CEZA MUHAKEMESİNDE SES VE GÖRÜNTÜ BİLİŞİM SİSTEMİNİN KULLANILMASI
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, soruşturma ve kovuşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı,
hâkim veya mahkemece dinlenilmesine gerek görülen kişilerin Ses ve Görüntü
Bilişim Sistemi kullanılarak dinlenilmesi, kayda alınması, saklanması ile bunun
için gerekli teknik altyapının kurulmasına ilişkin esas ve usulleri
düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza
Muhakemesi Kanunu, 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ve
27/12/2007 tarihli ve 5726 sayılı Tanık Koruma Kanununa dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Adalet Bakanlığını,
b) Bilişim sistemi: Bilgisayar,
çevre birimleri, iletişim altyapısı ve programlardan oluşan veri işleme,
saklama ve iletmeye yönelik sistemi,
c) SEGBİS: UYAP Bilişim
Sisteminde ses ve görüntünün aynı anda elektronik ortamda iletildiği,
kaydedildiği ve saklandığı Ses ve Görüntü Bilişim Sistemini,
ç) SEGBİS yazılımı: UYAP Bilişim
Sisteminde SEGBİS’in gerçekleştirilmesi için
geliştirilen yazılımı,
ç) Talep eden makam: SEGBİS ile
dinlemeyi talep eden Cumhuriyet savcılığı, hâkim ve mahkemeyi,
d) Talep edilen makam: SEGBİS ile
dinleme talep edilen Cumhuriyet savcılığı, hâkim ve mahkemeyi,
e) UYAP Bilişim Sistemi: Adalet
hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan bilişim
sistemini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Teknik Esaslar
Sistem için gerekli standartlar
MADDE 4 – (1)
Görüntü ile sesin aynı anda güvenli bir şekilde iletilebilmesi ve
kaydedilebilmesi gerekir.
(2) Görüntü, ilgilinin yüz
ifadelerini, vücut hareketlerini, tavır ve davranışlarını gözlemlemeye; ses,
ilgilinin duygularını anlamaya ve söylediklerini anlaşılır şekilde dinlemeye
imkân verecek nitelikte olur.
(3) Bilgi, belge ve delillerin
elektronik ortamda anında iletilebilmesi gerekir.
Sistemin kurulması
MADDE 5 – (1)
Bakanlık, UYAP Bilişim Sistemi kapsamında SEGBİS’i
kurar, işletir, geliştirir, bakım ve idamesini sağlar.
Kayıtların saklanması
MADDE 6 – (1)
SEGBİS ile elde edilen kayıtlar, nitelikli elektronik imza ile imzalanarak
güvenli bir şekilde talep eden makam tarafından saklanır.
Yazılı tutanağa dönüştürme
MADDE 7 – (1)
SEGBİS ile elde edilen kayıtlar, ilgili mevzuatta öngörülen usule göre UYAP
Bilişim Sisteminde yazılı tutanağa dönüştürülüp, elektronik imza ile imzalanır.
Yazılı tutanağa dönüştürme işlemleri için yazılım veya donanım araçları
kullanılabilir.
(2) Bu kayıtların tutanağa
dönüştürülmesi işlemi; soruşturma aşamasında soruşturmayı yürüten Cumhuriyet
başsavcılığı veya hâkim tarafından, kovuşturma aşamasında ise esas mahkemesince
yapılır.
Kayıtların taraflara verilmesi ve izlenmesi
MADDE 8 – (1) Ses
ve görüntü kayıtları taraflara verilmez ancak yazılı tutanağa dönüştürülen
kayıtlar kanunlarda öngörülen şartlara uygun olarak verilebilir.
(2) Talep veya itiraz halinde ses
ve görüntü kayıtları, kanunlarda öngörülen şartlara uygun olarak soruşturma ve
kovuşturma makamı gözetiminde ilgilisine izletilebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ses ve Görüntü Bilişim Sisteminin Kullanılacağı Durumlar
Soruşturma veya kovuşturma işlemlerinin kayda alınması
MADDE 9 – (1)
Görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması olanağının varlığı hâlinde,
kanunlardaki usul ve esaslar dairesinde, soruşturma veya kovuşturma aşamasında
yapılan her türlü işlem SEGBİS ile kayda alınır.
(2) Ancak;
a) Mağdur çocukların,
b) Duruşmaya getirilmesi mümkün
olmayan ve tanıklığı maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından zorunlu olan
kişilerin,
tanıklığında bu kayıt zorunludur.
Kimliği saklı tutulan tanıkların dinlenilmesi
MADDE 10 – (1) Bu
Yönetmelik hükümleri, Tanık Koruma Kanunu ile 11/11/2008
tarihli ve 27051 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Cumhuriyet Başsavcılıkları ve Mahkemelerce Alınacak Tanık Koruma Tedbirlerine
İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartıyla
kimliği saklı tutulan tanıkların dinlenilmesinde de uygulanır.
(2) Kimliği saklı tutulan
tanıklar SEGBİS ile uzaktan dinlenebilir. Bu dinleme sırasında kimliği saklı
tutulan tanığın bulunduğu yer yetkili Cumhuriyet savcısı veya hâkimi hazır
bulunur.
Uluslararası karşılıklı adli yardımlaşma işlemlerinde kullanılması
MADDE 11 – (1)
Uluslararası karşılıklı adli yardımlaşma çerçevesinde SEGBİS kullanılabilir.
(2) Dinlemenin ne şekilde tertip
edileceği ve ücret konusu taraflar arasındaki mutabakatla sağlanır.
(3) SEGBİS ile adli yardımlaşma
talepleri sesli ve görüntülü iletişim tekniğinin uygulanması talebi örneği
doldurularak Bakanlık aracılığıyla gerçekleştirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Usul Hükümleri
Huzurda bulunanlar
MADDE 12 – (1)
Huzurda bulunanların dinlenmesinde 9 uncu madde hükümleri uygulanır.
Huzurda bulunamayanlar
MADDE 13 – (1)
Soruşturma ve kovuşturma aşamasında talep eden makam tarafından kabul edilen
mazeretleri nedeniyle hazır bulunamayan kişi SEGBİS ile dinlenebileceği gibi
SEGBİS üzerinden duruşmalara da katılabilir.
(2) Talep eden makam, dinleme
yapacağı kişinin kimlik bilgilerini, dinleme zamanını ve dinleme için yapılması
gereken hazırlıkları ilgili kolluk birimine bildirir. İlgili kolluk birimi,
yeterli sayıda kolluk görevlisinin dinleme işlemi sırasında hazır bulunmasını
sağlar.
(3) İlgili kolluk görevlisi,
ikinci fıkrada belirtilen talimatlar doğrultusunda, dinlenecek kişiyi,
dinlemenin yapılacağı yerde hazır eder.
(4) Talep eden makam ayrıca
belirtmediği sürece, dinlenecek kişinin dinleme talebinde belirtilen kişi
olduğuna dair bir tutanak, kolluk görevlisince düzenlenir ve imzalanır.
Ceza infaz kurumunda bulunanlar
MADDE 14 – (1)
Teknik altyapının hazır olması durumunda ceza infaz kurumunda bulunan kişi
SEGBİS ile dinlenebileceği gibi, SEGBİS üzerinden duruşmalara da katılabilir.
(2) Talep eden makam, dinleme
yapacağı kişinin kimlik bilgilerini, dinleme zamanını ve dinleme için yapılması
gereken hazırlıkları ilgili ceza infaz kurumu yönetimine bildirir.
(3) İlgili ceza infaz kurumu
görevlisi, ikinci fıkrada belirtilen talimatlar doğrultusunda, dinlenecek
kişiyi, dinleme odasında hazır eder.
(4) Talep eden makam ayrıca
belirtmediği sürece, dinlenecek kişinin dinleme talebinde belirtilen kişi
olduğuna dair bir tutanak, ceza infaz kurumu görevlisince düzenlenir ve imzalanır.
Tedavi kurumlarında bulunanlar
MADDE 15 – (1)
Soruşturma ve kovuşturma aşamasında tedavi kurumlarında bulunan kişi SEGBİS ile
dinlenebileceği gibi SEGBİS üzerinden duruşmalara da katılabilir.
(2) Talep eden makam, dinleme
yapacağı kişinin kimlik bilgilerini, dinleme zamanını ve dinleme için yapılması
gereken hazırlıkları ilgili tedavi kurumu yönetimine ve kolluk birimine
bildirir. İlgili kolluk birimi, yeterli sayıda kolluk görevlisinin dinleme
işlemi sırasında hazır bulunmasını sağlar.
(3) İlgili kolluk görevlisi,
ikinci fıkrada belirtilen talimatlar doğrultusunda, dinlenecek kişiyi, dinleme
odasında hazır eder.
(4) Talep eden makam ayrıca
belirtmediği sürece, dinlenecek kişinin dinleme talebinde belirtilen kişi
olduğuna dair bir tutanak, kolluk görevlisince düzenlenir ve imzalanır.
Yargı çevresi dışında bulunanlar
MADDE 16 – (1) Talep
eden makam, SEGBİS kullanmak suretiyle dinleyeceği kişileri, bu kişilere ait
adres ve kimlik bilgileri ile varsa isnat olunan suçu ya da olayı, dinleme için
yapılması gereken hazırlıkları talep edilen makama bildirir.
(2) Talep edilen makam talep
doğrultusunda, dinlenecek kişinin dinleme odasında hazır edilmesini, bu kişinin
dinleme talebinde belirtilen kişi olduğuna dair bir tutanak düzenlenmesini
sağlar.
(3) Talep eden makam ayrıca
belirtmediği sürece, dinlemeden önce dinlenecek kişinin kimliği, adliyelerde
yazı işleri müdürü veya hâkim tarafından görevlendirilecek personel marifetiyle
tespit edilir.
Yakalama halinde dinleme
MADDE 17 – (1) Hâkim
veya mahkeme tarafından verilen yakalama emri üzerine soruşturma veya
kovuşturma evresinde yakalanan kişi, derhal yetkili hâkim veya mahkeme önüne
çıkarılır. Şayet çıkarılamıyorsa;
a) Yakalamanın yapıldığı yer
Cumhuriyet başsavcılığı, işin niteliğine göre yakalamayı talep eden ya da
yakalama kararını veren makam ile irtibata geçer.
b) İrtibata geçilen makamın uygun
görmesi halinde yakalanan şahıs, SEGBİS ile dinlenilmesi için hazır edilir.
Yakalamanın yapıldığı yerde SEGBİS yoksa bu sistemin bulunduğu ve kullanıma
hazır olduğu en yakın yer Cumhuriyet başsavcılığı veya mahkemesine götürülür.
c) En geç yirmi dört saat içinde
bu işlemler yapılamıyorsa, aynı süre içinde en yakın sulh ceza hâkimi önüne
çıkarılır; serbest bırakılmadığı takdirde, yetkili hâkim veya mahkemeye en kısa
zamanda gönderilmek üzere tutuklanır.
(2) Birinci fıkraya göre
tutuklanan kişi, işin niteliğine göre yetkili Cumhuriyet savcısı, hâkim veya
mahkemece uygun görülmesi halinde SEGBİS’in
kullanılması suretiyle de dinlenebilir.
Dinleme sırasında hazır bulunacaklar
MADDE 18 – (1)
Dinleme sırasında dinlenecek kişinin bulunduğu yerde Cumhuriyet savcısı veya
hâkimin hazır bulunması, talep eden makamın isteğine bağlıdır.
Dinlenecek kişiye bilgi verme
MADDE 19 – (1)
İlgililere görüntü ve ses kaydının yapılacağı konusunda bilgi verilir.
Diğer usuli işlemler
MADDE 20 – (1)
Kimlik tespitine ilişkin tutanak zorunluluk nedeniyle haricen tutulmuş ise
taranıp, aslı ile aynı olduğuna dair ibare eklenerek, yine elektronik imza ile imzalanmak
suretiyle dinleme talep eden makama, UYAP Bilişim Sistemi üzerinden gönderilir.
(2) Belge asılları mahallinde
saklanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
SEGBİS’in kullanılabileceği diğer alanlar
MADDE 21 – (1)
SEGBİS, Yargıtay, Bölge Adliye Mahkemeleri dâhil kanun yolu makamlarınca ve
Ceza Muhakemesi Kanununun uygulandığı durumlarda da kullanılabilir.
Kayıtların kanun yolu makamlarına gönderilmesi
MADDE 22 – (1) Kanun
yollarına müracaat halinde ses ve görüntü kayıtları itiraz, istinaf veya temyiz
merciine gönderilir.
Teknik personel
MADDE 23 – (1) SEGBİS’in çalışmasını temin için yeteri kadar teknik
personel görevlendirilir.
Yürürlük
MADDE 24 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 25 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Adalet Bakanı yürütür.