorunluluğu
GEÇİCİ MADDE 2-
(Ek:RG-8/4/2023-32157)
(1) Bu maddeyi ihdas
eden Tebliğin yayımı tarihinden önce piyasaya arz edilen ve tavsiye edilen
tüketim tarihi 31/12/2024 tarihine kadar olan rafine ve riviera
zeytinyağlarından, Delta-7-Stigmastenol değeri %0,5 ile %0,8 aralığında
olanlar, diğer tüm parametrelerin bu Tebliğde yer alan değerlere uygun
olması koşulu ile raf ömrü boyunca piyasada kalmaya devam edebilir.
Yürürlük
MADDE 21 –
(1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 22 –
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Ekler için tıklayınız.
|