|
ANALIK
İZNİ VEYA ÜCRETSİZ İZİN SONRASI YAPILACAK KISMİ
SÜRELİ
ÇALIŞMALAR HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, doğum ya da evlat edinilmesi sonrası işçinin
kısmi süreli çalışma yapabileceği işleri belirlemek ile uygulamaya ilişkin
usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 13 üncü
maddesinin beşinci fıkrası uyarınca kısmi süreli çalışma talebinde bulunan
işçiler ile bunların işverenlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 4857 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Analık izni:
Kadın işçinin doğum nedeniyle çalıştırılmadığı süre için verilen izni,
b) Bakanlık:
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
c) Haftalık
çalışma süresi: Genel bakımdan haftalık en çok kırk beş saat, yer altı
maden işlerinde çalışan işçiler için ise haftalık en çok otuz yedi buçuk
saat olan süreyi,
ç) Kısmi süreli
çalışma: İşçinin, işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal
çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yaptığı çalışmayı,
d) Ücretsiz izin:
Analık izninin bitiminden itibaren işçiye isteği halinde verilen izni,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Analık
İzni ve Ücretsiz İzne İlişkin Esaslar
Analık izni
hakkı
MADDE 5 – (1)
Kadın işçinin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak
üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmaması esastır.
(2) Çoğul gebelik
halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta
süre eklenir. Ancak, sağlık durumunun uygun olduğunun doktor raporuyla
belgelendirilmesi hâlinde kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya
kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler
doğum sonrası sürelere eklenir.
(3) Kadın işçinin
erken doğum yapması hâlinde ise doğumdan önce kullanamadığı
çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle
kullandırılır.
(4) Doğumda veya
doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan
süreler babaya kullandırılır.
(5) Üç yaşını
doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye,
çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık
izni kullandırılır.
(6) Analık izninde
belirtilen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre
doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler doktor raporu
ile belirtilir.
Çalışma
süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkı
MADDE 6 –
(1) Analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi
amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını
doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde
birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki
doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı
kadar ücretsiz izin verilir.
(2) Çoğul doğum
hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir.
(3) Çocuğun
engelli doğduğunun doktor raporu ile belgelendirilmesi hâlinde bu süre üç
yüz altmış gün olarak uygulanır.
(4) Ücretsiz
izinden yararlanan kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için
günde toplam bir buçuk saat olan süt izni uygulanmaz.
Altı aya kadar
ücretsiz izin hakkı
MADDE 7 –
(1) Kadın işçiye, analık izninin bitiminden itibaren isteği hâlinde altı
aya kadar ücretsiz izin verilir.
(2) Ücretsiz izin,
üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya
evlat edinene verilir.
(3) Bu maddede
belirtilen ücretsiz izin süresi, yıllık ücretli izin hakkının hesabında
dikkate alınmaz.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Kısmi
Süreli Çalışmanın Süresi, Şekli ve Şartları
Kısmi süreli
çalışma talebi ve şekli
MADDE 8 –
(1) İşçi, 5 inci maddede belirtilen analık izninin, 6 ncı maddede
belirtilen ücretsiz iznin veya 7 nci maddede belirtilen ücretsiz iznin
bitiminden itibaren çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi
takip eden ay başına kadar herhangi bir zamanda kısmi süreli çalışma
talebinde bulunabilir.
(2) Kısmi süreli
çalışma talebi, 7 nci maddede belirtilen ücretsiz izin süresi kesilerek de
yapılabilir. Ücretsiz iznin tamamının kullanılması şartı aranmaz.
(3) Kısmi süreli
çalışma talebi, bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay önce işçi
tarafından yazılı olarak işverene bildirilir.
Kısmi süreli
çalışma talebinin unsurları
MADDE 9 – (1)
İşçinin kısmi süreli çalışma talebinde, kısmi süreli çalışmaya başlayacağı
tarih ile tüm iş günlerinde çalışılacak olması hâlinde çalışmanın başlama
ve bitiş saatleri, haftanın belirli günlerinde çalışılacak olması hâlinde
ise tercih edilen iş günleri yer alır.
(2) İşçi, eşinin
çalıştığına dair belgeyi kısmi süreli çalışma talebine eklemek zorundadır.
(3) İşçinin kısmi
süreli çalışma talep dilekçesi, işveren tarafından işçinin özlük dosyasında
saklanır.
Kısmi süreli
çalışma talebinin şartları
MADDE 10 –
(1) Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli
çalışma talebinde bulunamaz. Ancak, ebeveynlerden birinin çalışma şartı;
a) Ebeveynlerden
birinin sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve
bu hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden
alınacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,
b) Velayetin
mahkemece eşlerden birine verilmesi hâlinde çocuğun velayetine sahip
ebeveynin talepte bulunması,
c) Üç yaşını
doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi,
hâllerinde
aranmaz.
(2) Birinci fıkra
kapsamındaki kısmi süreli çalışma talebi şartları, sadece başvuru sırasında
aranır. Bu şartların kısmi süreli çalışma sırasında kaybedilmesi durumunda
söz konusu hak devam eder.
Kısmi süreli
çalışma talebinin işverence karşılanması
MADDE 11 – (1)
Usulüne uygun olarak yapılan kısmi süreli çalışma talebi, bildirim
tarihinden itibaren en geç bir ay içinde işveren tarafından karşılanır.
(2) İşveren;
işçiye, talebin karşılandığını yazılı olarak bildirir.
(3) İşveren
tarafından süresi içinde işçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi
hâlinde, talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip
eden ilk iş gününde geçerlilik kazanır.
(4) İşçinin
belirtilen tarihte iş edimini sunmaya başlaması kaydıyla kısmi süreli
çalışma talebi geçerli fesih nedeni sayılmaz.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Uygulamaya
İlişkin Esaslar
Kısmi süreli
çalışma yapılabilecek işler
MADDE 12 –
(1) Kısmi süreli çalışma;
a) Özel sağlık
kuruluşlarında ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim,
laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı
çalışması öngörülenler tarafından yerine getirilen işlerde,
b) Nitelikleri
dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar
hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,
c) Nitelikleri
dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,
ç) İş süresinin
haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri
bakımından uygun olmayan işlerde,
işverenin uygun
bulması hâlinde yapılabilir.
(2) Birinci
fıkrada sayılmayan işlerde işverenin uygun bulma şartı aranmaksızın kısmi
süreli çalışma yapılabilir.
Toplu iş
sözleşmesi ile belirleme
MADDE 13 –
(1) 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi
Kanunu hükümlerine göre bağıtlanan toplu iş sözleşmelerinde kısmi süreli
çalışma yapılabilecek işler, 12 nci madde hükümlerine bağlı olmaksızın
ayrıca taraflarca da belirlenebilir.
Tam süreli
çalışmaya geçiş
MADDE 14 –
(1) Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu
haktan faydalanmamak üzere tam süreli çalışmaya dönebilir.
(2) Tam süreli
çalışmaya geri dönmek isteyen işçi, işverene en az bir ay önce yazılı
olarak talebini bildirir.
(3) Kısmi süreli
çalışmaya geçen işçinin tam süreli çalışmaya başlaması hâlinde yerine
alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer.
(4) Kısmi süreli
çalışmaya geçen işçinin iş sözleşmesini feshetmesi hâlinde, yerine alınan
işçinin iş sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih tarihinden
itibaren belirsiz ve tam süreli sözleşmeye dönüşür.
Çalışma
zamanının belirlenmesi
MADDE 15 – (1)
Kısmi süreli çalışmanın belirlenen günlük ve haftalık çalışma süresi
içerisinde yapılacağı zaman aralığı, o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta
olduğu işin niteliği ve işçinin talebi dikkate alınarak işveren tarafından
belirlenir.
(2) Kısmi süreli
çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri çalıştığı
süreye orantılı olarak ödenir.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli
ve Son Hükümler
Sağlık hizmeti
işleri
MADDE 16 –
(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, sağlık hizmetinden sayılan işler;
tabipler ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, hemşire, ebe ve
optisyenler ile 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı
San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun ek 13 üncü maddesinde tanımlanan
diğer meslek mensupları tarafından yerine getirilen işleri ifade eder.
Hüküm
bulunmayan hâller
MADDE 17 –
(1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hâller ile uygulamada doğacak
tereddütleri gidermek ve uygulama birliğini sağlamak üzere mevzuat
hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla gerekli düzenlemeleri yapmaya Bakanlık
yetkilidir.
(2) Bu Yönetmeliğe
göre yapılan kısmi süreli çalışmalar, ilgili mevzuatta düzenlenen kısmi
çalışmaya ilişkin hükümlere tabidir.
Yürürlük
MADDE 18 – (1)
Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
|