ADRES VE
NUMARALAMAYA İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, binaların numaralandırılması,
numaralandırılan binalara ait adreslerin Ulusal Adres Veri Tabanına işlenmesine
ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik binaların numaralandırılması ile Ulusal Adres Veri
Tabanının kurulması, güncellenmesi ve yürütülmesine ilişkin hususları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri
Kanununun 69 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Adres:
Herhangi bir toprak parçası veya binanın coğrafi konumu ve işlevi açısından
tanımlanmasını,
b) Adres
bileşenleri: Numaralama işlemlerinde kullanılan unsurlar; posta kodları, il,
ilçe, bucak, köy ve mezra isimleri, mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak
isimleri ile sabit tanıtım numarası ve bina numarası gibi adres verileri ile
tanımlanan coğrafi konum, kişisel ve kurumsal adres bilgisine ulaşmak için
gerekli olan bilgileri,
c) Adres
formları: Numaralama işlemlerini takiben tanımlanan, adreslerin aktarılacağı
formları,
ç) Bina: Kendi
başına kullanılabilen bir veya birden fazla konut ya da işyeri birimini
kapsayan, bir tavan veya çatı ile örtülmüş, temelden tavana kadar uzanan dış
duvarlar ile kaplanmış, üstü örtülü ve insanların oturma, çalışma, eğlenme,
dinlenme veya ibadet etmelerine imkan sağlayan, hayvanların ve eşyaların
korunmasına yarayan, sanayi, ticaret, eğitim ve diğer kullanımlar için
tasarlanmış yapıları,
d)
Bulvar:Yerleşim yeri içindeki geniş, trafikte gidiş geliş yönleri ayrılmış
caddeyi,
e) Cadde:
Yerleşim yeri içindeki geniş ve uzunca sokağı,
f) Genel
müdürlük: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünü,
g) Hal:
Genellikle gıda türü ürünlerin satıldığı üzeri açık veya kapalı çarşıyı,
ğ) Küme evler:
Bir sokağa bağlanması mümkün olmayan, dağınık birden fazla binanın oluşturduğu
yerleşim alanını,
h) Mahalle:
Belediye sınırları içinde, ihtiyaç ve öncelikleri benzer özellikler gösteren ve
sakinleri arasında komşuluk ilişkisi bulunan idari birimi,
ı) Mevki: Halk
arasında yerleşim yerleri dışında kalan alanların tanımlamasında kullanılan
ifadeyi,
i) Meydan:
Yerleşim yerlerinde caddelerin veya büyük yolların, bulvarların birleştiği
geniş alanları,
j) Mezra: İdari
olarak bir köye bağlı kırsal alanda olan
ve birkaç evden oluşan İçişleri Bakanlığınca tescil edilmiş yerleşim alanını,
k) Numaralama:
Adreslerin tanımlanması ve adres bileşenlerinin yer aldığı levhaların
oluşturulup, adrese ulaşmaya imkan sağlayacak yerlere asılması işlemlerini,
l) Posta kodu:
Adresi oluşturan bileşenlerin bir kısmı ya da tamamını tanımlayacak şekilde
verilen rakam ya da rakam-harf karışımından oluşan işaretleri,
m) Sabit tanıtım
numarası: Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlere karşılık gelecek
şekilde, standart sayısal eşdeğer olarak verilen numaraları,
n) Site:
Genellikle bir merkezden yönetilen binalar grubunu,
o) Sokak: Bir
veya iki tarafına binaların sıralandığı, yayaların ve/veya araçların geçmesi
için ayrılan, başı ve sonu belirli bir yolu,
ö) Ulusal adres
veri tabanı: Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde adres bileşenleri ile
tanımlanmış tüm adreslerin tutulduğu merkezi veri tabanını,
p) Yapı
belgeleri: Yapı Ruhsat Formu, Yapı Kullanma İzin Belgesi, Yanan ve Yıkılan
Yapılar Formunu,
r) Yetkili
idare: Belediye sınırları ve mücavir alan sınırları içinde belediyeyi,
büyükşehir belediye sınırları içinde büyükşehir belediyesini, bu alanlar dışında
il özel idaresini,
s) Zemin kat:
Ana giriş kapısına göre yol seviyesindeki katı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Adres
Standardı ve Ulusal Adres Veri Tabanı
Adres standardı
MADDE 5 – (1) Adres standardı; il, ilçe, bucak, köy, mezra, belediye adı;
mahalle adı ve sabit tanıtım numarası, meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme
evlerin adı ve sabit tanıtım numarası ile site, blok, mevki adı, dış kapı
numarası, iç kapı numarası, posta kodu bileşenlerinden oluşur.
(2) Bu
bileşenlerden il, ilçe adı, dış kapı numarası ve posta kodunun her adreste
bulunması zorunludur.
(3) Ayrıca,
a) İl ve ilçe
merkezlerinde; mahalle adı ile meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlerin
adlarından sadece birinin ve sabit tanıtım numarasının,
b) İl ve ilçe merkezi
dışındaki belediyelerde; bucak, köy, mahalle adı ile meydan, bulvar, cadde,
sokak ve küme evlerin adlarından sadece biri ve sabit tanıtım numarasının,
c) Köylerde;
bucak, köy, varsa mevki adı ve köye bağlı mezra adının,
ç) Birden fazla
bağımsız bölüm içeren binalarda iç kapı numarasının, varsa site ve blok adının
bulunması zorunludur.
(4) Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel
kişiler adres ile ilgili her türlü işlemlerinde adres standardına uymak
zorundadır.
Yetkili idarelerin yükümlülüğü
MADDE 6 – (1) Yetkili idare, numaralama
çalışmalarını adres standardına göre yapmak ve adresleri Ulusal Adres
Veri Tabanına, standarda uygun şekilde işlenmekle yükümlüdür.
Ulusal adres veri tabanının kurulması
MADDE 7 – (1) Ulusal Adres Veri Tabanı, numaralama işlemlerini takiben
doldurulan adres formlarının yetkili idare tarafından, ülkedeki tüm adreslerin
kaydının tutulduğu Genel Müdürlükte bulunan Ulusal Adres Veri Tabanına
işlenmesi suretiyle oluşturulur. Ulusal Adres Veri Tabanına erişim imkanı bulunmayan
yetkili idarelerin numaralama işlemlerini takiben oluşturdukları adres
formlarının Ulusal Adres Veri Tabanına işlenmesi, ilgili yerleşim yerinin ilçe
nüfus müdürlüğünce yapılır.
(2) Bir belde
veya köyün veya bunların bazı kısımlarının bir başka belde veya köye katılması
ya da ayrılması, veya yeni bir köy ya da belde kurulması ve adının değişmesi
durumunda, adreslerin idari bağlılıklarında meydana gelen değişiklikler bu
işlemlerin kesinleşmesinden sonra Ulusal Adres Veri Tabanına, Genel Müdürlük tarafından
işlenir.
Ulusal adres veri tabanına erişim
MADDE 8 – (1) Yetkili idare, Ulusal Adres Veri Tabanına erişerek sorumluluk
alanındaki adres kayıtlarını oluşturur ve günceller.
(2) Erişim
yetkisi, ilgili birimlerin yazılı talebi üzerine sadece kendi sorumluluk
alanındaki adreslere Genel Müdürlük tarafından belirlenecek ikili anlaşmalar
çerçevesinde geliştirilen yetki tanımlaması ile erişilebilir. Erişim yetkisi,
Ulusal Adres Veri Tabanındaki bilgileri görme, ekleme, çıkarma ve değiştirmeyi
kapsar.
Ulusal adres veri tabanının güncellenmesi
MADDE 9 – (1) Adres bileşenlerinde meydana gelen değişiklikler, yetkili idare
tarafından Ulusal Adres Veri Tabanına işlenir. Yetkili idareler hizmet
verdikleri adresin Ulusal Adres Veri Tabanında olup olmadığını kontrol ederek,
veri tabanında bulunmayan adresleri veri tabanına işlerler.
(2) Yapımına
başlanacak binalar için, 3194 sayılı İmar Kanununun 21 inci maddesine göre,
yetkili idare tarafından verilen Yapı Ruhsatı Formlarının adres bileşenleri,
Ulusal Adres Veri Tabanı kullanılarak oluşturulur. Ulusal Adres Veri Tabanında
arsa olarak görülen bir adres için Yapı Ruhsatı Formu verilmesi durumunda, o
adres için hazırlanacak form Ulusal Adres Veri Tabanından alınarak işleme
konur. Yapı Ruhsatının onaylanmasını takiben adres bilgisi niteliği arsadan
inşaata çevrilir.
(3) Tamamen ve
kısmen biten yapılar için, 3194 sayılı İmar Kanununun 30 uncu maddesine göre,
yetkili idare tarafından verilen Yapı Kullanma İzin Belgesinin adres
bileşenleri Ulusal Adres Veri Tabanı kullanılarak oluşturulur. Ulusal Adres
Veri Tabanında inşaat olarak görülen bir adres için Yapı Kullanma İzin Belgesi
verilmesi durumunda, o adres için hazırlanacak form Ulusal Adres Veri
Tabanından alınarak işleme konur. Yapı Kullanma İzin Belgesinin onaylanmasını
takiben adres bilgisi niteliği adresin kullanım amacına uygun olarak
düzeltilir.
(4) Bir binanın
yanması, yıkılması durumunda; Yanan-Yıkılan Yapılar Formu, Ulusal Adres Veri
Tabanından alınarak işleme konulur. Formun onaylanmasını takiben yanan yıkılan
binalara ait Ulusal Adres Veri Tabanındaki adreslerin nitelik bilgisi, uygun
niteliğe dönüştürülür.
(5) Yapı
belgeleri, Ulusal Adres Veri Tabanına işlenip usulüne uygun onaylanmasını
takiben, Ulusal Adres Veri Tabanından onay numarası alınır.
Ulusal adres veri tabanının paylaşımı
MADDE 10 – (1) Adres bilgisini kullanan kurum ve kuruluşlarının Ulusal Adres Veri
Tabanına erişimi, ilgili kurum ile Genel Müdürlük arasında yapılacak bir
protokol ile sağlanır.
(2) Ulusal Adres
Veri Tabanının istatistik amaçlı kullanımında 10/11/2005 tarihli ve 5429 sayılı
İstatistik Kanunu hükümleri uygulanır.
(3) Ulusal Adres
Veri Tabanına erişen kurum ve kuruluşlar, adres bileşenlerinden tespit
ettikleri eksiklik ve hataları belediyelere, il özel idareleri ve nüfus
müdürlüklerine, hizmet paylaşımı ile ilgili tespit ettikleri eksiklik ve
hataları ise Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirip düzeltilmesini talep
ederler. Bildirilen eksiklik ve hatalar, ilgili birimlerce en geç 15 gün içinde
giderilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Adres
Bilgilerinin Oluşturulması
Ad ve numara verilme zorunluluğu
MADDE 11 – (1) Mahalle, köy, mezra, mevki, küme evleri, meydan, bulvar, cadde ve
sokaklara ad veya numara, binalara ise numara verilmesi zorunludur. Ayrıca,
mahalle, meydan, bulvar, cadde ve sokaklara değişmeyecek sabit tanıtım numarası
verilir. Belediye sınırları içinde, aynı ad veya numara birden fazla mahalle,
mevki, küme evleri, meydan , bulvar, cadde ve sokaklara verilemez.
Mahalleye ad verilmesi
MADDE 12 – (1) Her mahalleye özel bir ad verilir. Belediye sınırları içinde, aynı
ad birden fazla mahalleye verilemez. Mahalle sınırları meydan, bulvar, cadde
veya sokaklardan geçecek şekilde belirlenir.
Mahallelere sabit tanıtım numaralarının
verilmesi
MADDE 13 – (1) Sabit tanıtım numaraları, belediye teşkilatı bulunan yerlerde
mahalleler için 1’den başlamak suretiyle son mahalleye kadar birer artırılarak
verilir.
(2) Yeni mahalle
kurulması durumunda yeni mahallenin sabit tanıtım numarası, daha önce verilmiş
olan son tanıtım numarasını takip eden tamsayı olur. Mahallenin sadece adının
değişmesi durumunda sabit tanıtım numarası değişmez.
(3) Herhangi bir
mahalle için kullanılan sabit tanıtım numarası, başka bir yerleşim birimine
bağlanma, birleşme, ayrılma gibi nedenler ile mahalle ortadan kalktığında iptal
edilir. İptal edilen mahalleye ait sabit tanıtım numarası bir daha kullanılmaz.
(4) Bir
mahallenin bölünüp, birden fazla yeni mahalle kurulması durumunda, yeni kurulan
mahallelerin sabit tanıtım numaraları son kullanılan mahalle sabit tanıtım
numarasını takip eden tamsayılardan oluşacak şekilde verilir. (Ek-2, Örnek1.)
Meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlere
ad verilmesi
MADDE 14 – (1) Her bulvar, cadde, sokak ve küme evlere özel bir ad veya numara
verilir. Meydanlara sadece ad verilir. Bir belediye sınırları içinde, aynı ad
veya numara birden fazla meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlere verilemez.
Meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlere
sabit tanıtım numarası verilmesi
MADDE 15 – (1) Meydan, bulvar, cadde, sokak ve
küme evlere, verilen ad ya da numaranın yanı sıra, ayrıca sabit tanıtım
numarası verilir. Meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlere sabit tanıtım
numarası mahallenin, yerleşim yerinin merkezine en yakın bir ucundan başlanılarak
verilir. Sabit tanıtım numaraları aynı mahalle içindeki meydan, bulvar, cadde,
sokak ve küme evlerinin birbirine yakınlıkları dikkate alınarak, 1’den
başlayarak ardışık olarak verilir. Eğer bir bulvar, cadde veya sokak birden
fazla mahalleden geçiyorsa, sabit tanıtım numaraları her mahalle için farklı
verilir. (Ek-2, Örnek 2.)
(2) Yeni açılan
veya sabit tanıtım numarası verilmesi unutulan, meydan, bulvar, cadde, sokak
veya küme evlere sabit tanıtım numarası verilirken, verilecek sabit tanıtım numarası,
o mahalle içinde hangi cadde veya sokağa yakın ise o cadde veya sokağın sabit
tanıtım numarasından sonra "." konularak verilir. (Ek-2, Örnek 3.)
(3) Bir meydan,
bulvar, cadde, sokak ve küme evlerin sadece adının değişmesi veya bir sokağın
caddeye, caddenin sokağa dönüşmesi durumunda sabit tanıtım numarası değişmez.
(Ek-2, Örnek 4.)
(4) Bir
mahalleye bağlı olan meydan, bulvar, cadde sokak veya kümenin başka bir
mahalleye bağlanması durumunda, bağlanan birimin bağlandığı mahalledeki sabit
tanıtım numarası, en yakın cadde veya sokak sabit tanıtım numarasından sonra
"." konularak verilir. (Ek-2, Örnek 5.)
(5) İmarsız
alanda yer alan mahalleden imar geçmesi sonucunda, 10’dan fazla yeni cadde ve
sokağın oluşması durumunda, yeni duruma göre mahalledeki tüm meydan, bulvar,
cadde, sokak ve küme evlere yeni sabit tanıtım numarası verilir. (Ek-2, Örnek
6.)
(6) İmarsız
alanda yer alan mahalleden imar geçmesi sebebiyle, 10 ve daha az cadde veya
sokağın değişmesi durumunda mevcut hali ile kalan sokakların sabit tanıtım
numaraları muhafaza edilir. Yeni oluşan meydan bulvar, cadde ve sokakların
sabit tanıtım numarası en yakın cadde veya sokak sabit tanıtım numarasından
sonra "." konularak verilir.
Yerleşim yerlerinin birleşmesinde sabit
tanıtım numaralarının verilmesi
MADDE 16 – (1) Bir belde veya köyün veya
bunların bazı kısımlarının bir başka belde veya köye katılması ya da ayrılması
durumunda;
a) Bir
belediyeye bağlı mahallenin başka bir belediyeye bağlanması durumunda, o mahallenin
ayrıldığı belediyede aldığı sabit tanıtım numarası iptal edilir. Bağlandığı
belediyede mahalleler için kullanılan son sabit tanıtım numarasından sonra
gelen tamsayı sabit tanıtım numarası olarak verilir. Bağlanan mahalle içindeki
meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlerin mevcut sabit tanıtım numaraları
korunur (Ek-2, Örnek 7.),
b) Belediye
teşkilatı olmayan bir köyün, belediye teşkilatı bulunan bir yerleşim yerine
mahalle olarak bağlanması durumunda, bu mahalleye belediyedeki son mahalle sabit
tanıtım numarasından sonraki tamsayı sabit tanıtım numarası olarak verilir.
Mahalle haline gelen köyün meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlerine ait
sabit tanıtım numaraları mevcut ise korunur, mevcut değilse bunlara 1’den
başlayarak yakınlık esasına göre birbirini takip eden sabit tanıtım numaraları
verilir.
Numara verilecek binalar
MADDE 17 – (1) Numara verilmesi gereken yapılar, her çeşit resmi binalarla ev,
apartman, işyeri, cami, otel, fabrika, depo ve benzeri bütün binalardır. Bir
binaya numara verilmesi için ikamete mahsus olup olmadığına, kullanım şekline,
yapı belgelerinin bulunup bulunmadığına bakılmaz.
(2) Bina
niteliğinde olmayan fakat içinde devamlı olarak ikamet edilen yerlere de geçici
numara verilir.
(3) Sanayi
sitelerindeki dükkan, mağaza, atölye, imalathane, fabrika, ve bunun gibi her
bir binaya, site içindeki sokak esasına göre numara verilir.
Bulvar, cadde ve sokakların belirlenmesi
MADDE 18 – (1) Her iki tarafında bina olmayan yollar da gerekli görüldüğü
takdirde bulvar, cadde ve sokak olarak kabul edilebilir. Bu yerlerin nereden
başlayıp nerede sona ereceği, arazi durumu ve güzergahın şekli göz önünde
tutulmak suretiyle yetkili makamlar tarafından belirlenir. Bir cadde veya
sokak, çok uzun olsa da, yapay bir şekilde parçalanıp birkaç cadde veya sokak
haline getirilemez.
Ad veya numara levhalarının konulacağı
yerler
MADDE 19 – (1) Mahalle ve meydanlar için ad; bulvar, cadde ve sokaklar için ad
veya numara levhaları ile binalara mahsus numara levhalarının yerleri,
aşağıdaki esaslara göre belirlenir.
a) Mahalle
levhaları, mahalle sınırlarının kesiştiği meydan, bulvar, cadde ve
sokakların kolayca görülebilecek
yerlerine konulur.
b) Bir meydanın
büyüklüğüne göre bir veya birkaç meydan ad levhası, meydanı çevreleyen
binaların meydana bakan duvarlarının uygun yerlerine veya meydanın çevresindeki
direklere ya da sokak veya caddelerin meydana çıkış yerlerindeki duvarlara veya
dikilecek direklere konulur.
c) Sokak ad veya
numara levhaları, sokaktaki tek veya çift numaralı binalardan birincisi ile
sonuncusunun kolayca görülebilecek yerlerine konulur. Uzun sokaklarda, önemli
köşe başlarında uygun görülen sabit yerlere ayrıca sokak ad veya numara
levhaları konulur.
ç) Belediyece,
uygun görüldüğü takdirde, önemli sokakların bütün kavşak noktalarına, birbirini
kesen iki sokağın adını veya numarasını gösteren levhalar konulur. Bu gibi
hallerde sokak adı veya numarası levhanın her iki tarafina da yazılır. (Ek-1,
Şekil 1)
d) Bina numara
levhaları, binaların sokak kapılarının kolaylıkla görülebilecek bir yerine
konulur. Kapıları, sokaktan görülemeyen binalarda, aynı numaranın bulunduğu
ikinci bir numara levhası, binanın sokaktan geçenler tarafından kolayca
görülebilecek bir yerine veya bahçe kapısına konulur.
e) Dükkan,
mağaza, yazıhane ve benzeri işyerlerinin numara levhaları, işyerinin sokaktan
kolaylıkla görülebilecek bir yerine konulur.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Sorumluluk
ve Kontrol
Numaralama işinde sorumluluk
MADDE 20 – (1) Numaralama işlerinin bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılmasından,
yetkili idareler sorumludur. Yetkili idareler yılda en az bir defa sorumluluk
alanlarını kontrol ederek numaralama ile ilgili eksiklikleri giderir ve
hataları düzeltir. Levhasız veya levhaları gerektiği gibi düzenlenmemiş yer ve
binalara yeni levhalar konulur.
Levhaların hazırlanmasında sorumluluk
MADDE 21 – (1) Sokak ve meydan levhaları ile bina numara levhaları, yetkili idare
tarafından bu Yönetmeliğin 41 inci maddesindeki esaslara göre hazırlatılır.
Levhaların korunması
MADDE 22 – (1) Mahalle ve köy muhtarları, sorumluluk alanlarındaki meydan,
bulvar, cadde, sokak, küme evler ve bina levhalarının tam ve okunabilir durumda
tutulmasından sorumludurlar. Muhtarlıklar, yılda en az iki defa sorumluluk
alanlarındaki tüm levhaları kontrol ederek, levhalardaki aksaklık ve
eksiklikleri yetkili idareye bildirir. Yetkili idareler muhtarlıklar tarafından
kendilerine iletilen aksaklık ve eksiklikleri en geç bir ay içerisinde
gidermekle yükümlüdür. Bina sahipleri de, binalarına takılan numara levhalarını
korumakla yükümlüdür.
Numaralama işlerinin takibi
MADDE 23 – (1) Numaralama işlerinin bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılıp
yapılmadığı, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü
koordinasyonunda valilik ve kaymakamlıklar aracılığıyla takip edilir.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Belediye
Teşkilatı Bulunan Yerlerde Numaralama ve
Levhalama
İşlerinin Yürütülmesi
Ad veya numara verilmesinde uyulması
gereken esaslar
MADDE 24 – (1) Belediyeler, sınırları içinde kalan sahayı, 5393 sayılı Belediye
Kanununa göre uygun sayıda mahalle veya meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme
evlerden oluşan bölgelere ayırır. Mahalle, sokak, cadde, bulvar, meydan ve
benzeri yerlerin adları; Anayasanın temel ilkelerine, yürürlükteki
mevzuata, genel ahlaka aykırı,
ayrımcılığa ve bölücülüğe yol açabilecek nitelikte tespit edilemez.Yabancı dil
kurallarına göre teşkil edilmiş kelime ve ifadeler ile çirkin, müstehcen ve
gülünç adlar konulamaz. Yabancı ülke mensuplarının isimleri verilmeden önce
Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü alınır.
Sokağın yönünün tespiti
MADDE 25 – (1) Sokakların yönlerinin tespiti için, önce şehrin önemli bir yeri
yön merkezi olarak kabul edilir. Büyük yerleşim yerlerinde, başlıca önemli
bölgeler için birden fazla yön merkezleri tespit edilebilir. Bir sokağın yön
merkezine yakın olan ucu sokağın başı, uzak
olan ucu sokağın sonudur. Bir ucu bulvar veya caddede bulunan bir sokağın başı,
o sokağın bulvar veya cadde ile birleşen kısmıdır. Ucu birden fazla
bulvar veya caddeye açılan sokakların başı, yön merkezine yakın olan bulvar
veya cadde ile birleşen kısmıdır. Bir sokağın başından sonuna bakan bir
kimsenin sağı, sokağın sağı, solu sokağın soludur. (Ek-1, Şekil 2)
Bina numaralarının birbirini takip eder
şekilde verilmesi
MADDE 26 – (1) Bir meydan etrafında bulunan ve kapıları meydana açılan binalar
numarandırılırken, bir başlangıç noktası belirlenir ve bu başlangıç noktasından
itibaren saat yönünde ardışık numaralar verilir. (Ek-1, Şekil 2)
(2) Çıkmaz
sokaklar dahil olmak üzere, bir sokağın başından itibaren sol tarafındaki
binalara 1’den başlayarak tek numaralar, sağ tarafındaki binalara 2’den
başlayarak çift numaralar, birbirini takip edecek şekilde verilir.
(3) Genel
olarak, her binaya kesirsiz ve harfsiz bağımsız bir numara verilir. Meydan,
bulvar, cadde, sokak ve küme evlerde birden fazla binaya aynı numara verilemez.
(4) Bir sokak
üzerinde, bağımsız binalar halinde bulunan dükkan, mağaza, yazıhane ve benzeri
işyerlerine sırası ile bağımsız numaralar verilir. Ancak ev, apartman, otel ve
işhanı gibi binaların sokak üzerine açılan dükkan, mağaza, yazıhane ve benzeri
işyerlerine, bu işyerlerinin ait oldukları bina ile bir iç irtibatı olup
olmadığına bakılmaksızın, esas binaya verilen bina numarasına A, B, C, D gibi
alfabenin ilk harfinden başlamak üzere, oluşturulan harfli numaralar verilir.
Harfli numaralarda küçük harfler ile Ç, Ğ, İ, Ö, Ş, Ü harfleri kullanılmaz.
Kapı numaraları 1A, 1B,.... ,1 Z, 1 AA, 1AB, 1AC,...., 1 ZZ şeklinde birbirini
takip eder. (Ek-1, Şekil 3)
(5) İşyerleri ve
sanayi sitelerindeki işyeri, dükkan, mağaza ve benzeri her bir binaya sokak
esasına göre numara verilir.
Bir avlu içindeki binaların numaralanması
MADDE 27 – (1) Bir avlu veya bahçe içinde birden fazla bağımsız bina mevcut olup,
bunların tümünün sokağa açılan ortak bir kapıdan faydalandığı durumlarda, ortak
sokak kapısından önceki binanın numarasından sonra başlamak üzere, avlu veya
bahçe içerisindeki bağımsız binalara birbirini takip edecek şekilde numaralar
verilir. Ortak kapıya, avlu veya bahçe içindeki binalara verilen numaralardan
en küçüğü ile en büyüğü, aralarına bir "-" işareti konulmak suretiyle
yazılır. (Ek-1, Şekil 4)
(2) Sokağa tek
kapı ile açılan bir binaya ait avlu veya bahçe içindeki ahır, samanlık, garaj,
depo ve benzeri yerlere, ayrı bağımsız numara verilmez.
Site içindeki binaların numaralanması
MADDE 28 – (1) Sitenin meydan, bulvar, cadde veya sokaklardan birine açılan tek
bir giriş kapısının bulunması durumunda giriş kapısına, giriş kapısının
bulunduğu bulvar, cadde veya sokak üzerindeki son bina veya arsaya verilmiş olan
numarayı takip eden numara verilir. Site içinde yer alan binalara giriş
kapısının solundan başlayarak site giriş kapısını takiben ardışık olarak harfli
birleşik numaralar verilir. (Ek-1, Şekil 5/a)
(2) Sitenin
meydan, bulvar, cadde veya sokaklardan birine açılan birden fazla giriş
kapısının bulunması durumunda giriş kapılarına, giriş kapısının bulunduğu
bulvar, cadde veya sokak üzerindeki son bina veya arsaya verilmiş olan numarayı
takip eden numara verilir. Site içinde yer alan binalara, sitenin giriş kapılarından
en işlek ve geniş olan yere açılan kapısının numarasını takiben, soldan
başlanarak ardışık olarak harfli birleşik numaralar verilir. (Ek-1, Şekil 5/b)
Aynı sokağa açılan tali kapıların
numaralanması
MADDE 29 – (1) Bir binanın aynı sokağa açılan birden fazla kapısı bulunduğu
takdirde, bu Yönetmeliğin 27 nci maddesinde belirtilen esaslara göre binaya
verilen numara ana giriş kapısına verilerek, diğer kapılara bu numaranın yanına
birbirini takip eden harfli numaralar verilir. (Ek-1, Şekil 6/a)
(2) Bir binanın
ana giriş kapısının bir sokak veya caddeye; dükkan, depo ve benzeri gibi tali
kapılarının başka bir sokak veya caddeye açılması durumunda ana giriş kapısı,
bulunduğu sokak veya caddeden numara alır. Diğer sokak ve caddedeki tali
kapılar ise ait oldukları sokak veya caddeden birbirini takip eden harfli
numaralar alır. (Ek-1, Şekil 6/b)
Birden fazla sokakta kapısı bulunan
binaların numaralanması
MADDE 30 – (1) Bir binanın birden fazla sokağa açılan kapıları varsa, bu
Yönetmeliğin 27 nci maddesinde belirtilen esaslara göre, her kapıya bulunduğu
sokaktan numara verilir. (Ek-1, Şekil 7)
Apartman, resmi bina, otel ve işhanlarının
iç kapılarının numaralanması
MADDE 31 – (1) Apartman, resmi bina, otel ve işhanı gibi birden fazla bağımsız
bölüm içeren binaların iç kapı numaraları aşağıdaki esaslara göre verilir.
(Ek-1, Şekil 8/a)
a)
Apartmanlarda, bodrum kattan itibaren 1’den başlamak üzere bütün dairelere sıra
ile bağımsız numaralar verilir. Bir dairenin giriş kapısından başka servis
kapısı olarak kullanılan bir kapısı bulunsa bile, bu kapıya ayrı bir numara
verilmez. Apartmanların bodrum katlarında bulunan konut ve işyeri amacı dışında
kullanılan depo, garaj, kömürlük, kazan dairesi gibi birim kapılarına numara
verilmez.
b) Büyük resmi
binalarla, otel ve iş hanlarının içindeki numaralar aşağıdaki şekilde verilir.
1) Ana giriş
kapısına göre yol seviyesinin altında birden fazla kat bulunduğu takdirde, yol
seviyesinin altındaki ilk kata 1B, ikinci kata 2B şeklinde numaralar verilir.
Yol seviyesi altında sadece bir kat bulunması durumunda, bağımsız bölümlerin
kapı numaraları önüne sadece B harfi konulur.
2) Zemin katta
yer alan iç kapılara numara verilirken, her numaranın önüne Z harfi konur.
3) Zemin kattan
sonraki kat sayısı 1-9 arasında ise 1’den başlayarak, kat sayısı 10 ile 99
arasında ise, 01’den başlayarak, 100-999 arasında ise, 001’den başlayarak, kat
sayısı kadar kat numarası verilir. Bağımsız bölümler numaralandırılırken, kat
numaraları bağımsız bölümlerin kapı numaralarının başına gelir.
4) Katlardaki
bağımsız bölüm sayısı 1-9 arasında ise 1’den başlayarak, bağımsız bölüm sayısı
10 ile 99 arasında ise, 01’den başlayarak, bağımsız bölüm sayısı 100-999
arasında ise, 001’den başlayarak, bağımsız bölüm sayısı kadar başına kat
numarası da gelecek şekilde bağımsız bölüm kapı numarası verilir. (Ek-2, Örnek
8.)
c) Bir yol veya
meydanın altında dükkan, mağaza, yazıhane ve benzeri işyerlerinin bulunduğu,
yeraltı çarşısındaki bağımsız bölümlere ana giriş kapısına göre, sağ taraftan
başlayarak 1’den itibaren birbirini takip eden numaralar verilir. Yeraltı
çarşısının 1’den fazla katı bulunması halinde birinci fıkranın (b) bendine göre
numaralama yapılır.
ç) Bir evin veya
apartmanın bahçesi içinde sokakla hiçbir bağlantısı olmayan bağımsız daire
niteliğinde olan yerlere, apartman daireleri gibi iç kapı numarası verilir. Bu
yerlere verilen numaralar, apartman dairelerinden sonuncusuna verilen numarayı
takip eder. (Ek-1, Şekil 8/b)
d) Hal ve
benzeri çarşılarda cadde ve sokak yapısı mevcut ise her bir binaya sokak
esasına göre numara verilir. Sokak esası bulunmayan hal ve benzeri çarşılarda
dış kapılara ilgili sokak veya caddeden numara verilir. Hal ve benzeri çarşı
içerisindeki bağımsız bölümlerin numaralanmasında, ana giriş kapısı esas
alınarak bağımsız bölümlere, ana giriş kapı numarasından sonra harf eklenerek
numara verilir.
Arsaların numaralanması
MADDE 32 – (1) Bir sokak üzerinde arsalar mevcut ise;
a) Parsellenmiş
arsaların her birine bu Yönetmeliğin 27 nci maddesinde belirtilen esaslara göre
birbirini takip eden, bağımsız bir numara verilir. Birden fazla sokak veya
caddeye cephesi olan arsalara, her sokak veya caddeden bağımsız bir numara
tahsis edilir.
b)
Parsellenmemiş arsaların her birine, cephesi civardaki parsel cepheleri ile
kıyaslanarak, arsanın ileride meydana getirmesi muhtemel parsel sayısı kadar
bağımsız numara tahsis edilir.
Bir arsa üzerine inşa edilen birden fazla
binanın numaralanması
MADDE 33 – (1) İmar planına göre tek parsel görünen ve kendisine bir numara
tahsis edilmiş olan arsaya birden fazla bina yapıldığı takdirde:
a) Aynı sokakta,
bu binalardan sonra numara almış başka bir bina mevcut değilse, arsa üzerine
inşa edilen binalardan birincisine, arsaya tahsis edilmiş numara ve diğer binalara
da bu numarayı takip edecek şekilde bağımsız numaralar verilir. Yapılan
binalardan sonraki arsalara daha önce tahsis edilmiş numaralar son verilen
numara esas alınarak düzeltilir.
b) Aynı sokakta
bir arsa üzerine inşa edilen binalardan sonra gelen, önceden numara almış
binalar mevcut ise, arsaya tahsis edilen numara, üzerine inşa edilen binalardan
birincisine verilir. Diğer binalara bu numaradan sonra "/" işareti
konularak 1,2,3,… eklenmek suretiyle oluşturulan numaralar verilir (Ek-2, Örnek
9.)
Birden fazla arsa üzerine inşa edilen tek
bir binanın numaralanması
MADDE 34 – (1) İki veya daha fazla numara tahsis edilmiş arsa üzerine tek bir
bina inşa edildiği takdirde:
a) Binanın
bulunduğu sokak üzerinde, daha sonra gelen numara almış bina mevcut değilse,
arsalara tahsis edilmiş olan bağımsız numaralardan en küçüğü o binaya
verilir. Bina yapılan arsadan sonraki
arsalara tahsis edilmiş numaralar düzeltilir.
b) Binanın
bulunduğu sokak üzerinde, bu binadan sonra gelen numara almış binalar bulunduğu
takdirde, arsalara tahsis edilmiş olan numaralardan en küçüğü ile en büyüğü
arasına "-" işareti konularak oluşan bileşik numara, bina numarası
olarak verilir.
c) İleride
birden fazla bina inşa edilmesi ihtimali düşünülerek, birden fazla numara
tahsis edilmiş bulunan bir arsa üzerine inşa edilen bina sayısı, arsaya tahsis
edilmiş olan numara adedinden az olduğu takdirde, yapılan bina veya binalara bu
fıkranın (a) ve (b) bendlerindeki esaslara göre numara verilir.
Bir
bina yerine birden fazla bina veya birden fazla bina yerine bir bina inşa
edilmesi durumunda numara verilmesi
MADDE 35 – (1) Bir binanın yerine birden fazla bina yapılması durumunda bu
Yönetmeliğin 34 üncü maddesi, iki veya daha fazla bina yerine tek bina
yapılması durumunda ise bu Yönetmeliğin 35 inci maddesi hükümleri uygulanır
(Ek-2, Örnek10).
Harfli numarası bulunan birimlerin,
birleşmesi veya bölünmesi durumunda, yeni oluşan birimlerin numaralanması
MADDE 36 – (1) Ev, apartman, otel ve işhanı gibi binaların, sokak üzerine açılıp
harfli numara alan dükkan, mağaza ve benzeri işyerlerinden iki veya daha
fazlasının bir işyerine çevrilmesi halinde:
a) Aynı binaya
bağlı ve aynı bağımsız numara ile oluşturulan harfli bir numaraya sahip başka
işyeri mevcut değilse, bir işyeri haline getirilen işyerlerinin harfli
numaralarından, alfabenin en küçük sıra numaralı harfini içeren harfli numara
yeni işyerine kapı numarası olarak verilir (Ek-2, Örnek11).
b) Birkaç
işyerinin birleşmesi ile meydana gelen yeni işyerinden sonra, aynı binaya bağlı
harfli numara almış başka işyerleri mevcut ise birleşen iş yerlerine ait kapı
numaralarının alfabede ilk geleni ile son geleni arasına "-" işareti
konularak oluşan bileşik harfli numara, kapı numarası olarak verilir (Ek-2,
Örnek12).
Harfli numara alan yerlerin binaya
katılması veya tali kapılarda meydana gelen değişiklik halinde numara verilmesi
MADDE 37– (1) Bir binanın altında, sokağa açılan kapısı bulunan işyerlerinin,
sokağa açılan kapılarının tamamının veya bir kısmının iptal edilmesi veya
binanın tali kapılarında değişiklik meydana gelmesi halinde, numaralar
aşağıdaki esaslara göre düzenlenir.
a) Bir binada
bulunan ve sokağa açılan işyerlerinin tümünün sokakla ilişkisi kesilip, bağlı
bulunduğu bina ile ilişkilendirildiklerinde harfli numaralar ortadan kalkar.
b) Bir binanın
sokağa açılan işyerlerinden bir kısmının binaya katılarak sokakla
ilişkisinin kesilmesi durumunda, geri
kalan işyerlerinin kapı numaraları A’dan başlamak suretiyle birbirini takip
edecek şekilde düzeltilir. (Ek-2, Örnek13.)
c) Bir binanın
aynı sokağa açılan tali kapılarında bir değişiklik meydana geldiği durumda,
tali kapılarının numaraları bu Yönetmeliğin 30 uncu maddesi hükümlerine uygun
olarak yeniden verilir.
Dağınık binaların numaralanması
MADDE 38 – (1) Bir sokağa bağlanabilecek durumda olan dağınık binalara, sokağın
sağ veya sol tarafında bulunmalarına göre, birbirini takip eden çift veya tek
numaralar verilir. (Ek-1, Şekil 9)
(2) Bir sokağa
bağlanması mümkün olmayan dağınık binalar aşağıdaki şekilde numaralandırılır.
a) Dağınık
binaların toplu olarak bir yerde bulunması durumunda, kapladığı alanın uygun
bir köşesinden itibaren, yılankavi bir yol takip edilerek binalara ardışık
numaralar verilir. (Ek-1, Şekil 10/a)
b) Aynı alanda,
ayrı küme evleri oluşturan dağınık binalara, her küme evlerin kapladığı alanın
uygun bir köşesinden itibaren, yılankavi bir yol takip edilerek binalara
ardışık numaralar verilir. (Ek-1, Şekil 10/b)
c) Dağınık
binalar arasına sonradan bir ya da yanyana birkaç bina yapılması durumunda,
yeni yapılan binalara, kendilerinden önceki en yakın binanın bina numarasından
sonra "/" işareti konularak
../1,../2,../3... eklenmek suretiyle oluşturulan numaralar verilir.
ç) Dağınık
binaların numaralaması küme evlerin numaralaması usulüne göre yapılır. Küme
evlerin bulunduğu yerin, daha sonra imara açılması halinde, buradaki numaralama
çalışması meydan, bulvar, cadde ve sokak esasına göre yapılır.
Numaralamadan sonra tespit edilen numarasız
bina ve arsaların numaralanması
MADDE 39 – (1) Belediye sınırları içinde bütün binalara ve arsalara, bu
Yönetmelik hükümlerine uygun olarak numara verildikten sonra, kendilerine
numara verilmediği tespit edilen bina ve arsalara bu Yönetmeliğin 34 üncü ve 35
inci maddeleri hükümlerine göre numara verilir.
Levhaların şekli
MADDE 40 – (1) Bir belediye sınırları içindeki, bütün sokak ve meydan levhaları,
malzeme, renk ve boyut bakımından, bir örnek olarak hazırlanır. Sokak ve meydan
levhaları genişliği 20 santimetreden az, uzunluğu 60 santimetreden fazla
olmamak şartıyla, dikdörtgen şeklinde, dayanıklı malzemeden yapılır. Sokak adı
veya numarası veya meydan adı, koyu renk bir zemin üzerine beyaz renk ile
yazılır. (Ek-1, Şekil 11)
(2) Bir belediye
sınırları içindeki bütün bina numara levhaları, belediyelerce uygun görecek
ebatlarda kare, dikdörtgen veya oval olacak şekilde bir örnek olarak
hazırlanır. Bina numara levhaları, sokak ve meydan levhaları ile aynı renkte
olur.
(3) Belediye
sınırları içerisindeki mahalleler için levhalar, cadde sokak standartlarında
hazırlanır. Levhaların üzerinde mahalle adı ve sabit tanıtım numaraları yer
alır. (Ek-1, Şekil 12)
(4) Levhaların
üzerinde; ad veya numaraları ile sabit tanıtım numaraları yer alır.
ALTINCI
BÖLÜM
Belediye
Teşkilatı Bulunmayan Yerlerde Numaralama ve
Levhalama
İşlerinin Yürütülmesi
Sokaklara ad verilmesi
MADDE 41 – (1) Belediye teşkilatı bulunmayan yerlerde, bu Yönetmeliğin 4 üncü
maddesindeki tanıma uygun sokaklar mevcut olduğu takdirde, bu sokakların adları
ihtiyar heyetinin kararı ve mülki idare
amirinin onayı ile tespit edilebilir
Binalara numara verilmesi
MADDE 42 – (1) Belediye teşkilatı bulunmayan yerlerde binalara aşağıdaki esaslara
göre numara verilir.
a) Özel bir ad
verilmiş sokak bulunmayan yerlerde, o yeri şehir veya kasabaya bağlayan yolun
giriş kısmından başlanarak, uygun bir sıra takip edilmek suretiyle bütün
binalara "1" den itibaren ardışık ve bağımsız numaralar verilir. (Ek
1 Şekil 13)
b) Binaların yer
yer kümelenmiş olmaları durumda, giriş kısmından itibaren birinci küme evlerde
yer alan binalara ardışık numaralar verilerek diğer küme evlere geçilir. Diğer
küme evlerde aynı şekilde numaralandırılır. (Ek 1, Şekil 10/b)
c) Bir köy
sınırları içinde yer alan ve köyün toplu haldeki binaları dışında kalan tek ve
bağımsız binalara, toplu haldeki binalara verilen en büyük numaradan sonra
gelen numaralar ardışık olarak verilir.
ç) Özel ad
verilmiş sokakların mevcut bulunduğu yerlerde binalara, bu Yönetmeliğin 27 nci
maddesinde belirtilen esaslara göre numara verilir.
Dağınık binalar arasına sonradan yapılan
veya numara verilmesi unutulmuş olan binalara numara verilmesi
MADDE 43 – (1) Belediye teşkilatı bulunmayan yerlerde, dağınık binalar arasına
sonradan bir ya da yan yana birkaç bina yapılması durumunda, kendilerinden
önceki en yakın binanın, bina numarasından sonra "/" işareti
konularak ../1,../2,../3... eklenmek suretiyle oluşturulan bileşik numaralar
verilir.
(2) Özel bir ad
verilen bir sokağın bir tarafında veya bu sokağa bağlı bulunan dağınık
binaların bulunduğu yerde inşa edilen yeni binalarla
numara verilmediği sonradan tespit edilen binalara, bu Yönetmeliğin 34 üncü ve
35 inci maddeleri hükümlerine göre numara verilir.
Bir avlu içindeki binaların numaralanması
MADDE 44 – (1) Bir avlu içinde birden fazla bina bulunması durumunda bunlara, bu
Yönetmeliğin 28 inci maddesinde belirtilen hükümlere göre numara verilir.
Dışarıya açılan birden fazla kapısı bulunan
binaların numaralanması
MADDE 45 – (1) Bir binanın; ahır, samanlık ve benzeri müştemilatının dışarıya
açılan kapılarına bu Yönetmeliğin 30 uncu maddesi hükümlerine göre numara
verilir.
Bir bina yerine birden fazla bina veya
birden fazla yerine bir bina inşa edilmesi durumunda numara verilmesi
MADDE 46 – (1) Bir binanın yerine birden fazla bina yapılması durumunda bu
Yönetmeliğin 34 üncü maddesi, iki veya daha fazla bina yerine tek bina
yapılması durumunda ise bu Yönetmeliğin 35 inci maddesi hükümleri uygulanır.
Köy ad levhası
MADDE 47 – (1) Köyün ad levhası, genişliği 20 santimetreden az, uzunluğu 60
santimetreden fazla olmamak şartıyla, bir ucu ok şeklinde, dayanıklı malzemeden
yapılır. Hazırlanan bu levhalar 2,5-
Sokak ve bina levhalarının hazırlanması
MADDE 48 – (1) Köylerde sokak ve bina levhalarının hazırlatılmasında, bu
Yönetmeliğin 41 inci maddesi hükümleri uygulanır.
YEDİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Geçici olarak numaralandırılacak yerler
MADDE 49 – (1) Cadde ve sokak esasının dışında çadır, baraka, afet bölgesindeki
geçici konutlar, karavanlar ve buna benzer yerlerde herbir birime bağımsız
ardışık numara verilerek Ulusal Adres Veri Tabanına işlenir. Bu tip yerler
geçici olarak numaralandırıldıklarından bu yerlere sabit tanıtım numarası
verilmez.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 50 – (1) 21/3/1963 tarihli ve 11361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Numaralama Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin 13
üncü ve 15 inci maddelerinde yer alan sabit tanıtım numaraları, Nüfus
Hizmetleri Kanunu gereğince Türkiye İstatistik Kurumu ve Mahalli İdareler Genel
Müdürlüğü tarafından koordine edilecek olan numaralama çalışması sırasında
yetkili idareler tarafından oluşturularak, Adres Formlarına ve Ulusal Adres
Veri Tabanına işlenir. Sabit tanıtım numaralarının levhalara işlenmesi bu
Yönetmeliğin yayımından itibaren en geç üç yıl içerisinde tamamlanır.
Yürürlük
MADDE 51 – (1) Bu Yönetmeliğin,
a) 9 uncu
maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları 1/1/2007 tarihinde,
b) diğer
hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 52 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı ile Türkiye İstatistik
Kurumunun bağlı bulunduğu Bakan yürütür.