GIDA KONTROL LABORATUVARLARI
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Tarım
ve Orman Bakanlığı gıda kontrol laboratuvarlarının denetimleri, görev, yetki ve
sorumlulukları, çalışma usul ve esasları ile gerçek ve tüzel kişilere ait
kurulan veya kurulacak özel gıda kontrol laboratuvarlarının kuruluş izni,
çalışma izni, denetimleri, çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) (Değişik:RG-16/11/2022-32015) Bu Yönetmelik, gıda, yem, gıda ile temas eden madde ve malzeme, gıda üretimi amacıyla yetiştirilen bitkilerin yaprak, gövde, kök gibi bitki kısımları ve tohumluk analizlerinin yapıldığı Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda Kontrol Laboratuvarları ile gıda, yem, gıda ile temas eden madde ve malzeme ve gıda üretimi amacıyla yetiştirilen ürünlerin yaprak, gövde, kök gibi bitki kısımları analizlerinin yapıldığı gerçek veya tüzel kişilerce kurulan veya kurulacak özel gıda kontrol laboratuvarlarının çalışma usul ve esaslarını kapsar.
(2)
Bu Yönetmelik, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının kendi mevzuatı kapsamında
kurdukları veya yetki verdikleri laboratuvarlar, kamu kurumu niteliğindeki
kuruluşlar ile tarım ve gıda alanında faaliyet gösteren üretici birlikleri, (Ek
ibare:RG-16/11/2022-32015) yetiştirici birlikleri ve kooperatif gibi
organizasyonların kendi mevzuatı kapsamında kurdukları ve kendi üyeleri için
hizmet verecekleri laboratuvarların 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner
Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun resmî kontrol kapsamında
olmayan analiz hizmetlerini kapsamaz.
(3)
Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde veteriner hizmetleri ile gıda denetim ve
kontrol faaliyetleri, bu Yönetmelik çerçevesinde Tarım ve Orman Bakanlığı ile
iş birliği içerisinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilgili birimleri tarafından
yapılır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 11/6/2010 tarihli ve
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 33 üncü
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)
Akreditasyon: Bir laboratuvarın Türk Akreditasyon Kurumu tarafından, Türk
Akreditasyon Kurumunun faaliyet kapsamının yetersizliğinde ise Avrupa
Akreditasyon Birliği ile karşılıklı tanınma anlaşması imzalamış başka bir
ulusal akreditasyon kurumu tarafından TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon
Laboratuvarlarının Yetkinliği için Genel Gereklilikler ve destekleyici alt
referanslar ile teknik kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğinin
onaylanmasını ve düzenli aralıklarla denetlenmesini,
b)
Askıya alma: Laboratuvarın kendi isteği ile ve/veya Tarım ve Orman Bakanlığınca
analiz, analiz metodu ve/veya ürün/ürün grubu için numune kabulünün geçici süre
ile durdurulmasını,
c)
Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,
ç)
Bakanlık gıda kontrol laboratuvarı: 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile belirlenmiş Bakanlık gıda kontrol
laboratuvarları ve Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsünü,
d)
Çalışma izni: Özel gıda kontrol laboratuvarlarının bu Yönetmelik esaslarına
göre onaylanan ürün/ürün grupları ve analiz bazında belirlenmiş faaliyet
konularını kapsayan izni,
e)
Duyusal panelist: Duyusal analizlerde yer alan personeli,
f)
Elektronik belge yönetim sistemi: İdarelerin faaliyetlerini yerine getirirken
oluşturdukları her türlü dokümantasyonun içerisinden idare faaliyetlerinin
delili olabilecek belgelerin ayıklanarak bunların içerik, üst veri, format ve
ilişkisel özelliklerini koruyan, belgelerin ait olduğu fonksiyon veya işlem
için delil teşkil eden ve aidiyet zinciri içerisindeki yönetimini elektronik
ortamda sağlayan sistemi,
g)
Geçici kapsam: Özel gıda kontrol laboratuvarlarının onaylı faaliyet listesinde
olmayan ve sadece özel istek kapsamında gelen numunelerde talep edilen bazı
analizler için belirli şartlarda ve geçici bir süre için analiz yapma iznini,
ğ)
Genel Müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,
h)
Gıda: Doğrudan insan tüketimine sunulmayan canlı hayvanlar, yem, hasat
edilmemiş bitkiler, tedavi amaçlı kullanılan tıbbi ürünler, kozmetikler, tütün
ve tütün mamulleri, narkotik ve psikotropik maddeler ile kalıntı ve bulaşanlar
hariç, insanlar tarafından yenilen, içilen veya yenilmesi, içilmesi beklenen işlenmiş,
kısmen işlenmiş veya işlenmemiş her türlü madde veya ürün, içki, sakız ile
gıdanın üretimi, hazırlanması veya muameleye tabi tutulması sırasında
kullanılan su veya herhangi bir maddeyi,
ı)
Gıda ile temas eden madde ve malzeme: Gıda maddeleri ile temasta bulunan veya
bulunmak üzere üretilen her türlü madde ve malzemeyi,
i)
İl müdürlüğü: Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüğünü,
j)
Kapsam genişletme: Bakanlıktan çalışma izni almış gıda kontrol laboratuvarlarının
onaylı faaliyet listelerine yeni bir analiz eklemek, mevcut analiz metodunun
kapsadığı ürün/ürün grubuna yeni ürün/ürün grubu eklemek, yeni metot eklemek
veya mevcut metotta validasyon/verifikasyon yapmayı gerektirecek bir güncelleme
yapmak istemeleri durumunda Bakanlığa yapacakları başvuruyu,
k)
Kuruluş izni: Bu Yönetmelik esaslarına göre faaliyette bulunmak üzere kurulacak
özel gıda kontrol laboratuvarının binasının ve ortamının uygunluğunu, çalışma
koşulları için yeterliliğini gösteren izni,
l)
Laboratuvar: Bakanlık gıda kontrol laboratuvarları ve özel gıda kontrol
laboratuvarlarını,
m)
Laboratuvar birim sorumlusu: Laboratuvar birimlerinin faaliyet ve görev alanına
giren konularda en az lisans düzeyinde eğitim almış (numune kabul ve rapor
düzenleme birimi hariç), idareye karşı sorumlu olan, analizlerin yapılmasından
ve sadece bir laboratuvar birimi/bölümü için görevlendirilen, başka birim
sorumlusuna vekalet hariç bir başka birimde herhangi bir pozisyonda görev
almayan laboratuvar personelini,
n)
Laboratuvar denetçileri: En az lisans eğitimi almış, laboratuvarların başvuru
dosyalarını inceleyen, değerlendiren, yerinde denetim yapan ve rapor
hazırlayan, TS EN ISO/IEC 17025 ve iç denetçi eğitimini almış, Genel Müdürlüğün
laboratuvarla ilgili merkez biriminde çalışan personel ile Ulusal Gıda Referans
Laboratuvar Müdürlüğü veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarlarında çalışan ve
ilgili konuda en az iki yıl çalışmış, konusunda uzman Bakanlık personelini,
o)
Laboratuvar personeli: Laboratuvar birimlerinin/bölümlerinin faaliyet ve görev
alanına giren konularda görev alan ve/veya analizleri yapan, laboratuvar birim
sorumlusuna ve idareye karşı sorumlu olan, faaliyet ve görev alanına giren
konularda en az lisans düzeyinde eğitim almış personeli,
ö)
Laboratuvar tecrübesi: Genel Müdürlüğün Bakanlık gıda kontrol laboratuvarları
ile ilgili merkez biriminde, Bakanlık gıda kontrol laboratuvarlarında veya
Bakanlık gıda kontrol laboratuvarlarının çalışma konularında faaliyet gösteren
diğer resmî kurum ve kuruluşlara bağlı laboratuvarlarda çalışma süresini,
p)
Laboratuvar yardımcı personeli: Laboratuvar birimlerinin/bölümlerinin faaliyet
ve görev alanına giren konularda laboratuvar personeline, birim/bölüm
sorumlusuna ve idareye karşı sorumlu olan, analizlerin yapılmasında görev alan,
ancak tek başına analizin tamamını yapma, sonuç değerlendirme, sonuç onay ve
rapor imzalama yetkisi bulunmayan, laboratuvarın faaliyet alanları ile ilgili
konularda en az lise düzeyinde eğitim almış personeli,
r)
Laboratuvarlar arası karşılaştırma testi: Laboratuvarların belirli aralıklarla
analiz performansını ve analiz sonuçlarını karşılaştırmak ve kontrol etmek
amacıyla, önceden belirlenmiş koşullara uygun olarak aynı veya benzer ögeler
üzerinde yapılan ölçümlerin veya deneylerin düzenlenmesi, gerçekleştirilmesi ve
değerlendirilmesini,
s)
Metot talimatı: Bir analiz metodunun; amacı, kapsamı, prensibi, kullanılacak
malzeme ve ekipman, analiz detayı, kalite güvence, güvenlik önlemleri gibi
hususları içerecek şekilde metodun nasıl güvenilir ve etkin bir şekilde
uygulanacağını laboratuvarın kalite yönetim sistemine ve
validasyon/verifikasyon rehberlerine uygun bir şekilde detaylı olarak açıklayan
dokümanı,
ş)
Metot validasyonu (geçerli kılınması): Bir analiz metodunun ya da ölçüm
prosedürünün kullanım amacına uygunluğunu ve performansını, ulusal ya da
uluslararası kabul görmüş standartlara göre dokümante edilmiş objektif
kanıtlarla ortaya koymak için yapılan deneysel çalışmaları, test ve ölçme
işlemlerini,
t)
Metot verifikasyonu (doğrulaması): Geçerli kılınmış ulusal ya da uluslararası
standart bir metodun kullanıma alınmadan önce, metodu kullanacak laboratuvarın
şartlarında metot performansının uygun olan performans kriterleri doğrultusunda
ispat edilmesini ya da kısmi geçerli kılınmasını,
u)
Müdür: Laboratuvar personeli niteliğine uygun en az lisans düzeyinde eğitim
almış, laboratuvarın sevk ve idare edilmesinden sorumlu olan personeli,
ü)
Müdür yardımcısı: Laboratuvar personeli niteliğine haiz en az lisans düzeyinde
eğitim almış, laboratuvarın sevk ve idare edilmesinde Müdüre yardımcı olan
sorumlu personeli,
v)
Müşteri: Laboratuvardan hizmet talep eden gerçek veya tüzel kişiler ile
bunların yasal temsilcilerini,
y)
Özel gıda kontrol laboratuvarı: Gıda, gıda ile temas eden madde ve malzemeler,
yemler ile gıda üretimi amacıyla yetiştirilen yaprak, gövde, kök gibi bitki
kısımlarının güvenilirliği, hijyen ve kalite analizlerini yapmak üzere gerçek
ve tüzel kişilerce kurulan ve Bakanlıkça yetkilendirilen laboratuvarı,
z)
Özel istek numunesi: Analiz sonuçları denetime esas teşkil etmeyen veya
sonuçları sadece bilgi edinmek amacıyla araştırma-geliştirme (Ar-Ge), kalite
kontrol, doğrulama, ithalat veya ihracat öncesi kontrol ve benzeri çalışmalar
kapsamında kullanılmak üzere analizlerin yapılması için teslim edilmiş numuneyi,
aa)
Resmî istek numunesi: Bakanlık dışındaki diğer kamu kurum ve kuruluşlarından
gelen, Bakanlık resmî kontrol numunesi kapsamında olmayan numuneleri,
bb)
Resmî kontrol: 5996 sayılı Kanun kapsamındaki faaliyetlerin, anılan Kanun
hükümlerine uygunluğunun doğrulanması için, kontrol görevlilerinin, verilen
yetki çerçevesinde gerçekleştirdikleri izleme, gözetim, denetim, muayene,
karantina, numune alma, analiz ve benzeri kontrolleri,
cc)
Resmî kontrol numuneleri: Resmî kontrol sonucu Bakanlık yetkililerince alınmış
numuneleri,
çç)
Şahit numune: Numunenin alındığı parti ve kitleden, numune ile birlikte yeteri
miktarda alınan, itiraz ve ihtilaflı durumlar için uygun koşullarda saklanan
numuneyi,
dd)
Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı: 11/12/2019 tarihli ve 30975 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğünün Görev Yetki
ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine
göre faaliyet gösteren laboratuvarı,
ee)
Yem: Hayvanların ağız yoluyla beslenmesi amacıyla kullanılan işlenmiş veya
işlenmemiş, yem katkı maddeleri dahil her tür madde veya ürünü,
ff)
Yeterlilik testi: Bir laboratuvarın performansını veya sonuçlarını kontrol eden
TS EN ISO/IEC 17043 standardına göre akredite ulusal/uluslararası bağımsız
kuruluşlar ile bu kuruluşlar tarafından ilgili analize ait test bulunmaması
durumunda akredite olmayan ancak TS EN ISO/IEC 17043 şartlarını sağlayan kurum
ve kuruluşlar tarafından organize edilen, laboratuvarlar arası karşılaştırma
yoluyla daha önce belirlenmiş kriterlere göre değerlendirilmesi amacıyla
yapılan testleri,
ifade
eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Şartlar, Laboratuvar Binası, Laboratuvar Birimleri ve Genel
Özellikleri
Genel şartlar
MADDE 5 – (1) Laboratuvarlar ile ilgili genel
şartlar şunlardır:
a)
Özel gıda kontrol laboratuvarının başka bir gerçek veya tüzel kişiliğe; özel
istek, resmî istek veya resmî kontroller kapsamında analiz hizmeti verebilmesi
için kuruluş ve çalışma izni alması ve bu Yönetmelik hükümlerine uyması
zorunludur.
b)
Laboratuvarlar, Bakanlık tarafından yayımlanan, rehberlere ve talimatlara uygun
şekilde hizmet sunarlar. Laboratuvarlar analiz yapmadan muayene ve analiz
raporu düzenleyemezler.
c)
Özel gıda kontrol laboratuvarları onaylanmış faaliyet konuları dışında muayene
ve analiz raporu düzenleyemezler.
ç)
Laboratuvarlar Bakanlığın belirleyeceği resmî kontrol numune analizleri için
akredite olmak zorundadır.
Laboratuvar binası ve yeri
MADDE 6 – (1) Laboratuvar, imar mevzuatına uygun
ve insanların ikametgâhına mahsus olmayan binalarda kurulur.
(2)
Kuruluş veya çalışma izni almış özel gıda kontrol laboratuvarının faaliyet
gösterdiği adresin fiziksel olarak değişmesi durumunda laboratuvarın faaliyeti
askıya alınır. Laboratuvarın yeni adreste tekrar faaliyet gösterebilmesi için
değişiklikle ilgili 17 nci maddede belirtilen belgelerle birlikte müracaatı
sonrası kuruluş izni işlemlerinin, kuruluş izni işlemleri sonrası
değişikliklerle ilgili 18 inci maddede belirtilen belgelerle başvuru akabinde
validasyon/verifikasyon rehber dökümanlarına göre yapılan çalışmaların
görevlendirilen laboratuvar müdürlüğünce incelenmesi ve yerinde denetimi
sonrası uygun bulunarak yeni çalışma izin belgesi düzenlenmesi durumunda
laboratuvar faaliyetine devam eder.
Laboratuvar bölümleri/birimleri
MADDE 7 – (1) Laboratuvar idari ve teknik
hizmet bölümleri olmak üzere aşağıdaki birim ve odalardan oluşur:
a)
İdari hizmet bölümü:
1)
Müdür ve diğer personel için yeterli nitelik ve nicelikte oda.
2)
Giyinme odası, tuvalet ve/veya duş yeri.
3)
Büro ve arşiv.
b)
Teknik hizmet bölümü:
1)
Numune kabul ve rapor düzenleme.
2)
Kalite yönetim birimi.
3)
Fiziksel analiz birimi.
4)
Kimyasal analiz birimi.
5)
Mikrobiyoloji analiz birimi.
6)
Moleküler biyoloji/genetiği değiştirilmiş organizma analiz birimi.
(2)
Teknik hizmet bölümünde yer alan analiz birimleri birbiri ile birleştirilemez
ve alt birim haline getirilemez. Gerektiğinde Genel Müdürlükten onay almak
suretiyle sayılan birimler dışında yeni birimler açılabilir.
Laboratuvarların genel özellikleri
MADDE 8 – (1) Laboratuvarların genel özellikleri
ile ilgili hususlar şunlardır:
a)
Laboratuvarlar, faaliyet alanları ile ilgili olarak ulusal veya uluslararası belirlenen
limitleri doğru bir şekilde tespit edebilecek donanıma sahip olur.
b)
Enstrümental cihazlarla yapılan analizlerde numune hazırlama birimi ile cihazın
bulunduğu birim ayrı planlanır, dışarıya hava ve gaz veren cihazlar ile
analizde kullandığı çözeltileri ve hazırlanan numuneleri kapalı ortamda
bulundurmayan cihazların bulunduğu ortamlarda mutlaka hava emici olur.
c)
Organoleptik analizler dışında yapılan duyusal analizlerin yapıldığı yer,
laboratuvarın diğer analiz birimlerinden ayrı, aydınlatma, havalandırma ve
ortam şartları ayarlanabilir, ısı, ışık ve koku geçirmeyen bağımsız odalarda
planlanır.
ç)
Laboratuvarda kullanılan terazilerin çevre şartlarından (hava akımı, titreşim
ve benzeri) etkilenmemesi için gerekli tedbirler alınır.
d)
Mikrobiyoloji laboratuvar birimi, besiyeri hazırlama ve sterilize etme odası,
ekim odası, inkübasyon işlemlerinin yapıldığı oda, kullanılmış malzemelerin
temizliği ve sterilizasyonu için kullanılan oda olmak üzere birbirinden ayrı
alanları içerir. Söz konusu laboratuvar birimi, kontaminasyonu önlemek
amacıyla, kontrollü giriş ve çıkışın sağlandığı ve diğer analiz birimlerinden
ayrılmış, besiyeri hazırlama ve sterilize etme, ekim ve inkübasyon bölümlerinde
tavan UV lambaları ve hepafiltreli havalandırmanın sağlandığı, tek yönlü iş
akış prensibine uygun, önlük, galoş/terlik giyme yeri ve laboratuvarın analiz
kapsamı ile teknolojik altyapısına göre yeterli odalardan oluşur. İnkübasyon
işleminden sonra yapılacak ekim ve tanımlama işlemleri için (patojen),
inkübasyon odasında en az sınıf 2 düzeyde bir biyogüvenlik kabini veya sadece
inkübasyon odasına açılan bir oda bulunur. Mikrobiyoloji laboratuvarının toplam
alanı en az net 40 m2’den oluşur.
e)
Moleküler biyoloji laboratuvar birimi, kontaminasyonu önlemek amacıyla, kontrolsüz
girişlerin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alındığı, hepafiltreli
havalandırmanın sağlandığı, diğer analiz birimlerinden ayrılmış, numunenin
girişinden itibaren ileri doğru tek yönlü, numune hazırlama ve tartım odası,
DNA izolasyon (ekstraksiyon) odası, PCR (polimeraz zincir reaksiyon) öncesi
işlemlerin yapıldığı oda, PCR odası olmak üzere birbirinden ayrı, laboratuvarın
analiz kapsamı ile teknolojik altyapısına göre yeterli odalardan oluşur. Eğer
jel yürütme işlemi ile tanımlama yapılıyorsa PCR sonrası işlemler için ilave
bir oda daha bulundurulur. Moleküler biyoloji laboratuvarının toplam alanı en
az net 35 m2’den oluşur.
f)
Laboratuvarlar teknolojik gelişmeye bağlı olarak özel ortam gerektiren
analizlerde ve muhafaza koşullarında bu şartları sağlayan alet ve ekipmanlarla
donatılır ve ayrı birimler halinde planlanır.
g)
Laboratuvarda tehlike anında kullanılmak üzere kolayca ulaşılabilir uygun
yerlerde acil şok duş yeri, göz duşu gibi uygun tedbirler alınır.
ğ)
Laboratuvar çalışmalarında analiz sonuçlarının olumsuz etkilenmemesi için
ortamın toz, nem, buhar, titreşim, elektromanyetik etkenler ve zararlı canlılar
gibi olumsuz şartlardan korunması sağlanır. Laboratuvar çalışmalarında
analizlerin gerektirdiği ideal ortam sıcaklığının sağlanması için gerekli
tedbirler alınır.
h)
Laboratuvar tarafından çalışan personelin iş sağlığı ve güvenliği için
20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili
yönetmeliklere göre gerekli tedbirler alınır. Laboratuvarda ilk yardım için
gerekli malzemelerin bulunduğu ilk yardım dolabı ve talimatı yer alır.
ı)
Laboratuvarların temizlik, sanitasyon, dezenfeksiyon ve sterilizasyon işlemleri
yazılı talimatlara göre düzenli olarak yapılır ve kontrol edilir.
i)
Boru sistemleri, radyatörler, aydınlatma, havalandırma sistem ve bağlantıları
ile diğer servis noktaları, temizlenmesi kolay olacak ve laboratuvar
çalışmalarını etkilemeyecek şekilde tasarlanır. Duvar, tavan, taban ve tezgah
yüzeyleri kolayca temizlenebilir ve gerektiğinde dezenfekte edilebilir özellikte
olur.
j)
Aydınlatma, ısıtma ve havalandırma sistemleri yapılacak analizlere uygun olarak
planlanır ve uygulanır.
k)
Laboratuvarın analiz yapılan birimlerine, o birimde çalışan personel
haricindeki kişilerin kontrol dışı girişleri önlenir.
l)
Tuvalet ve duşların, laboratuvarın analiz yapılan birimler ile doğrudan
bağlantısı önlenir.
m)
Laboratuvarlar, numune akışı, yoğunluğu ve kapasitelerine uygun olarak,
kimyasalların, besiyerlerinin, referans-standart gibi maddelerin, analize
alınıncaya kadar numunelerin ve ayrıca analiz sonrasında kalan örneklerin uygun
şekilde muhafaza edilebileceği ayrı depo veya soğutucu cihaz bulundurur.
n)
Analizi yapılan resmî kontrol numunelerden kalan örneklerin saklama süresi,
numunenin son tüketim tarihi, öğütülmüş olup olmaması ve analiz sonucunun uygun
olup olmamasına göre Bakanlık tarafından belirlenir.
o)
Analiz sonuçları uygun bulunan analizden kalan numuneler, analiz sonuçlarının
numunenin alındığı kuruma, gerçek veya tüzel kişiliğe bildirim tarihinden
itibaren raf ömrü uygunsa en az yedi iş günü laboratuvarda uygun koşullarda
saklanır.
ö)
Laboratuvarlarda ortaya çıkan atıkların atık yönetimi mevzuatına göre yönetimi
sağlanır.
p)
Laboratuvarlar, gaz tüpleri, tesisat, kimyasallar, her türlü alet ve ekipman
yönünden 6331 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklere göre gerekli tedbirleri
alır.
r)
Laboratuvarlarda, TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının
Yetkinliği için Genel Gerekliliklerde yer alan tüm prosedürler ve talimatlar
bulunur.
s)
Numune kabul ve rapor düzenleme birimi, laboratuvarın analiz yapılan
birimlerinden bağımsız, numunenin kabul edildiği ve dağıtımının yapıldığı
oda/alan ve malzeme depolanması için uygun alandan oluşur. Numuneler için
oluşturulan alan ile rapor düzenlenen alan laboratuvar personeli harici
kişilerin ulaşamayacağı şekilde planlanır.
ş)
Özel gıda kontrol laboratuvarları onaylı faaliyet listesinde yer alan analizler
için yetki aldığı laboratuvar hizmet birimleri ile cihazları bu Yönetmeliğin
kapsamı dışındaki ürün/ürün grupları analizleri için kullanamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İstihdam, Laboratuvar ve Sorumlularının Görev ve Yetkileri,
Çalışma Bölümleri/Birimleri
İstihdam
MADDE 9 – (1) Laboratuvarlarda müdür, kalite yönetim
birim sorumlusu, numune kabul ve rapor düzenleme birim sorumlusu, her
laboratuvar hizmet biriminde ayrı ayrı laboratuvar birim sorumlusu ve yeterli
sayıda laboratuvar personeli istihdamı zorunludur. Bakanlık gıda kontrol
laboratuvarlarında Bakanlıkça yayımlanan mevzuata uygun olarak gerektiğinde
birden fazla müdür yardımcısı istihdam edilir. Laboratuvarda istihdam edilecek
personelde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a)
Laboratuvarların teknik hizmet bölümünde faaliyet ve görev alanına giren konulara
göre gıda, süt, su ürünleri, zootekni, bitki koruma, bahçe bitkileri, tarla
bitkileri, toprak, biyosistem, biyoteknoloji, tarım teknolojisi ve tarımsal
biyoteknoloji bölümü ziraat mühendisliği, veteriner hekimlik, gıda
mühendisliği, gıda teknolojisi, kimya mühendisliği, kimya, su ürünleri
mühendisliği, balıkçılık teknolojisi mühendisliği, biyoloji, moleküler biyoloji
ve genetik, kimya ve biyoloji mühendisliği, biyokimya, biyokimya mühendisliği,
genetik ve biyoteknoloji, biyomühendislik, polimer mühendisliği bölümlerinden
veya bu bölümlere eşdeğer olduğu Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca belgelenen
bölümlerden lisans derecesine sahip personel görev yapar. Ayrıca
laboratuvarlarda faaliyet ve görev alanına giren konularda tekniker, teknisyen,
laborantlar laboratuvar yardımcı personeli olarak istihdam edilir.
Laboratuvarlarda ilgili konularda, en az lisans mezunu bir laboratuvar müdürü,
en az lisans mezunu bir kalite yönetim birim sorumlusu, analiz birimleri için
birim sorumlusu dahil en az lisans mezunu iki laboratuvar personeli, numune
kabul ve rapor düzenleme birimi için en az ön lisans mezunu personel istihdamı
sağlanır.
b)
Laboratuvar müdürü ile numune kabul ve rapor düzenleme biriminde görevli
personel laboratuvarın analiz yapılan birimlerinde görev alamaz.
c)
Laboratuvarda laboratuvar müdürünün, laboratuvar birim sorumlularının izinli
ve/veya raporlu olması durumunda yerine vekâlet edecek personel, vekâlet edilen
görevin gerektirdiği özellikleri taşımak zorundadır. Vekâlet edilen kişi
laboratuvar müdürü veya numune kabul ve rapor düzenleme birim sorumlusu olması
durumunda vekâlet eden kişi vekâlet süresince analizlerde görev alamaz. Bir
personel birden fazla birim sorumluluğuna aynı anda vekâlet edemez.
ç)
Laboratuvarda, personelin işten ayrılması durumunda mevcut analiz birimlerine
göre istihdam edilmesi gereken asgari personel sayısının otuz gün içerisinde
sağlanması gerekir.
d)
Laboratuvarlarda yapılacak olan gıdaların duyusal analizlerinde görev alacak
panelistler için ön lisans veya lisans eğitimi almış personel dışında da
personel istihdam edilebilir. Panelistlerin metodun gerektirdiği niteliklere
sahip olması ve gerekli eğitimleri almış olması gereklidir.
e)
İdari ve yardımcı hizmet birimlerinde görev alacak personel için (laboratuvar
müdürü ve müdür yardımcısı hariç) (a) bendinde belirtilen şartlar ve
laboratuvar tecrübesi şartı aranmaz.
f)
Özel gıda kontrol laboratuvarında görevli müdür ve teknik hizmet bölümü
personeli tam zamanlı sigortalı olmak zorundadır ve farklı bir işle iştigal
olamazlar. Bu şart, (Değişik ibare:RG-16/11/2022-32015) (d) bendinde
belirtilen personel için aranmaz.
g)
Özel gıda kontrol laboratuvarının şirket sahibi, şirket ortağı, genel müdür,
genel müdür yardımcısı gibi üst yönetimi laboratuvarın teknik hizmet bölümünde
görev alamaz.
ğ)
Bakanlık gıda kontrol laboratuvarına müdür ve müdür yardımcısı olarak atanacak
personelin en az üç yıl laboratuvar tecrübesine sahip olması gerekir. Gıda
kontrol laboratuvarlarına atanacak teknik ve sağlık hizmetleri sınıfı personelinin
hizmet süresi on yıldan fazla olamaz. Hizmet süresi on yıldan fazla olan teknik
ve sağlık hizmetleri sınıfı personelinin laboratuvarlara atanabilmesi için en
az iki yıl laboratuvar tecrübesine sahip olması şartı aranır.
Laboratuvarın görevleri
MADDE 10 – (1) Bakanlık gıda kontrol
laboratuvarları, Bakanlıkça ithalat, ihracat, denetim ve benzeri amaçlar için
gönderilen numunelerin analizlerini, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının
gönderdiği numunelerde resmî istek analizlerini, gerçek veya tüzel kişiliğe ait
özel istek analizlerini, araştırma geliştirme ve proje analizlerini yaparlar.
Özel gıda kontrol laboratuvarları ise onaylı faaliyet listesine uygun olarak,
Bakanlıkça ithalat ve ihracat amacıyla gönderilen numunelerin analizlerini,
diğer kamu kurum ve kuruluşlarının gönderdiği numunelerde resmî istek
analizlerini, gerçek veya tüzel kişiliğe ait özel istek analizlerini, araştırma
geliştirme ve proje analizlerini raporlarında belirtmek kaydı ile yaparlar.
(2)
Laboratuvarlar; organik tarım, iyi tarım uygulamaları ve benzeri gıda üretimi
amacıyla yetiştirilen yaprak, gövde, kök gibi bitki kısımlarının analizlerini,
bu ürün grubunda da ayrıca onay almak şartıyla yaparlar.
(3)
Bakanlık gıda kontrol laboratuvarları Bakanlık onayı ile Bakanlık faaliyet alanına
giren konularda laboratuvar bünyesinde çalışmalar yapabilir.
Laboratuvar müdürünün görevleri
MADDE 11 – (1) Müdür, laboratuvarın en üst
amiridir. Laboratuvarın faaliyet ve işlemlerinden, laboratuvarın ilgili
mevzuata uygun olarak yönetiminden Bakanlığa karşı sorumludur.
(2)
Müdür, bu Yönetmelikte belirtilen hizmetleri ve 5996 sayılı Kanun kapsamında
belirtilen analizler ile ilgili kontrol hizmetlerini yürütmekle yükümlüdür.
(3)
Müdürün görevleri şunlardır:
a)
Laboratuvar birimlerinin işlevine uygun olarak çalışmasını sağlamak ve kontrol
etmek.
b)
Alet ve ekipmanların bakım, onarım, kalibrasyon ve performans testlerini
yaptırmak.
c)
Laboratuvarda metot validasyonu/verifikasyonunun yapılmasını, standart çalışma
prosedürlerinin hazırlanmasını ve bunların belgelere dayandırılmasını sağlamak.
ç)
Numune ve analiz kayıtlarının düzenli olarak defter veya elektronik ortamda
tutulmasını ve numunelerin laboratuvar birimlerine dağılımını sağlamak.
d)
Laboratuvara gelen numunenin tüm analizlerinin ulusal/uluslararası onaylanmış
metotlar ile laboratuvarda geliştirilerek valide edilmiş işletme içi veya
modifiye metotlara uygun yapılmasını sağlamak.
e)
Laboratuvar bünyesinde yapılan analiz ve test sonuçlarını onaylamak.
f)
Laboratuvarda denetim tutanağı ile belirtilen hususların yerine getirilmesini
sağlamak, denetim raporlarının muhafazası için gerekli tedbirleri almak.
g)
Laboratuvarın laboratuvarlar arası karşılaştırma (LAK) ile ulusal ve
uluslararası yeterlilik testlerine (YT) katılımını sağlamak.
ğ)
Kayıtların düzenli tutulmasını ve arşivlenmesini sağlamak.
h)
Bu Yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgelerin zamanında Genel Müdürlüğe
bildirimini ve verilerin düzenli olarak ilgili bilgi sistemlerine girişini
sağlamak.
ı)
Kayıt ve raporlarda gizlilik esasına uyulmasını sağlamak.
i)
Laboratuvarın ilgili mevzuata uygun olarak genel yönetiminden ve temsilinden
sorumlu olmak.
j)
Laboratuvarın görev alanına giren hususlarda politika ve stratejiler
geliştirmek, bunlara uygun olarak yıllık hedefler oluşturmak, laboratuvar
ihtiyaçlarını belirlemek, uygulamaları koordine etmek, izlemek ve
değerlendirmek suretiyle laboratuvarın çalışma programı ve hazırlanmasını
sağlamak.
k)
Laboratuvarın yapısı ile idaresinin verimliliğini ve gelişimini sağlamak için
faaliyet ve işlemleri denetlemek, yönetim sistemlerinin etkinliğini gözden
geçirmek.
l)
Laboratuvarın hizmet birimlerinin uyumlu, verimli, etkili ve düzenli biçimde
yönetimi, koordinasyonu ile iş planlarının yapılmasını sağlamak.
m)
Laboratuvarın işlevlerini yerine getirmede personele liderlik yaparak,
laboratuvarın bilimsel yönden başarısı ve sürekliliği için gerekli bilgi,
deneyim kazanmaları ve beceri edinmeleri amacıyla personel eğitimine önem
vermek, konu ile ilgili programlar düzenlemek.
n)
Personelin görevini yerine getirmesinde bağımsız, objektif ve her türlü
baskıdan uzak çalışabileceği ortamın oluşmasını sağlamak.
Müdür yardımcısının görevi
MADDE 12 – (1) Müdür yardımcısı, Bakanlık gıda
kontrol laboratuvarlarında, laboratuvar hizmetlerinin yürütülmesinde müdüre teknik
ve idari yönden yardımcı olmakla görevlidir.
Kalite yönetim birim sorumlusunun görevleri
MADDE 13 – (1) Kalite yönetim birim sorumlusunun
görev ve sorumlukları şunlardır:
a)
Kalite yönetim sistem politikaları ve hedeflerine yönelik TS EN ISO/IEC 17025
Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yetkinliği için Genel Gereklilikler
Standardı şartlarını karşılayan yönetim sistemini ve dokümanların
hazırlanmasını sağlamak.
b)
Diğer kılavuz standartlara göre kalite ile ilgili çalışmaların koordinasyonunu,
izlenebilirliğini, uygulanmasını, güncelliğini ve gerçekleştirilmesini takip
etmek.
c)
Laboratuvarının görevlendirildiği denetim, dosya inceleme iş ve işlemlerini
koordine etmek.
ç)
Laboratuvar müdürü tarafından verilecek iş ve işlemleri yürütmek.
Laboratuvar birim sorumlusunun görevleri
MADDE 14 – (1) Laboratuvar birim sorumlusunun
görev ve sorumlukları şunlardır:
a)
Sorumlu olduğu laboratuvar biriminin faaliyet ve görev alanına giren konularda
analizleri yapmak, yapılmasını sağlamak.
b)
Analiz sonuçlarının elektronik kayıt sistemine kaydedilmesini sağlamak.
c)
Analizlerin doğruluğunu ve sürdürülebilirliğini sağlayacak tedbirleri almak ve
idareye bildirmek.
ç)
Birimi ile ilgili yıllık iş programı ve hedefleri hazırlamak ve takip etmek.
d)
Laboratuvarın demirbaş ve sarf malzeme ihtiyaçlarını belirlemek ve stokların
takip edilmesini, birimindeki personelin verimli ve uyumlu şekilde çalışmasını
sağlamak.
e)
Birimiyle ilgili akreditasyon gereklerinin yerine getirilmesini, analiz çeşitliliğini
artırmak için gerekli çalışmaların yürütmesini sağlamak.
f)
Gizlilik esaslarına uyulmasını sağlamak.
g)
Laboratuvar müdürü tarafından verilecek iş ve işlemleri yürütmek.
Numune kabul ve rapor düzenleme bölüm/birim sorumlusunun görevleri
MADDE 15 – (1) Numune kabul ve rapor düzenleme
birim sorumlusunun görev ve sorumlukları şunlardır:
a)
Laboratuvara gelen numunenin laboratuvara kabul edilip edilemeyeceğine ilişkin
karar vermek.
b)
Ücretli numunelere ait analiz ücreti takibini yapmak ve yaptırmak.
c)
Laboratuvara kabul edilen numunelerin numune kayıt defterine veya elektronik
kayıt sistemlerine kaydedilmesini, numunelerin laboratuvar birimlerine
dağılımını, şahit numunelerin uygun şartlarda muhafazasını, analiz sonrası arta
kalan ve saklama süresi biten numuneler ile saklama süresi biten şahit
numunelerin imhasını sağlamak.
ç)
Analiz bitiminde elektronik kayıt sistemlerini kontrol ederek muayene ve analiz
raporunu düzenleyip onaya sunmak.
d)
Gizlilik esaslarına uyulmasını sağlamak.
e)
Laboratuvar müdürü tarafından verilecek iş ve işlemleri yürütmek.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Başvuruları, Kuruluş İzni,
Çalışma İzni, Kapsam Genişletmesi ve Geçici Kapsam
Başvurular
MADDE 16 – (1) Özel gıda kontrol laboratuvarının
kuruluş izni ve çalışma izni başvurusunda sunulması istenen tüm belgeler için
belgelerin asılları veya veren kurum tarafından onaylı suretleri veya noterce
onaylanmış suretleri veya ilgili kurum/kuruluşların elektronik ortamda erişim
yetkisi vermesi ve doğruluğunun sorgulanabilmesi halinde, işyeri yetkilisince
bu bilgi ve belgelere erişim sağlayabilmek için gerekli bilgileri içeren beyan
verilmesi yeterlidir.
Kuruluş izni
MADDE 17 – (1) Özel gıda kontrol laboratuvarı
kurmak isteyen gerçek ve/veya tüzel kişiler, aşağıdaki bilgi ve belgelerle
Genel Müdürlüğe başvurur:
a)
Başvuru dilekçesi.
b)
Beyanname (Ek-1).
c)
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi.
ç)
Laboratuvar müdürünün iş sözleşmesi veya müdürün özel gıda kontrol
laboratuvarının sahibi olan şirket ortaklarından biri olması halinde
laboratuvar müdürü olarak görevlendirildiğine dair yönetim kurulu kararı.
d)
Laboratuvar müdürünün onaylı diploması, meslek odası bulunan meslekler için
kayıtlı olduğu meslek odasından alınacak odaya kayıtlı olduğuna dair belge,
Sosyal Güvenlik Kurumu işe giriş bildirgesi.
e)
Laboratuvar amaçlı faaliyet için açıldığını gösterir işyeri açma ve çalışma
ruhsatı.
f)
Özel gıda kontrol laboratuvarının idari ve teknik hizmet bölümlerini gösterecek
şekilde hazırlanmış iç yerleşim planı.
g)
Dosya inceleme ve belge düzenleme ücretinin Bakanlık hesabına yatırıldığını
gösterir alındı belgesi.
(2)
Genel Müdürlük özel gıda kontrol laboratuvarının bilgi ve belgelerini içeren
başvuru dosyasını inceler. Dosyanın uygun bulunması halinde özel gıda kontrol
laboratuvarı, denetim için görevlendirilen her bir laboratuvar denetçisi için
yerinde denetim ücretini ilgili hesaba yatırır ve en az üç kişiden oluşan
laboratuvar denetçileri tarafından özel gıda kontrol laboratuvarı yerinde
denetlenir. Genel Müdürlüğe sunulan denetim raporuna göre özel gıda kontrol
laboratuvarının kuruluşunun bu Yönetmeliğe uygun olması halinde Genel
Müdürlükçe kuruluş izin belgesi düzenlenir.
(3)
Yerinde yapılan denetimlerde özel gıda kontrol laboratuvarının kuruluşunun
uygun bulunmaması halinde, özel gıda kontrol laboratuvarına denetim raporu ile
eksiklikler bildirilir. Özel gıda kontrol laboratuvarı, denetim tarihinden
itibaren bir yıl içerisinde eksikliklerini tamamlayarak Genel Müdürlüğe
müracaat eder. Özel gıda kontrol laboratuvarının eksiklikleri tamamladığına
dair Genel Müdürlüğe müracaatından sonra gerekli görülür ise takip denetimi
yapılır. Takip denetimi için görevlendirilen her bir laboratuvar denetçisi için
yerinde denetim ücreti ilgili hesaba yatırılır. En az üç kişiden oluşan laboratuvar
denetçileri tarafından özel gıda kontrol laboratuvarı tekrar eksikliklerle
ilgili yerinde denetlenir. Genel Müdürlüğe sunulan denetim raporuna göre özel
gıda kontrol laboratuvarının kuruluşunun bu Yönetmeliğe uygun olması halinde
Genel Müdürlükçe kuruluş izin belgesi düzenlenir. Yerinde yapılan takip
denetimi veya eksikliklerle ilgili dosya incelemesi neticesinde eksikliklerin
halen giderilmediğinin tespit edilmesi ya da belirtilen sürede müracaat
edilmemesi halinde özel gıda kontrol laboratuvarının kuruluş izni müracaatı
geçersiz sayılır ve özel gıda kontrol laboratuvarının kuruluş izni için istenen
belgeleri güncelleyerek tekrar müracaat etmesi gerekir.
(4)
Kuruluş izni verilen özel gıda kontrol laboratuvarı yeni bir birim açmak istediğinde,
dosya inceleme ve belge yenileme ücretini Bakanlık hesabına yatırarak yeni
açılacak birim/birimlere ait bilgi ve belgelerle Genel Müdürlüğe müracaat eder.
İkinci ve/veya üçüncü fıkralarda belirtilen işlemler yapılarak yeni kuruluş
izin belgesi düzenlenir.
(5)
Kuruluş izni verilen özel gıda kontrol laboratuvarı bir yıl içerisinde çalışma
izni almak için müracaatta bulunmak zorundadır. Bir yıl içerisinde çalışma izni
almak için müracaatta bulunmayan özel gıda kontrol laboratuvarının kuruluş izin
belgesi iptal edilir.
Çalışma izni
MADDE 18 – (1) Kuruluş izni belgesi alan özel gıda
kontrol laboratuvarı, çalışma izni almak için, aşağıdaki bilgi ve belgelerle
Genel Müdürlüğe başvurur:
a)
Dilekçe.
b)
Analiz ve metodun kapsadığı ürün ve/veya ürün grupları bazında belirlenmiş
faaliyet konularını belirten belge.
c)
Laboratuvar personelinin isimleri, görevleri ve mesleklerini belirten
organizasyon şeması.
ç)
Personelin Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıtlı olduğuna dair belge.
d)
Teknik hizmet bölümü personelinin mezuniyet belgesi.
e)
Genel numune kayıt defterinin numaralandırılarak onaylandığına dair Bakanlık il
müdürlüğü veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvar müdürlüğünden alınacak belge
ya da yazılım programı kullananlar için, kayıtların elektronik ortamda tutulacağına
dair beyanname.
f)
Özel gıda kontrol laboratuvarında kullanılacak cihaz, alet ve ekipmanların
marka, model, üretim yılına ait bilgileri.
g)
Özel gıda kontrol laboratuvarının yetkilendirildiği faaliyet konuları ile
ilgili elde edecekleri analiz sonuçlarında tarafsız ve bağımsız olunacağına
dair beyanname.
ğ)
Dosya inceleme ve belge düzenleme ücretinin Bakanlık hesabına yatırıldığını
gösterir alındı belgesi fotokopisi.
(2)
Çalışma izni almak isteyen özel gıda kontrol laboratuvarı, bu belgelerle Genel
Müdürlüğe müracaat eder. Genel Müdürlük, başvuru dosyasını inceler. Başvuru
dosyasının uygun bulunması durumunda, özel gıda kontrol laboratuvarı, kendisine
bildirim tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde çalışma izni almak
istediği tüm analizlerin yazılı metot talimatlarını, bu talimatların orijinal
kaynaklarını, metot validasyon/verifikasyon raporlarını içeren dosyalarını
Genel Müdürlüğün görevlendirdiği Ulusal Gıda Referans Laboratuvarına veya
Bakanlık gıda kontrol laboratuvarına teknik yönden incelenmek üzere imzalanarak
taranmış şekilde dijital ortamda ve/veya ıslak imzalı olarak gönderir ve dosya
inceleme ücretini laboratuvara başvurduğu tarihteki birim fiyat listesinde yer
alan ücretler üzerinden görevlendirilen laboratuvara yatırır. Bu süre içerisinde
dosyası ilgili laboratuvara gönderilmeyen başvurular geçersiz sayılır. Ulusal
Gıda Referans Laboratuvarı veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarı özel gıda
kontrol laboratuvarının dosyasını inceler ve eksiklik tespit ettiğinde
tamamlaması için özel gıda kontrol laboratuvarına yazılı olarak bildirir.
Dosyayı inceleyen Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı veya Bakanlık gıda kontrol
laboratuvarınca en geç üç ay içerisinde geri dönüş sağlanır. Özel gıda kontrol
laboratuvarı eksiklikleri en geç üç ay içerisinde tamamlar veya uygun
bulunmayan analizlerini başvuru dosyasından çıkarabilir. Üç ay içerisinde
eksikliği tamamlanmayan analiz başvuru listesinden çıkarılır. Dosyayı inceleyen
Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarı, özel
gıda kontrol laboratuvarının dosyaları ile ilgili işlemleri sonuçlandırdıktan
sonra gelen dosyayı arşivler.
(3)
Dosya incelemesinin uygun sonuçlanmasının ardından özel gıda kontrol laboratuvarı,
denetim için görevlendirilen her bir laboratuvar denetçisi için yerinde denetim
ücretini ilgili hesaba yatırır. En az üç kişiden oluşan yeterli sayıda
laboratuvar denetçileri tarafından özel gıda kontrol laboratuvarının
çalışmaları en geç otuz gün içerisinde yerinde denetlenir. Denetlemede
laboratuvar denetçileri, validasyon/verifikasyon çalışmaları da dâhil analiz ve
özel gıda kontrol laboratuvarı ile ilgili tüm teknik kontrolleri yapar.
Laboratuvar denetçileri tarafından denetim raporunun bir nüshası özel gıda
kontrol laboratuvarına verilir. Diğer nüshası dosya inceleme raporu (Ek-3) ile
birlikte Genel Müdürlüğe gönderilir.
(4)
Yerinde yapılan denetimin uygun sonuçlanması durumunda, Genel Müdürlükçe
çalışma izin belgesi ve onaylı faaliyet listesi düzenlenir.
(5)
Yerinde yapılan denetimin uygun sonuçlanmaması durumunda aşağıdaki
seçeneklerden biri uygulanır:
a)
Özel gıda kontrol laboratuvarı uygun bulunmayan analizlerin kapsamdan
çıkarılmasını talep eder ve uygun görülen analizler için çalışma izin belgesi
ve onaylı faaliyet listesi düzenlenir.
b)
Uygun bulunmayan analizler için özel gıda kontrol laboratuvarı, denetim
raporunda belirtilen eksiklikleri tamamlayarak, denetim için görevlendirilen
laboratuvara bildirir. Özel gıda kontrol laboratuvarı tarafından denetim
tarihinden itibaren üç ay içerisinde uygun bulunmayan analizlerin kapsamdan
çıkarılması ya da eksikliklerin tamamlandığına dair müracaat yapılmaması
durumunda özel gıda kontrol laboratuvarının çalışma izni müracaatı geçersiz
sayılır ve çalışma izni için istenen belgeleri güncelleyerek tekrar müracaat
etmesi gerekir. Özel gıda kontrol laboratuvarının eksikliklerini giderdiğine
dair müracaatından sonra gerekli görülür ise ikinci denetim planlanır ve özel
gıda kontrol laboratuvarı yapılacak ikinci denetimde görevlendirilen her bir
laboratuvar denetçisi için yerinde denetim ücretini ilgili hesaba yatırır. En
az üç kişiden oluşan laboratuvar denetçileri tarafından ilk denetimde tespit
edilen eksikliklerin giderilip giderilmediğine ilişkin özel gıda kontrol
laboratuvarında tekrar denetim yapılır. Laboratuvar denetçileri tarafından
Genel Müdürlüğe sunulan denetim raporuna göre Genel Müdürlükçe çalışma izin
belgesi ve onaylı faaliyet listesi düzenlenir.
(6)
Çalışma izni bakımından yerinde yapılan denetim sonucunda; kuruluş iznine esas
koşullar laboratuvarın faaliyetlerini ve analiz kalitesini etkileyecek şekilde
değişmiş, değiştirilmiş ise kuruluş iznine esas eksikliklerin giderilmesi için
üç ay süre verilir. Eksiklikler giderilene kadar çalışma izni de düzenlenmez.
Süre sonunda eksiklikleri gidermeyen laboratuvarın kuruluş izni iptal edilir.
Kapsam genişletme
MADDE 19 – (1) Çalışma izni almış özel gıda
kontrol laboratuvarları, kapsam genişletme için kapsamına dâhil edeceği
analizlerle ilgili aşağıdaki belgelerle Genel Müdürlüğe başvurur:
a)
Dilekçe.
b)
Özel gıda kontrol laboratuvarının kapsam genişletmek istediği analiz ve ürün
ve/veya ürün gruplarını belirten belge.
c)
Dosya inceleme ve belge düzenleme ücretinin Bakanlık hesabına yatırıldığını gösterir
alındı belgesi fotokopisi.
(2)
Genel Müdürlük, gönderilen başvuru dosyasını inceler. Başvuru dosyasının uygun
bulunması durumunda çalışma izni ile ilgili tüm işlemler sırasıyla kapsam
genişletme için de yapılır.
(3)
Özel gıda kontrol laboratuvarları kapsamı devam eden müracaatları
sonuçlandırılmadan yeni bir kapsam genişletme için başvuruda bulunamazlar.
(4)
Kapsam genişletme için Genel Müdürlüğe yapılan başvuru ve görevli laboratuvarın
belirlenmesi sonrası laboratuvara dosya gönderilmesi bir ay içerisinde yapılır.
Bir ay içerisinde gönderilmeyen kapsam genişletme dosyası için Genel Müdürlüğe
yeniden başvuru yapılması gerekir.
(5)
Bakanlık gıda kontrol laboratuvarları yeni bir analiz, analiz metodu ve/veya
ürün grubunda yetki almak istediklerinde aşağıdaki adımlar uygulanır:
a)
Laboratuvar analiz çalışmaları başlamadan önce, Ek-2’de yer alan analiz metodu
başvuru listesi ile Genel Müdürlüğe müracaatta bulunurlar.
b)
Genel Müdürlükçe başvurunun uygun bulunması durumunda, yeni başvuru yapılan
analizlere ait metot validasyon/verifikasyon çalışmalarına başlar. Çalışmalar
tamamlandığında raporlarının incelenmesi için görevlendirilen Ulusal Gıda
Referans Laboratuvarı veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarına gönderir.
Teknik inceleme uygun sonuçlandığında gerekli görüldüğü durumlarda en az üç
kişiden oluşan laboratuvar denetçileri tarafından yerinde denetim
gerçekleştirilir.
c)
Dosya inceleme formu ve/veya denetim raporuna göre uygun bulunan analizler için
Genel Müdürlükçe onay verilir.
ç)
Ülke gündemini meşgul eden, halk sağlığını tehdit eden durumlarda acilen
yapılmasına ihtiyaç duyulan analizler için Bakanlık tarafından bu fıkraya
istisna uygulanabilir.
Geçici kapsam
MADDE 20 – (1) Özel gıda kontrol laboratuvarları,
onaylı faaliyet listesinde yer almayan, sadece özel istek analizlerine cevap
verebilmek amacıyla geçici kapsam almak için Genel Müdürlüğe başvurur. Özel
gıda kontrol laboratuvarının geçici kapsama başvurabilmesi için aşağıdaki şartları
taşıması gereklidir:
a)
Özel gıda kontrol laboratuvarının geçici kapsam için başvuruda bulunduğu analiz
hizmet birimine (fiziksel, kimyasal [yaş kimya, enstrümental], mikrobiyoloji,
moleküler biyoloji/genetiği değiştirilmiş organizma) sahip olması.
b)
Özel gıda kontrol laboratuvarının geçici kapsam için başvuruda bulunacağı
birimin en az 3 yıl süre ile onaylı faaliyet listesinde onayının bulunması.
c)
Geçici kapsam için başvuruda bulunulan analizin, mevcut onaylı faaliyet
listesinde yer alan analizler için kullanılan cihaz, alet, ekipman alt yapısına
uygun olması.
ç)
Başvuruda bulunulan analizlerin validasyon/verifikasyon çalışmalarının
tamamlanmış olması.
(2)
Çalışma izni almış özel gıda kontrol laboratuvarları, geçici kapsamına dâhil
edeceği analizlerle ilgili aşağıdaki belgelerle Genel Müdürlüğe başvurur:
a)
Dilekçe.
b)
Özel gıda kontrol laboratuvarının kapsam genişletmek istediği analiz ve ürün
ve/veya ürün gruplarını belirten belge.
c)
Geçici kapsam belge düzenleme ücretinin Bakanlık hesabına yatırıldığını
gösterir alındı belgesi fotokopisi.
(3)
Özel gıda kontrol laboratuvarı bir takvim yılında her bir analiz birimi için en
fazla on beş analiz için geçici kapsama başvuruda bulunur.
(4)
Laboratuvarın, geçici kapsam listesinde yer alan analizler için üç ay
içerisinde kapsam genişletmeye başvuruda bulunması gerekir. Laboratuvar üç ay
içerisinde kapsam genişletmeye başvurmadığı takdirde geçici kapsamın
onaylandığı tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeni bir geçici kapsama
başvuruda bulunamaz.
(5)
Geçici kapsamda yer alan analizler kapsam genişletme başvurusu sonrası onaylı
faaliyet listesine eklenmeden yeni bir geçici kapsama müracaat edilemez.
(6)
Geçici kapsam alınarak yapılan analizlerin, raporda Bakanlıkça onaylanmış
faaliyet listesinde yer almadığı belirtilir.
(7)
Başvuru şartlarını taşıyan laboratuvara uygun bulunan analizler için Genel
Müdürlükçe geçici kapsam listesi düzenlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Yetkilendirme ve Bildirimler
Yetkilendirme
MADDE 21 – (1) Bakanlıktan kuruluş ve çalışma izin
belgesi alan özel gıda kontrol laboratuvarı, ürün/ürün grubu ve analiz bazında
belirtilen faaliyet konularında 10 uncu maddede belirtilen analizleri yapmaya
yetkilidir.
(2)
Özel gıda kontrol laboratuvarı, onaylanmış faaliyet konusu dışında veya analiz
yapmadan muayene ve analiz raporu düzenleyemez.
(3)
Gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ile yem üreten veya ithal ve ihraç
eden veya satan gerçek ve tüzel kişilerin ortağı veya sahibi olduğu özel gıda kontrol
laboratuvarları, bu kişilere ve birinci derece yakınlarına ait resmî kontrol
numunelerinin analizlerini yapamazlar.
Bildirimler
MADDE 22 – (1) Yapılacak bütün bildirimler resmî
yazı ile Genel Müdürlüğe yapılır.
(2)
Çalışma iznine sahip özel gıda kontrol laboratuvarları her üç ayda bir olarak
Ek-9’da yer alan forma uygun olarak üçer aylık toplam faaliyetlerini ve yıl
sonunda yıllık toplam faaliyetlerini takip eden ayın on beşine kadar yazılı
olarak Genel Müdürlüğe gönderir.
(3)
Laboratuvarlar katılım sağladıkları yeterlilik testlerinin sonuçlarının olumlu
olması durumunda Ek-10’a uygun olarak Ocak ayı içerisinde Genel Müdürlüğe
bildirir. Olumsuz çıkan yeterlilik test sonuçlarını, düzeltici faaliyetleri ile
birlikte yeterlilik testi sonucunun laboratuvara bildirildiği tarihten itibaren
(Değişik ibare:RG-16/11/2022-32015) otuz gün içerisinde Genel
Müdürlüğe bildirir.
(4)
Özel gıda kontrol laboratuvarının; kapatılması, sahibinin, cadde, sokak, numara
değişikliği dâhil adresinin veya adının değişmesi, fiziksel olarak
genişletilmesi veya yapısını temelden değiştirecek tadilatların yapılması
halinde otuz gün içinde değişikliğe ilişkin bilgi ve belgeler Genel Müdürlüğe
gönderilir. Değişiklikle ilgili bilgi ve belgeler incelendikten sonra gerekli
görüldüğünde özel gıda kontrol laboratuvarı, denetim için görevlendirilen
laboratuvar denetçileri için yerinde denetim ücretini ilgili hesaba yatırır ve
en az üç kişiden oluşan laboratuvar denetçileri tarafından özel gıda kontrol
laboratuvarında, yerinde denetleme yapılır. Denetçiler tarafından hazırlanan ve
Genel Müdürlüğe sunulan raporda özel gıda kontrol laboratuvarının yapmış olduğu
değişikliğe göre Genel Müdürlük tarafından belge yenilenmesi gerek görülürse
özel gıda kontrol laboratuvarı belge yenileme ücreti yatırır. Kuruluş veya
çalışma izin belgesi yenilenir ya da 17 nci maddede belirtilen kuruluş izni ve
18 inci maddede belirtilen çalışma izni almasına esas teşkil eden bir hükmün
ortadan kalktığı tespit edilirse, belirlenen eksiklik giderilinceye kadar
laboratuvarın analiz yapma yetkisi askıya alınarak faaliyeti durdurulur.
(5)
Çalışma iznine sahip özel gıda kontrol laboratuvarlarının müdürünün değişmesi,
personelinin yer değiştirmesi, yeni personel alınması veya personelin laboratuvardan
ayrılması durumunda otuz gün içerisinde laboratuvar tarafından Genel Müdürlüğe
bildirim yapılır. Özel gıda kontrol laboratuvarının müdürünün değişmesi
durumunda 17 nci maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen,
yeni istihdam edilen personel için 18 inci maddenin birinci fıkrasının (c), (ç)
ve (d) bentlerinde belirtilen belgelerle görevden ayrılan müdür ve personel
için Sosyal Güvenlik Kurumu işten ayrılış bildirgesi ile birlikte Genel
Müdürlüğe müracaat edilmesi gerekir.
(6)
Yeni enstrümental laboratuvar cihazı alınması veya yerinin değiştirilmesi
durumunda, onay alınmak üzere Genel Müdürlüğe bildirimde bulunulur.
Değişiklikle ilgili bilgi ve belgeler söz konusu analize ait
validasyon/verifikasyon rehberine göre incelendikten sonra gerekli görüldüğünde
en az üç kişiden oluşan laboratuvar denetçileri tarafından özel gıda kontrol
laboratuvarında, başvurudan itibaren en geç bir ay içinde yerinde denetleme
yapılır. Özel gıda kontrol laboratuvarı, denetim için görevlendirilen laboratuvar
denetçileri için yerinde denetim ücretini ilgili hesaba yatırır. Gerek
görülmesi durumunda bu süre zarfında ilgili analizler askıya alınır.
(7)
Yapılan bildirimlerde ve müracaatlarda bildirim ve müracaat tarihi olarak Genel
Müdürlüğe evrak giriş tarihi dikkate alınır.
(8)
Genel Müdürlük, gerekli gördüğü durumlarda laboratuvarlardan faaliyetleri ile
ilgili tüm bilgi ve belgeleri belirlenen elektronik ortama girmelerini veya
istenilen formda ve zamanda düzenli olarak bildirmelerini isteyebilir.
ALTINCI BÖLÜM
Belge ve Kayıtların Tutulması
Belge ve kayıtlar
MADDE 23 – (1) Laboratuvarın işleyişiyle ilgili
olarak aşağıdaki doküman ve kayıtların tutulması zorunludur:
a)
Genel numune kayıt defteri (Ek-4) veya elektronik kayıt.
b)
Analiz detay formu/defteri (Ek-5).
c)
Muayene ve Analiz raporu (Ek-6).
ç)
Cihaz-alet ve ekipman listesi (Ek-7).
d)
Cihaz-alet-ekipman bakım-onarım ve kalibrasyon çizelgesi (Ek-8).
e)
Üç aylık/yıllık faaliyet raporu (Ek-9).
f)
Yeterlilik testi bildirim raporu (Ek-10).
g)
Kimyasal madde stok takip formu (Ek-11).
ğ)
Standart ve/veya referans maddelerin kayıtları.
h)
Laboratuvarın atık prosedürü ve atık kayıtları.
ı)
Cihaz, alet, ekipmanların kullanım talimatları veya Türkçe orijinal kullanım
kılavuzu.
i)
Enstrümental analizlerde elektronik yedekleri veya kromatogram çıktıları.
j)
Analiz metotlarına ve cihazlara ait validasyon/verifikasyon raporları.
k)
Personel bilgi kayıtları.
l)
Ulusal ve/veya uluslararası yeterlilik test sonuçlarına ait kayıtlar.
m)
Eğitim kayıtları.
n)
İlk yardım talimatı.
o)
Denetim tutanakları.
ö)
Tıbbi ve/veya kimyasal atık beyan ve teslim formu.
(2)
Birinci fıkrada belirtilen doküman ve kayıtlar en az beş yıl muhafaza edilir.
Elektronik ortamda tutulan kayıtların, eklerde belirtilen formlarda bulunan
bilgileri içermesi ve gerektiğinde aynı formatta raporlanabilmesi gerekir.
(3)
Analiz detay formu/defteri dışındaki doküman ve belgeler elektronik ortamda
veya yazılı onaylı doküman olarak saklanabilir. Laboratuvarda elektronik
ortamda yapılan kayıtlar ile diğer kayıtların izlenebilirliği ve gizlilik
içinde muhafazası için gerekli önlemlerin alınması sağlanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Analiz Metotları ve Özellikleri, Analiz Raporları ve Ücretleri
Analiz metotları ve özellikleri
MADDE 24 – (1) Laboratuvarlarda öncelikle gıda ve
yem mevzuatlarında belirtilen analiz metotları, uluslararası veya ulusal
metotlar kullanılır. Ulusal veya uluslararası kabul edilmiş bir analiz metodu
kullanıldığında, laboratuvar tarafından ilgili metodun laboratuvarda
uygulanabilirliğinin verifikasyon çalışmasının yapılması gerekir. Ulusal veya
uluslararası kabul edilmiş bir analiz metodu kullanılmadığında, laboratuvar
tarafından ilgili metodun uluslararası bir protokole göre validasyon
çalışmaları yapılarak dokümante edilir. Yapılan validasyon metotta tanımlanmış olan
ürün/ürünler için geçerlidir. Metotta belirtilenin dışında farklı özelliklere
sahip bir matriksteki ürün çalışıldığında metot yeniden geçerli kılınır. Elde
edilen validasyon sonuçlarına göre metodun optimum şartlarda ve en yüksek
performansta kullanılması için gerekli olan uyarıların, dikkat edilecek
noktaların, kritik nokta ve kritik işlemlerin tanımlandığı rutin uygulamalara
yönelik analiz metot talimatları hazırlanır.
(2)
Metot validasyonu doğruluk, tespit limiti, tayin sınırı, kesinlik (tekrar edilebilirlik
ve tekrar üretilebilirlik), doğrusallık, ölçüm belirsizliği ve gerekli
görülecek diğer çalışmaları kapsar. Standart olmayan metotlarda bu çalışmalara
ilave olarak seçimlilik ve hassasiyet çalışmaları da yapılır.
Analiz raporları
MADDE 25 – (1) Laboratuvarlarda muayene ve analiz
raporları, Bakanlık tarafından gönderilen numuneler için en az üç nüsha
hazırlanır ve bir nüshası laboratuvarda arşivlenir. Analiz raporları elektronik
imza ile düzenleniyor olması halinde 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı
Elektronik İmza Kanununa göre işlem yapılır. Aksi takdirde ıslak imzalı
laboratuvar nüshasının arşivlenmesi gerekir. Laboratuvarların düzenleyecekleri
raporlar reklam amacıyla kullanılamaz. Laboratuvar tarafından analiz
raporlarının gizliliği esastır. Rapor formatı sabit olup, ihtiyaç duyulan
bilgiler eklenebilir.
(2)
Analiz raporlarının hazırlanmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilir:
a)
Analiz sonucu cihaz veya metodun tespit edebileceği ölçüm değeri altında olan
sonuçlarda “Tespit Edilemedi, < RL (Raporlama Limiti)”, mikrobiyolojik
analizlerde “< 10, <3, ve benzeri” veya “Tespit Edilemedi/Edilmedi”
şeklinde raporlanır. Gerektiği durumlarda ise cihaz bilgisi muayene ve analiz
raporuna yazılır.
b)
Enstrümental cihazlarla yapılan analizlerde kullanılan metot adı, cihaz
bilgileri ve benzeri bilgiler muayene ve analiz raporunda yer alır.
c)
Numunede yapılan bütün analizler aynı raporda belirtilir.
ç)
Muayene ve analiz raporunda raporun kısmen kullanılamayacağına dair uyarıcı
ibare ile “Analiz sonuçları yukarıda belirtilen numune için geçerlidir” ibaresi
yer alır.
d)
Özel istek analiz raporlarının son sayfasında mutlaka “Adli ve idari işlemler
ile reklam amacıyla kullanılamaz” ibaresi yazılır.
e)
Raporda mevzuatın gerektirdiği durumlarda geri alma sonuçları, ölçüm
belirsizliği gibi analiz sonucunu etkileyen parametreler belirtilir.
Analiz ücretleri
MADDE 26 – (1) Bakanlık tarafından gönderilen
resmî kontrol numunelerinde uygulanacak analiz ücretleri 31/1/2015 tarihli ve
29253 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliğinde yer alan esaslara uygun
olarak Bakanlıkça belirlenir. Resmî kontrol numuneleri için belirlenen fiyat
tarifesine uyulması zorunludur. Belirlenen fiyatlara uymayan özel gıda kontrol
laboratuvarına numune gönderimi altı ay durdurulur.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Denetim ve Kontroller, İdari Yaptırımlar
Denetim
MADDE 27 – (1) Laboratuvarlar, Genel Müdürlüğün
belirleyeceği laboratuvar denetçileri tarafından bu Yönetmelik esasları
dâhilinde şikâyet dışında iki yılda en az bir defa denetlenir. Denetim
tarihinden en az üç iş günü önce denetlenecek laboratuvara bildirimde
bulunulur. Şikâyet denetimlerinde bildirim yapılmaz. Denetimlerde gizlilik
esastır. Laboratuvarlar, denetim için gelen görevlilere denetim kapsamında her
türlü bilgi ve belgeyi sunmak zorundadır. Denetim tutanağı en az üç nüsha
halinde düzenlenerek bir nüshası denetlenen laboratuvara teslim edilir, bir
nüsha denetimi yapan laboratuvarda kalır, diğer nüshası Genel Müdürlüğe
gönderilir.
(2)
Denetimle ilgili itirazın olması durumunda, denetlenen laboratuvar tarafından
denetimden sonraki beş iş günü içerisinde Genel Müdürlüğe yazılı olarak başvuru
yapılır. Genel Müdürlük gerek gördüğünde itiraz konusu ile ilgili en az üç
laboratuvar denetçisine yeniden denetim yaptırır.
(3)
Denetimde, laboratuvarda herhangi bir uygunsuzluk bulunduğu takdirde,
eksikliğin giderilmesi için laboratuvara üç ayı aşmamak üzere süre verilir. Denetlenen
laboratuvar eksikliğin giderilmesi için verilen süre içerisinde eksiklik veya
uygunsuzluğu gidererek düzeltici faaliyetleri ile birlikte denetim için
görevlendirilen Ulusal Gıda Referans Laboratuvarına veya Bakanlık gıda kontrol
laboratuvarına gerekli bildirimi yapar. Gerek görülmesi durumunda, bildirim
tarihinden en geç on beş gün içinde veya verilen süre bitiminden itibaren en
geç beş iş günü içinde ilk denetimi gerçekleştiren laboratuvar, belirleyeceği
en az üç laboratuvar denetçisi ile laboratuvarda takip denetimi yapar. Takip
denetimi sonrasında üç nüsha olacak şekilde denetim tutanağı oluşturulur.
Düzeltici faaliyetlerin uygun bulunması ve takip denetimi yapılmasına gerek
görülmediği durumlarda, ilk denetimde belirlenen uygunsuzlukların giderildiğine
dair denetim ekibince tutanak hazırlanarak Genel Müdürlüğe gönderilir.
(4)
Süresi içinde eksikliği giderdiğine dair bildirimde bulunmayan ya da yapılan
ikinci denetimde ilk denetimde belirlenen eksikliğin giderilmediği tespit
edilen laboratuvarın eksiklikle ilgili analiz yetkisi askıya alınarak faaliyeti
durdurulur.
(5)
Askıya alınarak faaliyeti durdurulan laboratuvarın eksikliğin giderildiğine
dair Genel Müdürlüğe müracaat etmesi durumunda, Genel Müdürlük gerek görülmesi
durumunda eksikliğin giderildiğine dair hazırlanan dosyayı, incelenmek üzere
Ulusal Gıda Referans Laboratuvarına veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarına
gönderilmesini talep eder veya belirleyeceği en az üç laboratuvar denetçisine
laboratuvarda yeniden denetleme yaptırır. Özel gıda kontrol laboratuvarı bu
denetimle ilgili dosya inceleme ve denetçi ücretlerini ilgili hesaplara
yatırır. Uygunsuzluk ortadan kalkmış ise laboratuvarın ilgili birim veya analiz
faaliyetine devam etmesine izin verilir.
(6)
Denetim sırasında gerekli bilgi ve belgeyi sunmayan ve gerekli kolaylığı
göstermeyen özel gıda kontrol laboratuvarlarının ilgili faaliyetleri askıya
alınarak faaliyeti durdurulur.
(7)
Denetim için görevlendirilen laboratuvar denetçileri gizliliğe riayet etmek
koşulu ile uygunsuzluğun belgelenmesi amacıyla fotoğraf ve/veya video çekimi
yapabilir, belgelerin kopyasını veya onaylı suretini alabilir.
(8)
Askıya alınma işleminin laboratuvara bildiriminden itibaren bir yıldan fazla
askıda kalan, yapılabilirliği sağlanamayan analiz veya analiz grupları onaylı
faaliyet konuları listesinden çıkarılır.
(9)
Özel gıda kontrol laboratuvarının 9 uncu maddede belirtilen ve istihdam
edilmesi zorunlu olan personelinin bulunmadığı, 17 nci maddede belirtilen
kuruluş izni, 18 inci maddede belirtilen çalışma izni almasına esas teşkil eden
hususlardan bir ya da birkaçının analiz sonuçlarının güvenilirliğini
etkileyecek şekilde ortadan kalkmış olduğunun tespit edilmesi durumunda, analiz
yetkisi eksiklik giderilinceye kadar askıya alınarak faaliyeti durdurulur. Söz
konusu eksiklik bir yıl içerisinde giderilmediği takdirde kuruluş izni ve/veya
çalışma izni iptal edilir.
(10)
Bakanlık gıda kontrol laboratuvarlarında denetimde bulunan uygunsuzluk analiz
sonuçları güvenilirliğini etkileyen bir uygunsuzluk ise, denetçi laboratuvar
bunu denetim tutanağında belirterek ivedilikle Genel Müdürlüğe bildirir. Genel
Müdürlükçe söz konusu analiz uygunsuzluk giderilinceye kadar askıya alınır.
Kontroller
MADDE 28 – (1) Laboratuvarlar, fiziksel, kimyasal,
mikrobiyoloji, moleküler biyoloji, mineral, mikotoksin, dioksin, katkı,
kalıntı, ambalaj gibi her analiz grubu için yılda en az bir kez ulusal veya
uluslararası yeterlilik testleri düzenleyen kuruluşların testlerine katılır ve
bu testlerin sonuçlarını 22 nci maddeye uygun olarak Genel Müdürlüğe bildirir.
(2)
Genel Müdürlük gerekli gördüğü durumlarda ayrıca yeterlilik testlerine katılım
sağlanmasını talep eder. Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü veya
Bakanlık Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğünce düzenlenecek yeterlilik testlerine
kapsam dâhilinde katılım zorunludur. Kasıtlı olarak yeterlilik testlerine
katılım yapmayan laboratuvarın ilgili analiz yetkisi, aynı konuda katılacağı
yeterlilik testinden başarılı sonuç alınıncaya kadar askıya alınarak faaliyeti
durdurulur.
(3)
Genel Müdürlük ayrıca gerekli gördüğü durumlarda, laboratuvarların analiz
sonuçlarının kabul edilebilir hata sınırları içerisinde olup olmadığının
kontrolü için laboratuvarlara laboratuvarlar arası karşılaştırma testi
yaptırır. Analiz sonuçları Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı veya Bakanlık gıda
kontrol laboratuvarı tarafından değerlendirilir. Analiz sonuçları ile ilgili
değerlendirme gizlilik esası doğrultusunda Genel Müdürlüğe bildirilir.
(4)
Yeterlilik testi veya laboratuvarlar arası karşılaştırma testi sonuçlarının
uygun olmaması durumunda laboratuvar uygunsuzlukla ilgili sebep analizini de
içeren düzeltici faaliyet raporunu otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe
gönderir. Genel Müdürlük raporu gerekli gördüğü takdirde Ulusal Gıda Referans
Laboratuvarına veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarına inceletir. Raporu
inceleyen laboratuvarın yerinde denetim yapılmasını gerekli görmesi durumunda
denetim planlanır ve yerinde denetim gerçekleştirilir. Düzeltici faaliyetin
yeterli bulunmaması ve/veya denetim sonucunda analiz sonucunu etkileyecek
herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda yeterlilik testi veya
laboratuvarlar arası karşılaştırma testi uygun olmayan laboratuvarın ilgili
analiz yapma yetkisi eksiklik giderilinceye kadar askıya alınarak faaliyeti durdurulur.
İdari yaptırımlar
MADDE 29 – (1) Bakanlıktan, 17 nci ve/veya 18 inci
maddelerde belirtilen izni almadan faaliyette bulunan ve/veya analiz yapmadan
muayene ve analiz raporu düzenleyen ve/veya onaylı faaliyet listesinde yer alan
analiz, ürün grubu ya da metot dışında analiz yapan ve rapor düzenleyen özel
gıda kontrol laboratuvarları için 5996 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin
birinci fıkrasının (g) bendi uygulanır.
(2)
Bakanlıkça, 23 üncü maddede istenilen kayıtları tutmayan ve süresi içerisinde
sunmayanlar ile 22 nci maddede bildirimi istenilen değişiklikleri süresi
içerisinde bildirmeyen özel gıda kontrol laboratuvarları için 5996 sayılı
Kanunun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi uygulanır.
(3)
Özel gıda kontrol laboratuvarlarının denetimleri ile ilgili 27 nci maddede
belirtilen denetimlerde tespit edilen uygunsuzluğu verilen süre sonunda
gidermeyen özel gıda kontrol laboratuvarları için 5996 sayılı Kanunun 41 inci
maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 30 – (1) 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Kontrol Laboratuvarlarının
Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının
Belirlenmesine Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) (Değişik:RG-16/11/2022-32015) Halen faaliyet gösteren laboratuvarlar 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükümlerine; bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce başvurusu bulunan laboratuvarlar 17 nci maddenin beşinci fıkrası, 18 inci maddenin ikinci fıkrası ve 19 uncu maddenin dördüncü fıkrası hükümlerine bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (d) ve (e) bentleri hükümlerine bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde uymak zorundadır.
(2)
Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyette bulunan laboratuvarlar; uyum
için gerekli süre doluncaya kadar 30 uncu madde ile yürürlükten kaldırılan Gıda
Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma
Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmeliğin 7 nci maddesi, 8 inci
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 14 üncü maddenin ikinci fıkrası
hükümlerine göre çalışmak zorundadır.
(3) (Ek:RG-16/11/2022-32015) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce düzenlenen kuruluş ve çalışma izin belgelerinin geçerliliği devam eder.
(4) (Ek:RG-16/11/2022-32015) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce üniversiteler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına özel istek analizleri yapabilmeleri için düzenlenen kuruluş yeterlilik izni ve/veya çalışma yeterlilik izni belgeleri bu Yönetmeliğin yayımı tarihi itibarıyla iptal edilmiş sayılır.
Yürürlük
MADDE 31 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 32 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Tarım ve Orman Bakanı yürütür.
|
Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin |
|
Tarihi |
Sayısı |
|
18/2/2022 |
31754 |
|
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazetelerin |
||
Tarihi |
Sayısı |
|
1. |
16/11/2022 |
32015 |
2. |
|
|