DENİZ TİCARETİ GÖZETİM HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1)
Bu Yönetmeliğin amacı; deniz ticaretinin gerektirdiği her türlü gözetim hizmetlerinin
yürütülmesine ve gözetim hizmeti sunacak tüzel kişilerin yetkilendirilmesi ile
denetlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1)
Bu Yönetmelik, deniz ticaretinin gerektirdiği her türlü gözetim faaliyetini
gerçekleştiren tüzel kişileri ve bunların faaliyetleri ile faaliyet alanlarını
kapsar.
(2) Bu Yönetmelik;
a) Bayrak devletleri tarafından,
uluslararası mevzuat kapsamında gemilerde bulundurulması şart koşulan belgeleri
düzenlemek üzere yetkilendirilen kuruluşların yaptığı zorunlu sörvey ve
belgelendirme hizmetlerini,
b) İşletmenin diğer kamu
kuruluşları tarafından ilgili mevzuata göre yetkilendirilmeleri veya
görevlendirilmeleri ya da diğer ülke makamlarınca sevk öncesi inceleme yapmak
üzere yetkilendirilmeleri durumunda, yetkilendirildikleri veya
görevlendirildikleri alanlardaki faaliyetleri,
c) Sigortacılık işlemlerine
ilişkin faaliyetleri,
kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1)
Bu Yönetmelik, 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1
sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 480
inci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentleri ile 481 inci maddesinin
birinci fıkrasının (j) bendi ve 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma ve
Altyapı Alanına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
28 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1)
Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Ulaştırma ve Altyapı
Bakanlığını,
b) Deniz gözetim hizmet alanı: 7
nci maddede belirlenen gözetim hizmetinin fiziki, teknik ve ticari
niteliklerini gösteren gözetim hizmet alanını,
c) Deniz gözetim hizmeti:
Taraflar arasında anlaşmaya konu olan deniz ticareti çerçevesinde ticari ve
teknik uzmanlık gerektiren; bağımsız işletmeler marifetiyle denizde, gemide,
yükte, yük taşıma birimlerinde, kıyı tesisinde veya bunlar arasındaki
ilişkilerde yük ilgilisinin talebi ile yerine getirilen kontrol, nezaret,
izleme, ölçüm ve belgelendirme hizmetlerini,
ç) Deniz gözetim işletme yetki
belgesi: İdare tarafından, bu Yönetmelikle belirlenen koşulları sağlayan
işletmeler adına düzenlenen yetki belgesini,
d) Gözetim raporu: Deniz gözetim
hizmeti sonucunda işletme tarafından düzenlenerek, işletmeyi temsil ve ilzama
yetkili kişi tarafından imzalanan belgeyi,
e) İdare: Deniz Ticareti Genel
Müdürlüğünü,
f) İşletme: Deniz gözetim hizmeti
vermek üzere Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş tüzel kişileri,
g) Kıyı tesisi: 4/4/1990 tarihli
ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasına göre kıyıda
inşa edilmiş liman, kruvaziyer liman, yat limanı, marina, yolcu terminali,
iskele, rıhtım, barınak, yanaşma yeri, akaryakıt/sıvılaştırılmış petrol gazı
boru hattı, dolfen, platform ve şamandıra sistemleri ve benzeri tesisler ile
deniz ulaşımına yönelik diğer üst ve altyapı tesislerini,
ğ) Liman Başkanlığı: Ulaştırma ve
Altyapı Bakanlığına bağlı Liman Başkanlıklarını,
h) Tehlikeli yük: 3/3/2015
tarihli ve 29284 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Deniz Yoluyla
Taşınması Hakkında Yönetmelikte tanımlanan tehlikeli yükleri,
ı) Tehlikeli yük deniz gözetim
yetkilisi: Bu Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli yüklere ilişkin gözetim
hizmetlerini yerine getirmek üzere Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık
Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş gerçek kişileri,
i) Tehlikeli yük deniz gözetim
yetki belgesi: Tehlikeli yüklerle ilgili gözetim faaliyetinde bulunacak olan
işletmelere Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
tarafından düzenlenen yetki belgesini,
j) TMKTDGM: Tehlikeli Mal ve
Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğünü,
k) Yetki belgesi: Deniz gözetim
işletme yetki belgesi ve tehlikeli yük deniz gözetim yetki belgesini,
l) Yük ilgilisi: Yükün göndereni,
alıcısı, temsilcisi, taşıyanı ve taşıma işleri organizatörünü,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte yer alan,
ancak bu maddede yer almayan diğer terimler için ilgili mevzuat ile taraf
olduğumuz ilgili uluslararası anlaşmalar ve sözleşmelerde belirtilen tanımlar
esas alınır.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetki Belgesi, Gözetim
Yetkilisi ve Hizmet Alanları
Yetki belgesi
MADDE 5 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında deniz gözetim hizmeti verecek işletmeler İdareden
deniz gözetim işletme yetki belgesi almak zorundadır. Deniz gözetim işletme
yetki belgesi verilen kuruluşa ilişkin bilgiler İdare tarafından duyurulur.
(2) Deniz gözetim işletme yetki
belgesi almak isteyen işletmeler İdare tarafından belirlenen bilgi ve belgeler
ile İdareye başvururlar. Başvurular İdare tarafından değerlendirilerek,
aşağıdaki şartları sağlayan işletmelere İdarenin belirlediği ücret karşılığında
deniz gözetim işletme yetki belgesi düzenlenir. Deniz gözetim işletme yetki
belgesi almak için başvuran işletmenin;
a) Deniz Ticaret Odasına üye
olması,
b) 31/12/2014 tarihli ve 29222
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Uluslararası Gözetim Şirketi Statüsüne
İlişkin Tebliğ (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2015/24) hükümleri gereği Ticaret
Bakanlığınca verilen uluslararası gözetim şirketi belgesine sahip olması,
c) TS EN ISO/IEC 17021-1 “Uygunluk
değerlendirmesi - Yönetim sistemlerinin tetkikini ve belgelendirmesini sağlayan
kuruluşlar için şartlar” standardına uygun olarak TS EN ISO 9001: 2015 Kalite
Yönetim Sistemi Belgelendirmesi konusunda Türk Akreditasyon Kurumu tarafından
akredite edilmiş olması veya bu alanda akredite edilmiş kuruluşlar tarafından
düzenlenmiş TS EN ISO 9001: 2015 Kalite Yönetim Sistemi Belgesine sahip olması,
şartları aranır.
(3) İkinci fıkranın (c) bendinde
yer alan TS EN ISO 9001: 2015 Kalite Yönetim Sistemi Belgesine sahip olmayan
işletmelerin, deniz gözetim işletme yetki belgesinin verildiği tarihten
itibaren altı ay içerisinde söz konusu belgeyi ibraz etmemeleri halinde deniz
gözetim işletme yetki belgeleri iptal edilir.
(4) Kamu tüzel kişiliğini haiz
kurum ve kuruluşların deniz gözetim işletme yetki belgesi almak istemeleri
halinde Deniz Ticaret Odasına üye olması şartı aranmaz.
(5) Tehlikeli yük deniz gözetim
yetki belgesi düzenlenmesi, bu belgeyi düzenlemek amacıyla yapılan denetimlerin
şartları, denetim ücreti ve tehlikeli yük gözetim hizmeti verecek işletmelerde
aranacak şartlar TMKTDGM tarafından belirlenir.
(6) Yetki belgelerinin geçerlik
süresi beş yıldır.
Tehlikeli yük deniz
gözetim yetkilisi
MADDE 6 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında tehlikeli yüklerle ilgili tehlikeli yük deniz gözetim
yetki belgesine sahip işletmelerde tehlikeli yüklerle ilgili gözetim hizmetinde
bulunacak kişilerin TMKTDGM’den yetki almaları zorunludur.
(2) Tehlikeli yük deniz gözetim
yetkilisinin eğitimleri, belgelendirilmeleri, görev ve sorumlulukları ile
çalışma usul ve esasları TMKTDGM tarafından belirlenir.
Deniz gözetim hizmet
alanları
MADDE 7 – (1)
Deniz gözetim hizmet alanları aşağıda belirtilmiştir:
a) Gemiye dair gözetim hizmetleri;
1) Gemi alım-satım sürveyi,
2) Geminin kiraya giriş-çıkış
sürveyi,
3) Yakıt ve yağ ölçümü sürveyi,
4) Yük miktarı sürveyi,
5) Söküm sürveyi.
b) Yükleme ve boşaltma
işlemlerine dair gözetim hizmetleri;
1) Gemi yükleme, boşaltma ve
aktarma sürveyi,
2) Liman ve tank sahası sürveyi,
3) Liman sahası ve kıyı tesisinde
konteyner stok kontrolü ve istif emniyeti sürveyi,
4) Yükleme öncesi kontrol.
(2) Tehlikeli yüklere ilişkin
gözetim hizmeti veren işletmeler ve yük ilgililerinin, görev, yetki ve
sorumlulukları ile bu işletmelerin gözetim hizmet alanları TMKTDGM tarafından
belirlenir.
(3) İdare gerekli gördüğü
hallerde birinci fıkrada yer alan hizmet alanlarının alt uzmanlık alanlarını
belirler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sorumluluk ve Yasaklar
Sorumluluk
MADDE 8 – (1)
İşletmeler faaliyetlerini yürütürken;
a) Bu Yönetmelik kapsamında
alınması gerekli yetki belgelerini almak ve geçerli durumda bulundurmak,
b) İlgili mevzuat ve uluslararası
denizcilik kuralları ile Bakanlık tarafından verilen yazılı talimatlara uymak,
c) Bakanlık tarafından istenecek
bilgi ve belgeleri belirtilen zamanda sunmak,
ç) Yetki belgesi düzenlenmesine
esas bilgi ve belgeler ile adres, irtibat bilgileri değişikliklerini otuz iş
günü içerisinde Bakanlığa bildirmek,
d) İstihdam edilen personelden
tehlikeli yük gözetimi yapacakların, TMKTDGM tarafından belirlenen eğitim
seminerlerine katılımını sağlamak ve bu seminerlere katılanların kayıtlarını
tutmak,
e) İstihdam ettikleri personelin
her türlü eğitim ve donanıma sahip olmasını sağlamak,
zorundadır.
(2) Her gözetim hizmeti sonucunda
gözetim raporu düzenlenir. Bu raporlar, talep edilmesi halinde Bakanlık ve
ilgili kurumlara sunulmak üzere en az beş yıl süreyle işletme tarafından
saklanır.
(3) İşletmeler, istihdam edilen
personelin çalışırken gerçekleştirmiş oldukları iş ve işlemler ile bu iş ve
işlemlerden doğan zararlardan doğrudan sorumludurlar.
Yasaklar
MADDE 9 – (1)
İşletme faaliyetleri ile ilgili olarak;
a) İşletme, hizmet verilen
taraflara bir iş akdi ile bağlı veya ortak olamaz.
b) Yetki belgeleri başkaları tarafından
kullanılamaz ve başkasına devredilemez.
c) Tehlikeli yük deniz gözetim
yetki belgesine sahip olmayan işletmeler, deniz gözetim işletme yetki belgesine
sahip olsalar dahi tehlikeli yüklerle ilgili gözetim hizmeti veremezler.
(2) Kıyı tesisleri;
a) Bu Yönetmelik kapsamında
yetkilendirilmiş bir işletmede çalıştığını belgeleyemeyen şahısların gözetim
amacıyla kıyı tesislerine ve gemilere girişine izin veremez.
b) Bu Yönetmelik kapsamında
yetkilendirilmiş bir işletmede çalıştığını belgeleyen şahısların kıyı tesisinde
faaliyetini ifa edeceği alanlarda çalışmasını engelleyemez.
c) Deniz gözetim hizmeti
faaliyeti esnasında gerekli olan bilgi ve belgeyi saklayamaz, paylaşmaktan
imtina edemez.
(3) Yükün göndereni veya
alıcısının kendi personeli marifetiyle gerçekleştirdiği gözetime yönelik iş ve
işlemler bu Yönetmelik kapsamındaki gözetim hizmetleri faaliyeti yerine geçemez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Denetim ve Yaptırımlar
Denetim ve yaptırım
MADDE 10 – (1)
Bakanlık, adlarına yetki belgesi düzenlenmiş işletmelerin iş ve işlemlerini
denetlemeye veya denetlettirmeye yetkilidir.
(2) Denetimler sonucunda, bu
Yönetmelik hükümlerine aykırı fiilleri tespit edilenler hakkında 11 inci ve 12
nci madde hükümleri kapsamında uyarma, idari para cezası, faaliyetin askıya
alınması ve yetki iptali yaptırımları uygulanır.
İdari yaptırımlar
MADDE 11 – (1)
8 inci veya 9 uncu madde hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilenlere
655 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinin birinci fıkrasının
(b) bendi gereğince Bakanlık tarafından Ek-1’deki tabloda belirtilen cezalardan
eyleme karşılık gelen ceza uygulanır.
(2) İdari para cezaları, Bakanlık
veya Bakanlığın görevlendirdiği birim tarafından idari para cezası karar
tutanağı düzenlenmek suretiyle gelir kaydedilir.
(3) TMKTDGM tarafından yapılan
denetimlerde tehlikeli yük deniz gözetim yetki belgesi gerekliliklerini idame
ettirmediği tespit edilen işletmeye, eksikliklerini gidermek üzere üç ay süre
verilir. Bu süre sonunda eksikliklerini yerine getirmeyen işletmelerin bu
belgeleri askıya alınır ve belgeleri askıya alınan işletmeler tehlikeli yük
gözetimi faaliyetinde bulunamazlar.
(4) Faaliyeti askıya alma süresi
beş günden kırk beş güne kadar uygulanır.
(5) Verilen idari para cezaları,
tebliğinden itibaren bir ay içerisinde ödenir.
(6) Ödeme süresi içerisinde
ödenmeyerek kesinleşen idari para cezaları, kesinleşmesini müteakiben bir hafta
içinde 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanuna göre tahsil edilmek üzere, borçlu tüzel kişinin kanuni veya iş
merkezinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi
bulunması halinde süreksiz vergileri tahsil ile görevli vergi dairesine
gönderilir.
(7) İdari para cezaları, her
takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213
sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme
oranında artırılarak uygulanır.
Yetki belgesi iptali
MADDE 12 – (1)
İşletmelerden;
a) Yetki belgesi üzerinde
tahrifat yapanların,
b) Yetki belgesi başvurularında, sunulan
belgelerden herhangi birinde belge almasını sağlayacak şekilde yanlış ve
yanıltıcı bilgiler beyan ettiği tespit edilenlerin,
c) Yetki belgesi için gereken
şartlardan bir veya birkaçının ortadan kalkmasından itibaren altmış gün içinde
eksikliklerini tamamlamayanların,
ç) Kendi rızası ile faaliyetine
son vereceğini Bakanlığa bildirenlerin,
d) 11 inci madde hükümleri
çerçevesinde faaliyeti askıya alınan işletmelerden aynı ihlali tekrar edenlerin,
e) Faaliyeti askıya alınan
işletmelerden, askıya alma süresi sonunda eksikliklerini gidermediği tespit
edilenlerin,
yetki belgesi iptal edilir.
(2) Yetki belgesi iptal edilen
veya faaliyetleri askıya alınanlara ait bilgiler Bakanlık tarafından duyurulur.
Yeniden faaliyet ve belge
yenileme
MADDE 13 – (1)
12 nci maddenin birinci fıkrasının (c) ve (ç) bentleri hariç olmak üzere yetki
belgeleri iptal edilenlere, üç ay süreyle yeniden yetki belgesi düzenlenmez.
(2) Yetki belgesi iptal
edilenlerden, yeniden belge almak isteyenlere ilk defa belge alınmasına ilişkin
hükümler uygulanır.
(3) Yetki belgesini yenilemek
isteyen işletmeler, belge süresi bitiminden en az doksan gün önce belgelerini
yenilemek üzere Bakanlığa başvururlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Gözetim hizmeti
MADDE 14 – (1) Bu
Yönetmelik kapsamında deniz gözetim hizmeti almak isteyen tarafların,
Bakanlığın yetkilendirdiği işletmelerden hizmet alması zorunludur.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında
deniz gözetim işletme yetki belgesi alacak işletmelerin, tehlikeli yüklerle
ilgili gözetim faaliyetlerinde bulunmak istemeleri halinde, ayrıca TMKTDGM
tarafından belirlenen ücret karşılığında tehlikeli yük deniz gözetim yetki
belgesi almaları zorunludur.
Ücret
MADDE 15 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında düzenlenen yetki belgeleri ve yapılacak denetimler
için alınacak ücretler, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Döner Sermaye İşletme
Dairesi Başkanlığı hesabına gelir kaydedilmek üzere yatırılır.
Muafiyet
MADDE 16 – (1)
Ülkemizin hizmet sunumu ve iş kurma serbestisi alanlarını kapsayan uluslararası
anlaşmalara ve bu anlaşmalara taraf ülkelerin hizmet sunucularına, 19/4/1926
tarihli ve 815 sayılı Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve
Limanlarla Kara Suları Dâhilinde İcrayı San'at ve Ticaret Hakkında Kanuna
aykırılık teşkil etmemek kaydı ile bu Yönetmelik hükümleri uyumlaştırılarak
uygulanır.
Sorumlu hizmet birimi
MADDE 17 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında, Bakanlıkça yerine getirilmesi gereken iş ve işlemler
ilgisine göre Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü veya Tehlikeli Mal ve Kombine
Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.
Hüküm bulunmayan haller
MADDE 18 – (1)
Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller ile uygulamada doğacak tereddütleri
gidermek ve uygulama birliğini sağlamak üzere gerekli düzenlemeleri yapmaya
Bakanlık yetkilidir.
(2) Bu Yönetmelikte hüküm
bulunmayan hallerde ilgili mevzuat ve taraf olduğumuz uluslararası
anlaşma/sözleşme hükümleri uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan
yönetmelik
MADDE 19 – (1)
16/12/2016 tarihli ve 29920 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Deniz Ticareti
Gözetim Hizmetleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Kazanılmış haklar
GEÇİCİ MADDE 1 – (1)
Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce düzenlenen deniz gözetim işletme yetki
belgeleri ve tehlikeli madde gözetim hizmeti uygunluk belgeleri, belge üzerinde
belirtilen süre sonuna kadar geçerlidir.
Yürürlük
MADDE 20 – (1)
Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ulaştırma ve Altyapı Bakanı yürütür.