STRATEJİK
ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak, Avrupa Birliği Mevzuatına Uyum ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1)
Bu Yönetmeliğin amacı; çevrenin korunmasını sağlamak üzere sürdürülebilir
kalkınma ilkesi doğrultusunda, çevre üzerinde önemli etkiler yapması
beklenen plan/programların hazırlanması ve onayı sürecine çevresel
unsurların entegre edilmesi için uygulanan Stratejik Çevresel Değerlendirme
sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1)
Bu Yönetmelik; atık yönetimi, balıkçılık, enerji, kıyı yönetimi, mekânsal
planlama, ormancılık, sanayi, su yönetimi, tarım, telekomünikasyon, turizm
ve ulaştırma sektörlerine ilişkin hazırlanan ve 25/11/2014 tarihli ve 29186
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi
Yönetmeliğinin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan projeler için çerçeve
oluşturan plan/programlara Stratejik Çevresel Değerlendirme yapılması,
yaptırılması, izlenmesi ve eğitim verilmesine ilişkin idari ve teknik usul
ve esasları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik
hükümleri; milli savunma ve sivil savunma kapsamında yer alan
plan/programlara, mali plan/programlar ile bütçe plan/programlarına, imar
planlarına ve sınıraşan plan/programlara uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1)
Bu Yönetmelik, 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9
uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 9/8/1983 tarihli ve 2872
sayılı Çevre Kanununun 2 nci ve 10 uncu maddelerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Avrupa Birliği
mevzuatına uyum
MADDE 4 – (1)
Bu Yönetmelik, 27/6/2001 tarihli ve 2001/42/AT sayılı Belirli Plan ve
Programların Çevre Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi Hakkında Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına
uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 5 – (1)
Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Çevre
ve Şehircilik Bakanlığını,
b) Çevre:
Canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı
olarak etkileşim içinde bulundukları biyolojik, fiziksel, ekonomik, sosyal
ve kültürel ortamı,
c) Çevresel etki
değerlendirmesi (ÇED): Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye
olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki
etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza
indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji
alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin
uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları,
ç) Duyarlı
yöreler: Biyolojik, fiziksel, ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleri ile
çevresel etkilere karşı duyarlı olan veya mevcut kirlilik yükü çevre ve
sağlık yönünden tehlike yaratan düzeylere ulaştığı belirlenen yörelerle,
yürürlükteki mevzuat ve ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler
uyarınca korunması gerekli görülen Ek-5’te yer alan alanları,
d) Halk: Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşları, Türkiye’de ikamet eden yabancılar ile ulusal
mevzuat çerçevesinde bir veya daha fazla gerçek ve tüzel kişiyi veya bu
tüzel kişilerin birlik, organizasyon veya gruplarını,
e) İstişare
toplantısı: Yetkili kurum tarafından SÇD Raporuna ilişkin plan/programın
kapsamına bağlı olarak çevre ve sağlıkla ilgili kurum/kuruluşlar ile halkın
görüşlerini almak üzere düzenlenen toplantıyı,
f) Kalite kontrol:
SÇD Raporu hakkında Bakanlık tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme
çalışmalarını,
g) Kapsam
Belirleme Raporu: Yetkili kurum tarafından, Ek-3’te yer alan bilgiler esas
alınarak ve kapsam belirleme toplantısında belirtilen görüşler ile halkın
ve Bakanlığın görüşleri doğrultusunda hazırlanan raporu,
ğ) Kapsam
belirleme toplantısı: Yetkili kurum tarafından Taslak Kapsam Belirleme
Raporuna dair plan/programın içeriğine göre Bakanlık, Bakanlığa danışarak
belirlenen çevre ve sağlıkla ilgili kurum/kuruluşlar ve halkın görüşlerini
almak üzere düzenlenen toplantıyı,
h) Plan/program:
Ülke, bölge, il düzeyinde veya yerel düzeyde bir kamu kurum/kuruluşu
tarafından yasal mevzuat hükümleri gereğince hazırlanan ve onaya/kabule
tabi plan ve programları,
ı)
Plan/programlarda yapılacak değişiklik: Plan/programın bir bölümüne yönelik
yapılan kısmi değişikliği,
i)
Plan/programlarda yapılacak revizyon: Plan/programın ana kararlarını,
bütünlüğünü, sürekliliğini etkilemesi halinde plan/programın tamamının veya
bir kısmının yenilenmesini,
j) Stratejik
Çevresel Değerlendirme (SÇD): Bu Yönetmeliğin kapsamında yer alan sektörler
için kamu kurum/kuruluşlarınca hazırlanacak onaya/kabule tabi
plan/programların planlama/programlama sürecinin başlangıcından itibaren,
çevresel değerlerin plan/programa onayından/kabulünden önce entegre
edilmesini sağlamak, plan/programın olası olumsuz çevresel etkilerini en
aza indirmek, olumlu etkilerini de en üst düzeye çıkarmak ve karar
vericilere yardımcı olmak üzere katılımcı bir yaklaşımla sürdürülen ve
yazılı bir raporu da içeren çevresel değerlendirme çalışmalarını,
k) SÇD Raporu:
Yetkili kurum tarafından, kapsam belirleme raporu çerçevesinde Ek-4’teki
bilgiler esas alınarak ve istişare toplantısında belirtilen görüşler ile
halkın ve Bakanlığın görüşleri doğrultusunda hazırlanan raporu,
l) Yetkili kurum:
SÇD’ye tabi bir plan/programın hazırlanmasından ve onayından/kabulünden
sorumlu kamu kurum/kuruluşunu; SÇD’ye tabi bir plan/programı hazırlayan ve
onaylayan birden fazla kamu kurum/kuruluşu olması durumunda söz konusu
plan/programın hazırlanmasından sorumlu kurum/kuruluşu; SÇD’ye tabi bir
plan/programın hazırlanma sürecinde birden fazla kurum/kuruluşun sorumlu
olması durumunda ise koordinasyon görevini yürüten kurum/kuruluşu,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Genel
Hükümler
SÇD raporu
hazırlama yükümlülüğü
MADDE 6 – (1)
Yetkili kurum; bu Yönetmelik kapsamında yer alan bir planlama/programlama
sürecinin başlatılmasına karar verildiği aşamadan itibaren, söz konusu
planlama/programlama sürecinin başladığını Bakanlığa bildirmek,
planlama/programlama süreci ile eşzamanlı olarak SÇD sürecini yürütmek, SÇD
Raporunu hazırlamak/hazırlatmak ve plan/programın onayı için yasal prosedür
başlatılmadan bu raporu Bakanlığa sunmakla yükümlüdür.
SÇD ve ÇED
uygulamaları
MADDE 7 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında yapılan hiçbir iş ve işlem, Çevresel Etki
Değerlendirmesi Yönetmeliğinde yer alan hüküm ve yükümlülükleri ortadan
kaldırmaz.
(2) Bu Yönetmelik
kapsamında SÇD Raporu hazırlanarak onaylanmış bir plan/programın kapsamına
giren ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine tabi projelere dair
uygulanacak ÇED sürecinde SÇD Raporundaki hususlar dikkate alınır.
(3) Bir
plan/program için yürütülen SÇD’de, tekrardan kaçınılması ve elde edilmiş
olan veriler ile tavsiyelerin sistematik bir şekilde kullanılabilmesi için
daha önce yürütülmüş olan ilgili SÇD Raporlarındaki çalışmaların çıktıları
dikkate alınır.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
SÇD
Uygulama Hükümleri
SÇD’ye tabi
plan ve programların belirlenmesi
MADDE 8 – (1)
Bu Yönetmeliğin;
a) Ek-1 listesinde
yer alan plan/programlar ve bunlarda yapılacak revizyonlar,
b) Ek-1 listesinde
yer almayıp 2 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında bulunan
plan/programlar ve bunlarda yapılacak revizyonlar ile bu Yönetmelik
kapsamında yer alan plan/programlarda yapılacak değişikliklerin SÇD’ye tabi
olup olmayacaklarının belirlenmesi amacıyla Ek-2’de yer alan eleme
kriterlerine göre SÇD uygulamasına karar verilenler,
SÇD’ye tabidir.
Eleme yöntemi
MADDE 9 – (1)
8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen plan/programlar
ile değişiklik/revizyonların, Ek-2’de düzenlenen kriterleri karşılayıp
karşılamadığına ve bu nedenle SÇD’ye tabi olup olmadığına Bakanlık
tarafından karar verilir.
(2) Bu çerçevede;
yetkili kurum, plan/programın başlangıcından itibaren yirmi takvim günü
içerisinde Ek-6’da verilen eleme formunu doldurarak Bakanlığa sunar.
(3) Bakanlık,
eleme formunda verilen bilgileri eksik bulursa, yetkili kurumdan bunların
tamamlanmasını talep eder. Bakanlık, eksiklikleri giderilen eleme
formundaki bilgi ve belgeleri Ek-2’de tanımlanan eleme yöntemine göre
değerlendirir. Bakanlık, plan/programın SÇD’ye tabi olup olmadığına ilişkin
kararını yetkili kuruma yirmi takvim günü içerisinde bildirir.
(4) Bakanlık,
eleme süreci sonrasında alınan kararı ve gerekçelerini internet sitesinde
yayınlayarak halka duyurur.
Kapsam
belirleme
MADDE 10 – (1)
Plan/program için hazırlanacak SÇD Raporuna ilişkin kapsam belirleme süreci
yetkili kurum tarafından yürütülür. Yetkili kurum, planlama/programlamaya
dair veri ve bilgi toplama/ön araştırma çalışmalarına başlarken kapsam
belirleme sürecine de başlar.
(2) Yetkili kurum,
Ek-3’te yer alan bilgileri esas alarak, Taslak Kapsam Belirleme Raporunu
hazırlar/hazırlattırır.
(3) Yetkili kurum,
SÇD Raporunun içeriğinin ve SÇD sürecinin belirlenebilmesi için kapsam
belirleme aşamasında; yetkili kurum ve Bakanlık temsilcileri, çevre ve
sağlık ile ilgili kurum/kuruluş temsilcileri, varsa SÇD Raporunu hazırlayan
kuruluş temsilcilerinin katılacağı kapsam belirleme toplantısı düzenlemekle
yükümlüdür. Bununla birlikte, yetkili kurum tarafından plan/programın
içeriğine göre Bakanlığa danışılarak belirlenen ilgili üniversiteler,
enstitüler, araştırma kuruluşları ve uzman kuruluşlar, meslek odaları,
sendikalar, birlikler, çevre ve sağlık alanında faaliyet gösteren sivil
toplum kuruluş temsilcilerini de toplantıya çağırabilir. Toplantıya davet,
dördüncü fıkrada belirtilen şekilde yapılır.
(4) Toplantı tarihi
ve yeri katılımcılara yazı ile bildirilir. Yetkili kurum tarafından bu
maddenin ikinci fıkrasınca hazırlanan Taslak Kapsam Belirleme Raporu yazı
ekinde gönderilir. Taslak Kapsam Belirleme Raporu, Bakanlık ve yetkili
kurum tarafından otuz takvim günü internet sitesinde yayınlanır.
(5) Kapsam
Belirleme Toplantısında;
a) Plan/programın
içeriği ve öngörülen hazırlama, onaylama ve uygulama prosedürlerine,
b) Plan/programın
çevre ve sağlık üzerindeki olası önemli etkilerine,
c) SÇD sürecine
tabi olan plan/programın kapsamına bağlı olarak; SÇD sürecinde düzenlenecek
istişare toplantısı için katılımın kapsamına ve uygulanacak halkın katılımı
stratejisine; katılımın bireysel ve/veya kurumsal düzeyde olacağına ve
hangi yöntemlerle halkın katılımının en etkin biçimde
gerçekleştirilebileceğine,
ç) Plan/programın
kapsamı göz önünde bulundurularak ihtiyaç duyulması halinde SÇD Raporunun
hazırlanmasında görev alacak ilave meslek gruplarının belirlenmesine,
dair kararlar
verilir.
(6) Yetkili kurum,
Taslak Kapsam Belirleme Raporuna dair alınan görüşleri dikkate alarak
Kapsam Belirleme Raporuna son halini verir ve belirlediği SÇD Raporu
kapsamına dair onay için Bakanlığa başvurur. Bakanlık, SÇD Raporu kapsamı
konusundaki görüşünü otuz takvim günü içerisinde yetkili kuruma bildirir.
Kapsam Belirleme Raporunun nihai hali, Bakanlık ve yetkili kurumun internet
sitesinde yayınlanır.
İstişare
toplantısı
MADDE 11 – (1)
Yetkili kurum, Taslak SÇD Raporu hazırlandıktan sonra rapora dair görüş
almak üzere istişare toplantısı yapar.
(2) Yetkili kurum,
toplantı tarihini, saatini, yerini ve konusunu belirten bir ilanı; internet
sitesinde ve yaygın süreli yayın olarak tanımlanan bir gazetede en az on
takvim günü önce yayınlatır. İstişare toplantısının tarihi ve yeri
Bakanlığa, çevre ve sağlıkla ilgili kurum/kuruluşlara yazı ile bildirilir.
(3) İstişare
toplantısında yetkili kurum, katılımcıların görüşlerini tutanak ve imza
altına almak zorundadır.
(4) Bakanlık
temsilcisi, istişare toplantısına prosedürü izlemek ve görüşlerini
bildirmek için katılır. İstişare toplantısı ile ilgili sekretarya hizmeti,
yetkili kurum tarafından yürütülür ve toplantı tutanağı Bakanlığa iletilir.
(5) Yetkili kurum,
tutanak altına alınmış görüşleri plan/program hazırlama sürecinde
değerlendirmeye alıp almadığına ve değerlendirmede varılan olumlu ya da
olumsuz sonuçlara dair gerekçeli açıklamalarını, Kapsam Belirleme Raporuna
ve SÇD Raporuna ilave eder.
(6) Bakanlık,
İstişare Toplantısı ile ilgili usul ve esaslara aykırı bir durum tespit
ettiği takdirde İstişare Toplantısının yenilenmesini talep edebilir.
(7) Yetkili kurum,
Bakanlığın da görüşünü alarak, SÇD sürecinin farklı aşamalarında birden
fazla istişare toplantısı düzenleyebilir.
SÇD raporunun
hazırlanması ve kalite kontrol
MADDE 12 – (1)
Yetkili kurum tarafından, Ek-4’te yer alan bilgiler esas alınarak taslak
SÇD Raporu hazırlanır/hazırlattırılır. Yetkili kurum, Taslak SÇD Raporu ve
plan/program hakkında görüş almak üzere 11 inci madde uyarınca istişare
toplantısı düzenler.
(2) Yetkili kurum;
çevre ve sağlıkla ilgili kurum/kuruluş ve halkın görüşlerini almak üzere,
Taslak SÇD Raporu ve taslak plan/programı otuz takvim günü internet
sitesinde yayınlar. Yetkili kurum, Taslak SÇD Raporu hakkındaki görüş ve
önerileri de göz önünde bulundurarak SÇD Raporuna son halini verir ve
gerektiği takdirde, plan/programda değişiklikler yapar. Plan/programı, SÇD
Raporu ile birlikte Bakanlığa sunar.
(3) Bakanlık
tarafından;
a) SÇD Raporunun
plan/programın karar verme süreci için yeterli ve uygun hazırlanıp
hazırlanmadığına,
b) Yapılan
incelemelerin, hesaplamaların ve değerlendirmelerin yeterli düzeyde veri,
bilgi ve belgeye dayandırılıp dayandırılmadığına,
c) Plan/programın,
alternatifleri ile birlikte çevreye olabilecek etkilerinin kapsamlı bir
şekilde incelenip incelenmediğine ve olası çevresel ve sağlık etkileri
açısından alternatiflerin karşılaştırılıp karşılaştırılmadığına,
ç) Çevreye
olabilecek olumsuz etkilerin giderilmesi için gerekli önlemlerin tespit
edilip edilmediğine,
d) İstişare
toplantısının usulüne uygun yapılıp yapılmadığına, istişare toplantısında
üzerinde durulan konulara ve Taslak SÇD Raporuna dair iletilen görüş ve
önerilere SÇD Raporunda ve/veya plan/programda yeterince çözüm getirilip
getirilmediğine,
e) SÇD Raporunda,
Ek-4’te yer alan bilgilerin karşılanıp karşılanmadığına,
f) SÇD’de yer alan
önerilerin plan/programa doğru bir şekilde entegre edilip edilmediğine,
ilişkin inceleme
ve değerlendirmeler otuz takvim günü içerisinde yapılır.
(4) Bakanlığın
yaptığı inceleme ve değerlendirmeler neticesinde SÇD Raporunda önemli
eksiklik ve yanlışlıkların görülmesi durumunda Bakanlık bunların
giderilmesini yetkili kurumdan talep eder. Yetkili kurum, Bakanlıkça
belirlenen eksiklikleri tamamlamakla ve SÇD’ye tabi plan/programın
onayından önce SÇD Raporundaki eksiklikleri gidermekle yükümlüdür.
(5) Bakanlık,
eksiklikler giderildiği takdirde, SÇD Raporuna dair kalite kontrolün
tamamlandığına ilişkin bildirimi onbeş takvim günü içerisinde yetkili
kuruma yazı ile ilgili kurumlar ve halka ise internet sitesinde yayınlamak
sureti ile yapar.
(6) Bakanlık ve
yetkili kurum, SÇD Raporunun nihai halini internet yoluyla halka ve
kurumlara bildirir.
Plan veya
programa ilişkin karar
MADDE 13 – (1)
Yetkili kurum; SÇD Raporunun sonuçlarını, çevre ve sağlıkla ilgili
kurum/kuruluşlar ve halkın görüşlerini ve Bakanlığın SÇD Raporunun
kalitesine dair yaptığı bildirimi dikkate alarak plan/programı veya bu
plan/programlarda yapılacak revizyonları ve/veya değişiklikleri kabul
eder/onaylar.
Bilgilendirme
ve izleme programı
MADDE 14 – (1)
Yetkili kurum;
a) Onaylanan
plan/programı,
b) Çevre ve
sağlıkla ilgili hususların, çevre ve sağlıkla ilgili kurum/kuruluşlardan ve
halktan alınan görüşleri içeren Stratejik Çevresel Değerlendirme
sonuçlarının plan/programa nasıl entegre edildiğini, hangi alternatifin
nasıl seçildiğini açıklayan bilgilendirme raporunu,
c) İzleme
programını,
Bakanlığa sunmakla
ve (b) bendinde belirtilen hususları internet sitesinde yayınlamakla
yükümlüdür.
(2) Yetkili kurum;
plan/programın uygulanması aşamasında ortaya çıkabilecek önemli olumsuz
çevresel etkilerin en kısa sürede belirlenmesi ve bu etkilere karşı en kısa
zamanda çözüm üretilmesi amacıyla, Bakanlık ile ortaklaşa kararlaştırılan
süre ve kapsam doğrultusunda izleme programını hazırlar. Yetkili kurum,
izleme programında açıklanan izleme faaliyetlerinin uygulanmasından, izleme
sonuçlarını ve olası olumsuz çevresel etkilerin giderilmesine yönelik
önlemleri Bakanlığa bildirmekten ve internet sitesinde yayınlayarak
bilgilendirme yapmaktan sorumludur.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Çeşitli
ve Son Hükümler
SÇD
uygulamalarının güçlendirilmesi
MADDE 15 – (1)
Bakanlık, SÇD uygulamalarına ilişkin olarak, gerektiğinde yerli ve yabancı
kurum ve kuruluşlar ile işbirliği halinde her türlü eğitim, plan/program ve
proje çalışmaları yapar; kitap, kitapçık, rehber ve her çeşit doküman
hazırlar; seminer ve toplantılar düzenler.
Onaylanmış plan
ve programlar
GEÇİCİ MADDE 1
– (1) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce onaylanmış veya
yürürlüğe girmiş plan/programlara bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
Uygulamaya
geçiş tarihleri
GEÇİCİ MADDE 2
– (1) Bu Yönetmelik hükümleri;
a) Kıyı yönetimi,
mekânsal planlama, su yönetimi, tarım ve turizm sektöründe hazırlanan
SÇD’ye tabi plan/programlar için yayımı tarihinden itibaren,
b) Balıkçılık,
ormancılık sektöründe hazırlanan SÇD’ye tabi plan/programlar için 1/1/2020
tarihinden itibaren,
c) Atık yönetimi,
enerji, sanayi, telekomünikasyon ve ulaştırma sektöründe hazırlanan SÇD’ye
tabi plan/programlar için 1/1/2023 tarihinden itibaren,
uygulanmaya
başlanır.
(2) Bu Yönetmelik
hükümleri; birinci fıkrada yer alan plan/programlarda yapılacak revizyonlar
için ilgili sektörün uygulanmaya başladığı tarihten; yapılacak
değişiklikler için ise 1/1/2023 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanır.
Yürürlük
MADDE 16 – (1)
Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı
yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|