RADYOAKTİF KİRLİLİĞE MARUZ KALMIŞ ALANLARIN ÇEVRESEL
İYİLEŞTİRME FAALİYETLERİNİN YETKİLENDİRİLMESİNE
İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, radyoaktif kirliliğe maruz kalmış
alanlarda yürütülecek çevresel iyileştirme faaliyetlerinin yetkilendirilmesine
ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, radyoaktif kirliliğe maruz kalmış alanlarda
yürütülecek çevresel iyileştirme faaliyetlerini ve bu faaliyetleri
gerçekleştirecek tüzel kişileri kapsar.
(2)
Nükleer tesislerin, radyasyon tesislerinin ve radyoaktif atık tesislerinin
işletmeden çıkarılması kapsamında yürütülecek olan çevresel iyileştirme
faaliyetleri bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
(3)
Radyoaktif kirliliğe maruz kalmış alanlarda radyoaktif maddeler dışında kalan
atıkların neden olduğu kirliliğe ilişkin yürütülecek faaliyetler bu
Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 5/3/2022 tarihli
ve 7381 sayılı Nükleer Düzenleme Kanununun 4 üncü maddesinin sekizinci fıkrası
ile 95 sayılı Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (h)
bendine ve 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)
Alan: Çevresel iyileştirme faaliyetinin yürütüleceği, radyoaktif kirliliğe
maruz kalmış yeri,
b)
Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,
c)
Çevresel iyileştirme faaliyetleri: Radyoaktif kirliliğin giderilmesini,
radyoaktif kirliliğin kısmen giderilmesini ve/veya koruyucu tedbirler
alınmasını,
ç)
Kirleten: Radyoaktif kirliliğe neden olan gerçek veya tüzel kişiyi,
d)
Koruyucu tedbirler: Alandaki radyoaktif kirlenmeden kaynaklanan radyasyon
maruziyetini önlemek ya da azaltmak için çalışanların ve halkın maruz kalma
yollarına yönelik alınabilecek her türlü önlemi,
e)
Kuruluş: Çevresel iyileştirme faaliyetlerini yürütmek için Kuruma
yetkilendirilmek üzere başvuran ya da yetkilendirilen ve düzenleyici kontrol
kapsamında bulunan Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına göre kurulmuş tüzel kişiyi,
f)
Kurum: Nükleer Düzenleme Kurumunu,
g)
Radyoaktif kirliliğin giderilmesi: Radyoaktif kirliliğe neden olan radyoaktif
maddelerin Kurum tarafından belirlenen sınır ve seviyelerin altında kalacak
şekilde alandan uzaklaştırılması ve alanın kısıtlama olmaksızın kullanıma uygun
hâle getirilmesini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetkilendirme
Genel ilkeler
MADDE 5- (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki çevresel
iyileştirme faaliyetleri Kurumdan izin alınmaksızın yürütülemez. Bu
faaliyetleri yürütmek isteyen tüzel kişiler Kuruma başvuruda bulunmakla
yükümlüdür.
(2)
Bu Yönetmelik kapsamındaki çevresel iyileştirme faaliyetlerinin yürütülmesinde
asıl sorumluluk kirletene aittir. Çevresel iyileştirme faaliyetlerini yürütmek
üzere bir tüzel kişiden hizmet almak, kirletenin sorumluluğunu azaltmaz veya
ortadan kaldırmaz.
(3)
Bu Yönetmelik kapsamına giren alanlar üzerindeki çevresel iyileştirme
faaliyetleri tamamlanmadıkça, bu alanlar üzerinde başka bir faaliyet
yürütülemez.
(4)
Kuruluş, faaliyetlerini radyasyondan korunmayı temin edecek ve kirlenmenin
yayılmasını önleyecek şekilde yürütür.
(5)
Çevresel iyileştirme faaliyetlerinin yürütülmesinde ve alanın düzenleyici
kontrolden çıkarılmasında ilgili mevzuata göre belirlenen doz sınırları,
serbestleştirme sınırları ve referans seviyeler esas alınır.
(6)
Kuruluş çevresel iyileştirme faaliyetleri kapsamında, alan ve durum özelinde
gerekçeli olarak;
a)
Radyoaktif kirliliğin giderilmesi,
b)
Sadece koruyucu tedbirler alınması,
c)
Radyoaktif kirliliğin kısmen giderilmesi ve koruyucu tedbirler alınması,
faaliyetlerinden birini yürütebilmek için
Kuruma dilekçe ile yetkilendirme başvurusunda bulunur. Başvuru dilekçesinin
ekinde, içeriği 6 ncı maddede düzenlenen bilgi ve belgeler yer alır.
(7)
Yetkilendirme başvurularında Kuruma sunulacak bilgi ve belgeler, biri basılı
diğeri elektronik ortamda olmak üzere iki kopya hâlinde sunulur. Basılı
kopyanın Kuruma sunulmuş olan elektronik kopyadan üretilmiş olması ve
elektronik kopya ile aynılığı Kuruluşun sorumluluğundadır.
(8)
Başvuru dilekçesinin ekinde yer alan bilgi ve belgelerin Türkçe olması esastır.
Ancak, Kuruma sunulacak olan teknik belgelerden Kurum tarafından uygun
görülenler İngilizce sunulabilir.
(9)
Kuruluş, Kurum tarafından belirlenen işlem ve hizmet bedellerini öder.
(10)
Kuruluş, çevresel iyileştirme faaliyetlerine ilişkin ölçüm, analiz, test,
muayene, kalibrasyon ve benzeri hizmetleri,
alanında akredite edilmiş olması ve varsa Kurum tarafından belirlenen ek
şartlara uyması kaydıyla, kendi birimlerinden veya diğer kuruluşlardan temin
eder veya temin edilmesini sağlar.
(11)
Yürütülecek çevresel iyileştirme faaliyetleri için ulusal mevzuatın
gerektirdiği diğer izin, onay, ruhsat ve benzeri belgeleri almak Kuruluşun
sorumluluğundadır.
(12)
7381 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca 7381 sayılı
Kanun kapsamı dışında yürütülen bir faaliyet sonucunda radyoaktif kirliliğe
maruz kalmış alanların çevresel iyileştirmesine ilişkin iş ve işlemler Bakanlık
tarafından Kurum ile iş birliği yapılarak yürütülür. Bu durumda;
a)
Çevresel iyileştirme faaliyetlerinin Bakanlık tarafından görevlendirilen veya
hizmet alınan bir tüzel kişi tarafından yürütüleceği durumlarda, söz konusu
tüzel kişi Kurumdan izin almakla yükümlüdür.
b)
Bu alanlarda yürütülen çevresel iyileştirme faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan
radyoaktif atıkların yönetimi Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu
tarafından yapılır.
c)
Radyoaktif atıkların yönetimi dâhil çevresel iyileştirme faaliyetlerine ilişkin
tüm masraflar kirleten tarafından karşılanır.
Yetkilendirme başvurusu
MADDE 6- (1) Kuruluş, radyoaktif kirliliğin giderilmesini içeren
çevresel iyileştirme faaliyetlerine ilişkin yetkilendirme başvurusunda asgari
olarak;
a)
Unvan, adres ve iletişim bilgilerini,
b)
Yönetsel yapısı ile görev ve sorumlulukların dağılımını,
c)
Temsile yetkili kişilerin imza sirkülerini,
ç)
Kuruluşun kirleten ile farklı bir tüzel kişi olduğu durumlarda, çevresel
iyileştirme faaliyetlerine ilişkin olarak kirleten ile imzaladığı sözleşmeyi,
d)
Alana ilişkin adres, koordinat, yüz ölçümü bilgilerini ve uygun ölçekli
haritalar ile alan üzerinde varsa radyoaktif kirliliğe maruz kalmış olan yapı,
sistem ve bileşenlerin yüz ölçümlerini ve alandaki yerlerini gösteren krokileri,
e)
Alanın radyoaktif kirliliğe maruz kalmasına neden olduğu bilinen ya da tahmin
edilen geçmiş ve/veya devam eden faaliyetleri,
f)
Alandaki bilinen radyoaktif, kimyasal ve biyolojik kirlilik kaynaklarını,
g)
Teknik altyapısını ve deneyimini gösteren bilgi ve belgeler ile varsa
yüklenicilerin ve alt yüklenicilerin çevresel iyileştirme faaliyetindeki
görevlerini, sorumluluklarını ve yeterliliklerini,
ğ)
Radyoaktif kirliliğin giderilmesine ilişkin; yöntem, ekipman,
radyoaktif atık yönetimi, radyasyondan korunma ve acil durum önlemlerini içeren
teknik raporu,
h)
Öngörülen faaliyet takvimini,
içeren bilgi ve belgeleri Kuruma sunar.
(2)
5 inci maddenin on ikinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren durumlarda
birinci fıkranın (ç) bendinde istenen sözleşme yerine Bakanlıktan alınan
görevlendirme yazısı Kuruma sunulur.
(3)
Kuruluş sunduğu bilgi ve belgelerin doğru, eksiksiz, güncel, yeterli ve tutarlı
olmasından sorumludur.
(4)
Sadece koruyucu tedbirler alınmasını içeren ya da radyoaktif kirliliğin kısmen
giderilmesi ve koruyucu tedbirler alınmasını içeren durumlarda, başvuruda
sunulacak bilgi ve belgeler Kurum tarafından ayrıca belirlenir.
Yetkilendirme başvurusunun değerlendirilmesi
MADDE 7- (1) Kurum sunulan bilgi ve belgeleri gözden geçirme ve
değerlendirmeye tabi tutar. Kurum, değerlendirme sürecinde Kuruluştan ilave
bilgi ve belge talep edebilir.
(2)
Sunulan bilgi ve belgelerde görülen eksiklikler Kuruluşa bildirilir. Kuruluş
bunları Kurum tarafından belirlenen sürede tamamlayarak Kuruma sunmakla
yükümlüdür.
(3)
Yetkilendirmeye ilişkin karar Kurum tarafından verilir. Kararın olumlu olması
durumunda, yetkilendirmeye ilişkin kapsam ve koşulları da içeren izin belgesi
Kuruluşa iletilir. Kararın olumsuz olması durumunda, karar gerekçeleri ile
birlikte Kuruluşa bildirilir. Yetkilendirme için ödenen işlem ve hizmet bedeli
iade edilmez.
(4)
Kuruluşun gerekçeli talebi ve Kurumun uygun bulması durumunda eksik bilgi ve
belgelerin tamamlanması ile değerlendirme sürecine yetkilendirme sonrasında da
devam edilebilir.
Çevresel iyileştirme faaliyetlerinin yürütülmesi
MADDE 8- (1) Çevresel iyileştirme faaliyetlerine ilişkin izin alan
Kuruluş, faaliyetleri izin kapsamında belirtilen sınır ve koşullar çerçevesinde
yürütmeye başlar.
(2)
Kuruluş çevresel iyileştirme faaliyetlerine, izin alındıktan sonra en geç altı
ay içinde başlar. Kuruluş bu süre içerisinde yetkiye konu faaliyetlerini
yürütmeye başlamadığı takdirde veya faaliyet yürütülmeye başladıktan sonra altı
aydan uzun süreli faaliyetlerini durdurması durumunda, gerekçelerini içeren bir
raporu Kuruma sunar. Kurum, durum özelinde değerlendirme yaparak idari yaptırım
sürecinin başlatılmasına ya da yetkilendirmenin kapsam ve koşullarında
değişiklik yapılmasına karar verebilir.
(3)
Kuruluş, faaliyet takviminde değişiklik yapılması gerektiği durumlarda,
değişikliğin gerekçelerini de içeren raporu Kuruma sunar. Kurumun uygun bulması
durumunda Kuruluş, faaliyet takviminde değişiklik yapar.
(4)
Faaliyet takvimine bağlı olarak çevresel iyileştirme faaliyetlerine ilişkin
ilerleme raporları, Kurum tarafından belirlenen içerik ve sıklıkta Kuruluş
tarafından hazırlanarak Kuruma sunulur.
(5)
Çevresel iyileştirme faaliyetlerinin yürütülmesi sürecinde, yeni gelişmeler
veya denetim bulguları ışığında, daha önce saptanmamış veya dikkate alınmamış
yeni bilgi ve bulgular elde edilirse, Kuruluş çevresel iyileştirme faaliyetlerinde
yapılacak değişiklikleri ve/veya ilave çevresel iyileştirme faaliyetlerini
belirler ve bu faaliyetler ile gerekçelerini içeren raporu Kuruma sunar.
Kurumun raporu uygun bulması durumunda Kuruluş, 5 inci maddenin on birinci
fıkrasında belirtilen sorumluluğu saklı kalmak kaydıyla, bu faaliyetleri
yürütür.
Alanın düzenleyici kontrolden çıkarılması
MADDE 9- (1) Radyoaktif kirliliğin giderilmesini içeren çevresel
iyileştirme faaliyetlerinin tamamlanmasının ardından, Kuruluş alanın
düzenleyici kontrolden çıkarılması amacıyla Kuruma başvuruda bulunur.
(2)
Kuruluş alanın düzenleyici kontrolden çıkarılması başvurusunun ekinde,
yürütülen çevresel iyileştirme faaliyetlerine ilişkin raporu ve alanın
düzenleyici kontrolden çıkarılması için gerekli şartların sağlandığını gösteren
ve içeriği Kurum tarafından belirlenen radyolojik karakterizasyon raporunu
Kuruma sunar.
(3)
Kurum, alanın düzenleyici kontrolden çıkarılması başvurusunda sunulan bilgi ve
belgeleri gözden geçirme ve değerlendirmeye tabi tutar. Kurum değerlendirme
sürecinde ilave bilgi ve belge talep edebilir.
(4)
Sunulan bilgi ve belgelerde görülen eksiklikler Kuruluşa bildirilir. Kuruluş
bunları Kurum tarafından belirlenen sürede tamamlayarak Kuruma vermekle
yükümlüdür.
(5)
Alanın düzenleyici kontrolden çıkarılması kararı Kurum tarafından verilir.
Kararın olumlu olması durumunda, alanın düzenleyici kontrolden çıkarılmasına
ilişkin karar Kuruluşa bildirilir. Kararın olumsuz olması durumunda, karar
gerekçeleri ile birlikte Kuruluşa bildirilir.
Yetkinin sona ermesi
MADDE 10- (1) Kuruluşun çevresel iyileştirme
faaliyetlerine ilişkin yetkisi;
a)
Kurum tarafından alanın düzenleyici kontrolden çıkarılması kararı verilmesi,
b)
Sadece koruyucu tedbirler alınmasını içeren ya da radyoaktif kirliliğin kısmen
giderilmesi ve koruyucu tedbirler alınmasını içeren durumlarda, Kurum
tarafından yetkilendirme kapsamında belirlenen faaliyetlerin tamamlandığına
karar verilmesi,
c)
5 inci maddenin on ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen görevlendirme veya
hizmet alımının sona ermesi,
ç)
6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen sözleşmenin sona
ermesi,
d)
Kuruluşun talep etmesi ve Kurumun uygun bulması,
e)
Yetkilendirmenin Kurum tarafından iptal edilmesi,
hâllerinde sona erer.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Diğer durumlar
MADDE 11- (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin, çevrede
radyoaktif kirliliğe yol açan acil durumlar sonrası yürütülecek çevresel
iyileştirme faaliyetlerine uygulanması hususu, durum özelinde, Kurum tarafından
belirlenir.
(2)
Radyoaktif madde ile kirlenmiş malzemelerin gömüldüğü alanlarda ve üzerlerinde
yürütülmesi planlanan, sadece koruyucu tedbirler alınmasını içeren çevresel
iyileştirme faaliyetleri için Kurumdan görüş alınır.
Denetim ve yaptırım
MADDE 12- (1) Kuruluşun bu Yönetmelik kapsamında
yürüteceği çevresel iyileştirme faaliyetleri Kurumun denetimine tabidir.
Denetime ilişkin hususlarda ilgili yönetmelikte yer alan hükümler uygulanır.
(2)
İlgili mevzuat veya yetki koşullarına, Kurum kararlarına ve talimatlarına
aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi hâlinde idari yaptırım uygulanır.
İdari yaptırımlara ilişkin hususlarda ilgili yönetmelikte yer alan hükümler
uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 13- (1) 11/12/2020 tarihli
ve 31331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Radyoaktif Kirliliğe Maruz Kalmış
Alanların Çevresel İyileştirme Faaliyetlerinin Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelik
yürürlükten kaldırılmıştır.
(2)
Mevzuatta, birinci fıkra ile yürürlükten kaldırılan Radyoaktif Kirliliğe Maruz
Kalmış Alanların Çevresel İyileştirme Faaliyetlerinin Yetkilendirilmesine
İlişkin Yönetmeliğe yapılan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.
Yürürlük
MADDE 14- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Nükleer Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.