KAMU GÖREVLİLERİ
ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ İLE BAŞVURU USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde
1
— Bu Yönetmeliğin amacı; kamuda etik kültürünü yerleştirmek, kamu
görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini
belirlemek, bu ilkelere uygun davranış göstermeleri açısından onlara yardımcı
olmak ve görevlerin yerine getirilmesinde adalet, dürüstlük, saydamlık ve
tarafsızlık ilkelerine zarar veren ve toplumda güvensizlik yaratan durumları
ortadan kaldırmak suretiyle kamu yönetimine halkın güvenini artırmak, toplumu
kamu görevlilerinden beklemeye hakkı olduğu davranışlar konusunda
bilgilendirmek ve Kurula başvuru usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
Madde
2
— Bu Yönetmelik; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, kamu
iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeli kuruluşlar, mahalli idareler ve bunların
birlikleri, kamu tüzel kişiliğini haiz olarak kurul, üst kurul, kurum, enstitü,
teşebbüs, teşekkül, fon ve sair adlarla kurulmuş olan bütün kamu kurum ve
kuruluşlarında çalışan; yönetim ve denetim kurulu ile kurul, üst kurul başkan
ve üyeleri dahil tüm personeli kapsar.
Cumhurbaşkanı,
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Bakanlar Kurulu üyeleri, Türk Silahlı
Kuvvetleri, yargı mensupları ve üniversiteler hakkında bu Yönetmelik hükümleri
uygulanmaz.
Hukuki
dayanak
Madde
3
— Bu Yönetmelik, 25/5/2004 tarihli ve 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu
Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 3 ve 7 nci
maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde
4
— Bu Yönetmelikte geçen;
a)
Kanun: 25/5/2004 tarihli ve 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması
ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu,
b)
Kurum ve kuruluş: 2 nci maddede geçen ve kapsama dahil kamu kurum ve
kuruluşlarını,
c)
Kamu görevlileri: 2 nci maddede geçen ve kapsama dahil kamu kurum ve
kuruluşlarında görevli tüm personeli,
d)
Kurul: Kamu Görevlileri Etik Kurulunu,
e)
Etik davranış ilkeleri: Kamu görevlilerinin uyması gereken etik davranış
ilkelerini,
f)
Başvuru sahibi: Kanun kapsamında başvuru hakkını kullanarak Kurula veya yetkili
disiplin kurullarına başvuran gerçek kişileri,
g)
Bilgi: Kurum ve kuruluşların kayıtlarında yer alan 5176 sayılı Kanun kapsamında
yapılacak inceleme ve araştırmalara ilişkin her türlü veriyi,
h)
Belge: Kurum ve kuruluşların sahip oldukları 5176 sayılı Kanun kapsamında
yapılacak inceleme ve araştırmalarla ilgili yazılı, basılı veya çoğaltılmış
dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, etüt, mektup, program, talimat, kroki,
plan, film, fotoğraf, teyp ve video kaseti, harita, elektronik ortamda
kaydedilen her türlü bilgi, haber ve veri taşıyıcılarını,
ifade
eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Etik Davranış
İlkeleri
Görevin
yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci
Madde
5
— Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde; sürekli gelişimi,
katılımcılığı, saydamlığı, tarafsızlığı, dürüstlüğü, kamu yararını gözetmeyi,
hesap verebilirliği, öngörülebilirliği, hizmette yerindenliği ve beyana güveni
esas alırlar.
Halka
hizmet bilinci
Madde
6 —
Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde; halkın günlük
yaşamını kolaylaştırmayı, ihtiyaçlarını en etkin, hızlı ve verimli
biçimde karşılamayı, hizmet kalitesini yükseltmeyi, halkın memnuniyetini
artırmayı, hizmetten yararlananların ihtiyacına ve hizmetlerin sonucuna odaklı
olmayı hedeflerler.
Hizmet
standartlarına uyma
Madde
7
— Kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticileri ve diğer personeli, kamu
hizmetlerini belirlenen standartlara ve süreçlere uygun şekilde yürütürler,
hizmetten yararlananlara iş ve işlemlerle ilgili gerekli açıklayıcı bilgileri
vererek onları hizmet süreci boyunca aydınlatırlar.
Amaç
ve misyona bağlılık
Madde
8
— Kamu görevlileri, çalıştıkları kurum veya kuruluşun amaçlarına ve misyonuna
uygun davranırlar. Ülkenin çıkarları, toplumun refahı ve kurumlarının hizmet
idealleri doğrultusunda hareket ederler.
Dürüstlük
ve tarafsızlık
Madde
9
— Kamu görevlileri; tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve
dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler, görevlerini yerine getirirken
ve hizmetlerden yararlandırmada dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk,
cinsiyet ve benzeri sebeplerle ayrım yapamazlar, insan hak ve özgürlüklerine
aykırı veya kısıtlayıcı muamelede ve fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve
uygulamalarda bulunamazlar.
Kamu
görevlileri, takdir yetkilerini, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda,
her türlü keyfilikten uzak, tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine uygun olarak
kullanırlar.
Kamu
görevlileri, gerçek veya tüzel kişilere öncelikli, ayrıcalıklı, taraflı ve
eşitlik ilkesine aykırı muamele ve uygulama yapamazlar, herhangi bir siyasi
parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef alan bir davranışta
bulunamazlar, kamu makamlarının mevzuata uygun politikalarını, kararlarını ve
eylemlerini engelleyemezler.
Saygınlık
ve güven
Madde
10
— Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni sağlayacak şekilde davranırlar ve
görevin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterirler.
Halkın kamu hizmetine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet
ilkesine zarar veren davranışlarda bulunmaktan kaçınırlar.
Kamu
görevlileri, halka hizmetin kişisel veya özel her türlü menfaatin üzerinde bir
görev olduğu bilinciyle hizmet gereklerine uygun hareket eder, hizmetten
yararlananlara kötü davranamaz, işi savsaklayamaz, çifte standart uygulayamaz
ve taraf tutamazlar.
Yönetici
veya denetleyici konumunda bulunan kamu görevlileri, keyfi davranışlarda,
baskı, hakaret ve tehdit edici uygulamalarda bulunamaz, açık ve kesin kanıtlara
dayanmayan rapor düzenleyemez, mevzuata aykırı olarak kendileri için hizmet,
imkan veya benzeri çıkarlar talep edemez ve talep olmasa dahi sunulanı kabul
edemezler.
Nezaket
ve saygı
Madde
11
— Kamu görevlileri, üstleri, meslektaşları, astları, diğer personel ile
hizmetten yararlananlara karşı nazik ve saygılı davranırlar ve gerekli ilgiyi
gösterirler, konu yetkilerinin dışındaysa ilgili birime veya yetkiliye
yönlendirirler.
Yetkili
makamlara bildirim
Madde
12
— Kamu görevlileri, bu Yönetmelikte belirlenen etik davranış ilkeleriyle
bağdaşmayan veya yasadışı iş ve eylemlerde bulunmalarının talep edilmesi
halinde veya hizmetlerini yürütürken bu tür bir eylem veya işlemden haberdar
olduklarında ya da gördüklerinde durumu yetkili makamlara bildirirler.
Kurum
ve kuruluş amirleri, ihbarda bulunan kamu görevlilerinin kimliğini gizli tutar
ve kendilerine herhangi bir zarar gelmemesi için gerekli tedbirleri alırlar.
Çıkar
çatışmasından kaçınma
Madde
13
— Çıkar çatışması; kamu görevlilerinin görevlerini tarafsız ve objektif şekilde
icra etmelerini etkileyen ya da etkiliyormuş gibi gözüken ve kendilerine,
yakınlarına, arkadaşlarına ya da ilişkide bulunduğu kişi ya da kuruluşlara
sağlanan her türlü menfaati ve onlarla ilgili mali ya da diğer
yükümlülükleri ve benzeri şahsi çıkarlara sahip olmaları halini ifade
eder.
Kamu
görevlileri, çıkar çatışmasında şahsi sorumluluğa sahiptir ve çıkar
çatışmasının doğabileceği durumu genellikle şahsen bilen kişiler oldukları için,
herhangi bir potansiyel ya da gerçek çıkar çatışması konusunda dikkatli
davranır, çıkar çatışmasından kaçınmak için gerekli adımları atar, çıkar
çatışmasının farkına varır varmaz durumu üstlerine bildirir ve çıkar çatışması
kapsamına giren menfaatlerden kendilerini uzak tutarlar.
Görev
ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması
Madde
14
— Kamu görevlileri; görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları
veya üçüncü kişiler lehine menfaat sağlayamaz ve aracılıkta bulunamazlar, akraba,
eş, dost ve hemşehri kayırmacılığı, siyasal kayırmacılık veya herhangi bir
nedenle ayrımcılık veya kayırmacılık yapamazlar.
Kamu
görevlileri, görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendilerinin veya
başkalarının kitap, dergi, kaset, cd ve benzeri ürünlerinin satışını ve
dağıtımını yaptıramaz; herhangi bir kurum, vakıf, dernek veya spor kulübüne
yardım, bağış ve benzeri nitelikte menfaat sağlayamazlar.
Kamu
görevlileri, görevlerinin ifası sırasında ya da bu görevlerin sonucu olarak
elde ettikleri resmi veya gizli nitelikteki bilgileri, kendilerine, yakınlarına
veya üçüncü kişilere doğrudan veya dolaylı olarak ekonomik, siyasal veya sosyal
nitelikte bir menfaat elde etmek için kullanamazlar, görevdeyken ve görevden
ayrıldıktan sonra yetkili makamlar dışında hiçbir kurum, kuruluş veya kişiye
açıklayamazlar.
Kamu
görevlileri, seçim kampanyalarında görev yaptığı kurumun kaynaklarını doğrudan
veya dolaylı olarak kullanamaz ve kullandıramazlar.
Hediye
alma ve menfaat sağlama yasağı
Madde
15
— Kamu görevlisinin tarafsızlığını, performansını, kararını veya görevini
yapmasını etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan, ekonomik değeri olan ya da
olmayan, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilen her türlü eşya ve menfaat
hediye kapsamındadır.
Kamu
görevlilerinin hediye almaması, kamu görevlisine hediye verilmemesi ve görev
sebebiyle çıkar sağlanmaması temel ilkedir.
Kamu
görevlileri, yürüttükleri görevle ilgili bir iş, hizmet veya menfaat ilişkisi
olan gerçek veya tüzel kişilerden kendileri, yakınları veya üçüncü kişi veya
kuruluşlar için doğrudan doğruya veya aracı eliyle herhangi bir hediye
alamazlar ve menfaat sağlayamazlar.
Kamu
görevlileri, kamu kaynaklarını kullanarak hediye veremez, resmi gün, tören ve
bayramlar dışında, hiçbir gerçek veya tüzel kişiye çelenk veya çiçek
gönderemezler; görev ve hizmetle ilgisi olmayan kutlama, duyuru ve anma
ilanları veremezler.
Uluslararası
ilişkilerde nezaket ve protokol kuralları gereğince, yabancı kişi ve kuruluşlar
tarafından verilen hediyelerden, 3628 sayılı Kanunun 3. maddesi hükümleri saklı
kalmakla birlikte, sözkonusu maddede belirtilen sınırın altında kalanlar da
beyan edilir.
Aşağıda
belirtilenler hediye alma yasağı kapsamı dışındadır:
a)
Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kurum hizmetlerinin hukuka uygun
yürütülmesini etkilemeyecek olan ve kamu hizmetine tahsis edilmek, kurumun
demirbaş listesine kaydedilmek ve kamuoyuna açıklanmak koşuluyla alınanlar
(makam aracı ve belli bir kamu görevlisinin hizmetine tahsis edilmek üzere
alınan diğer hediyeler hariç) ile kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar,
b)
Kitap, dergi, makale, kaset, takvim, cd veya buna benzer nitelikte olanlar,
c)
Halka açık yarışmalarda, kampanyalarda veya etkinliklerde kazanılan ödül veya
hediyeler,
d)
Herkese açık konferans, sempozyum, forum, panel, yemek, resepsiyon veya buna
benzer etkinliklerde verilen hatıra niteliğindeki hediyeler,
e)
Tanıtım amacına yönelik, herkese dağıtılan ve sembolik değeri bulunan reklam ve
el sanatları ürünleri,
f)
Finans kurumlarından piyasa koşullarına göre alınan krediler.
Aşağıda
belirtilenler ise hediye alma yasağı kapsamındadır:
a)
Görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar ilişkisi içinde bulunanlardan
alınan karşılama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, ücretsiz konaklama
ve hediye çekleri,
b)
Taşınır veya taşınmaz mal veya hizmet satın alırken, satarken veya kiralarken
piyasa fiyatına göre makul olmayan bedeller üzerinden yapılan işlemler,
c)
Hizmetten yararlananların vereceği her türlü eşya, giysi, takı veya gıda türü
hediyeler,
d)
Görev yapılan kurumla iş veya hizmet ilişkisi içinde olanlardan alınan borç ve
krediler.
Bu
Yönetmelik kapsamına giren en az genel müdür, eşiti ve üstü görevliler, bu
maddenin 5 inci fıkrası ve 6 ncı fıkranın (a) bendinde sayılan hediyelere
ilişkin bir önceki yılda aldıklarının listesini, herhangi bir uyarı
beklemeksizin her yıl Ocak ayı sonuna kadar Kurula bildirirler.
Kamu
malları ve kaynaklarının kullanımı
Madde
16
— Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve
kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri dışında kullanamaz ve
kullandıramazlar, bunları korur ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için
gerekli tedbirleri alırlar.
Savurganlıktan
kaçınma
Madde
17
— Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarının
kullanımında israf ve savurganlıktan kaçınır; mesai süresini, kamu mallarını,
kaynaklarını, işgücünü ve imkanlarını kullanırken etkin, verimli ve tutumlu
davranırlar.
Bağlayıcı
açıklamalar ve gerçek dışı beyan
Madde
18
— Kamu görevlileri, görevlerini yerine getirirken yetkilerini aşarak
çalıştıkları kurumlarını bağlayıcı açıklama, taahhüt, vaat veya girişimlerde
bulunamazlar, aldatıcı ve gerçek dışı beyanat veremezler.
Bilgi
verme, saydamlık ve katılımcılık
Madde
19
— Kamu görevlileri, halkın bilgi edinme hakkını kullanmasına yardımcı olurlar.
Gerçek ve tüzel kişilerin talep etmesi halinde istenen bilgi veya belgeleri,
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununda belirlenen istisnalar dışında, usulüne
uygun olarak verirler.
Üst
yöneticiler, ilgili kanunların izin verdiği çerçevede, kurumlarının ihale
süreçlerini, faaliyet ve denetim raporlarını uygun araçlarla kamuoyunun
bilgisine sunarlar.
Kamu
görevlileri, kamu hizmetleri ile ilgili temel kararların hazırlanması,
olgunlaştırılması, alınması ve bu kararların uygulanması aşamalarından birine,
bir kaçına veya tamamına, aksine yasal bir hüküm olmadıkça, o karardan doğrudan
ya da dolaylı olarak etkilenecek olanların katkıda bulunmasını sağlamaya dikkat
ederler.
Yöneticilerin
hesap verme sorumluluğu
Madde
20
— Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi sırasında
sorumlulukları ve yükümlülükleri konusunda hesap verebilir ve kamusal
değerlendirme ve denetime her zaman açık ve hazır olurlar.
Yönetici
kamu görevlileri, kurumlarının amaç ve politikalarına uygun olmayan işlem veya
eylemleri engellemek için görev ve yetkilerinin gerektirdiği önlemleri
zamanında alırlar.
Yönetici
kamu görevlileri, yetkisi içindeki personelin yolsuzluk yapmasını önlemek için
gerekli tedbirleri alırlar. Bu tedbirler; yasal ve idari düzenlemeleri
uygulamayı, eğitim ve bilgilendirme konusunda uygun çalışmalar yapmayı,
personelinin karşı karşıya kaldığı mali ve diğer zorluklar konusunda dikkatli
davranmayı ve kişisel davranışlarıyla personeline örnek olmayı kapsar.
Yönetici
kamu görevlileri, personeline etik davranış ilkeleri konusunda uygun eğitimi
sağlamak, bu ilkelere uyulup uyulmadığını gözetlemek, geliriyle bağdaşmayan
yaşantısını izlemek ve etik davranış konusunda rehberlik etmekle yükümlüdür.
Eski
kamu görevlileriyle ilişkiler
Madde
21
— Kamu görevlileri, eski kamu görevlilerini kamu hizmetlerinden ayrıcalıklı bir
şekilde faydalandıramaz, onlara imtiyazlı muamelede bulunamaz.
Kamu
görevlerinden ayrılan kişilere, ilgili kanunlardaki hükümler ve süreler saklı
kalmak kaydıyla, daha önce görev yaptıkları kurum veya kuruluştan, doğrudan
veya dolaylı olarak herhangi bir yüklenicilik, komisyonculuk,
temsilcilik, bilirkişilik, aracılık veya benzeri görev ve iş verilemez.
Mal
bildiriminde bulunma
Madde
22
— Kamu görevlileri, kendileriyle eşlerine ve velayeti altındaki çocuklarına ait
taşınır ve taşınmazları, alacak ve borçları hakkında, 3628 sayılı Mal
Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu hükümleri
uyarınca, yetkili makama mal bildiriminde bulunurlar.
Kurul,
gerek gördüğü takdirde mal bildirimlerini inceleme yetkisine sahiptir. Mal
bildirimlerindeki bilgilerin doğruluğunun kontrolü amacıyla ilgili kişi ve
kuruluşlar (bankalar ve özel finans kurumları dahil) talep edilen bilgileri, en
geç otuz gün içinde Kurula vermekle yükümlüdürler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Etik Davranış
İlkelerinin Uygulaması ve Etik Kültürün Yerleştirilmesi
Etik
davranış ilkelerine uyma
Madde
23
— Kamu görevlileri, görevlerini yürütürken bu Yönetmelikte belirtilen etik
davranış ilkelerine uymakla yükümlüdürler. Bu ilkeler, kamu görevlilerinin
istihdamını düzenleyen mevzuat hükümlerinin bir parçasını oluşturur.
Bu
Kanun kapsamındaki kamu görevlileri, bir ay içinde, Ek-1fde yer alan "Etik
Sözleşme" belgesini imzalamakla yükümlüdürler. Bu belge, personelin özlük
dosyasına konur.
Kurum
ve kuruluşların yetkili sicil amirleri, personelin sicil ve performansını, bu
Yönetmelikte düzenlenen etik davranış ilkelerine uygunluk açısından da
değerlendirirler.
Personeli
bilgilendirme
Madde
24
— Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen her düzeydeki personel,
istihdama ilişkin koşulların bir parçası olarak etik davranış ilkeleri ve
bu ilkelere ilişkin sorumlulukları hakkında bilgilendirilir.
Etik
kültürün yerleştirilmesi ve eğitimi
Madde
25
— Kurul, etik kültürün yerleştirilmesi ve geliştirilmesi konusunda her türlü
çalışmayı yapar, yaptırır, araştırma, yayın, anket, kamuoyu yoklaması, bilimsel
toplantılar ve benzeri etkinlikler düzenler, kamu görevlileri için eğitim
programları hazırlar, koordine eder, yürütür veya bu konularda bakanlıklar,
diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, mahalli idareler ve
konusunda uzman sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapabilir.
Etik
davranış ilkelerinin, kamu görevlilerine uygulanan temel, hazırlayıcı ve hizmet
içi eğitim programlarında yer alması, kurum ve kuruluş yöneticilerince
sağlanır.
Kurumsal
etik ilkeleri
Madde
26
— Bu Yönetmelikle belirlenen etik davranış ilkeleri, kapsama dahil kurum ve
kuruluşlarda uygulanır. Ayrıca, yürüttükleri hizmetin veya görevin niteliğine
göre kurum ve kuruluşlar kendi kurumsal etik davranış ilkelerini düzenlemek
üzere Kurulun inceleme ve onayına sunabilir.
Bilgi
ve belge isteme yetkisi
Madde
27
— Bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşları, Kurulun başvuru konusu ile
ilgili olarak istediği bilgi ve belgeleri süresi içinde vermek zorundadırlar.
Kurul,
bu Yönetmelik kapsamındaki kuruluşlardan ve özel kuruluşlardan ilgili
temsilcileri çağırıp bilgi alma yetkisine sahiptir.
İnceleme
ve araştırma yetkisi
Madde
28
— Kurul, etik davranış ilkelerine aykırı davranış ve uygulamalar hakkında,
resen veya yapılacak başvurular üzerine, gerekli inceleme ve araştırmayı
yapmaya yetkilidir. Kurul, etik ilkelere aykırı davranış ve uygulamalar
hakkında yapacağı inceleme ve araştırmalara esas olmak üzere gerektiğinde
yetkili makamlar kanalıyla kurum ve kuruluşlardan bilgi ve belge toplayabilir.
Kurul
inceleme ve araştırmasını etik davranış ilkelerinin ihlal edilip edilmediği
çerçevesinde yürütür. Kurul yapacağı inceleme ve araştırmayı, en geç üç ay
içinde sonuçlandırır.
Kurul,
ayrıca kurum ve kuruluşlarda etik davranış ilkelerinin yerleştirilmesi ve
geliştirilmesi konusunda faaliyet, inceleme ve araştırma yapabilir.
Etik
komisyonu
Madde
29
— Kurum ve kuruluşlarda, etik kültürünü yerleştirmek ve geliştirmek, personelin
etik davranış ilkeleri konusunda karşılaştıkları sorunlarla ilgili olarak
tavsiyelerde ve yönlendirmede bulunmak ve etik uygulamaları değerlendirmek
üzere kurum veya kuruluşun üst yöneticisi tarafından kurum içinden en az üç
kişilik bir etik komisyonu oluşturulur.
Etik
komisyonu üyelerinin ne kadar süreyle görev yapacağı ve diğer hususlar, kurum
ve kuruluşun üst yöneticisince belirlenir. Etik komisyonu üyelerinin özgeçmiş
ve iletişim bilgileri, üç ay içinde Kurulfa bildirilir. Etik komisyonu, Kurul
ile işbirliği içinde çalışır.
Görüş
bildirme
Madde
30
— Kurul, kurum ve kuruluşların, etik davranış ilkeleri konusunda uygulamada
karşılaştıkları sorunlara yönelik olarak görüş bildirmeye yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Başvuru ve Resen
İnceleme Usul ve Esasları
Başvuru
hakkı
Madde
31
— 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına İlişkin Kanunda belirlenen
esaslara göre, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip Türkiye Cumhuriyeti
Vatandaşları ile Türkiye'de oturan yabancı gerçek kişiler başvuruda
bulunabilirler. Herhangi bir nedenle Türkiyefde bulunup da başvuru nedeni
sayılan etik ilkelerden birisine aykırı davranıldığına tanık olan yabancı,
başvuru hakkı açısından Türkiyefde oturuyor kabul edilir. Başvuruda
bulunabilmek için başvuranın menfaatinin etkilenmesi koşulu aranmaz.
Ancak,
kamu görevlilerini karalama amacı güttüğü açıkça anlaşılan ve başvuranın
kimliği tespit edilemeyen başvurular değerlendirmeye alınmaz.
Yargı
organlarınca incelenmekte olan veya karara bağlanmış bulunan uyuşmazlıklar
hakkında Kurula veya yetkili disiplin kurullarına başvuru yapılamaz. İnceleme
sırasında yargı yoluna gidildiği anlaşılan başvuruların işlemi durdurulur. Daha
önce Kurulca incelenmiş şikayet konusu, yeni kanıtlar gösterilmedikçe bir daha
şikayet konusu yapılamaz ve incelenemez.
Başvuru
biçimleri
Madde
32
— Başvurular;
a)
Yazılı dilekçe,
b)
Elektronik posta,
c)
Tutanağa geçirilen sözlü başvuru yolları ile yapılır.
Başvuru
usulü
Madde
33
— Başvuru, gerçek kişiler tarafından adı, soyadı, oturma yeri veya iş adresi
ile imzayı kapsayan dilekçelerle, en az genel müdür ve Kurulca genel müdür
düzeyinde oldukları kabul edilen EK-2 listede bulunan unvanlarda bulunanlar
için Kurul Başkanlığına, diğer görevliler için ise kurum yetkili disiplin
kurullarına yöneltilmek üzere ilgili kurum amirliğine yapılır.
Dilekçede,
etik ilkeye aykırı davranış iddiasına ilişkin bilgi ve belgeler açık ve
ayrıntılı olarak belirtilir. Elde bulunan belgeler dilekçeye eklenir. Başvuru
konusu aykırı davranış iddiası, kişi, zaman ve yer belirtilerek somut biçimde
gösterilir.
Başvuru
dilekçelerinin daktilo ile yazılması veya bilgisayar çıktısı olması koşulu
aranmaz. Dilekçelerin okunaklı ve anlaşılır olması yeterlidir. Başvurunun Kurul
kayıtlarına geçtiği tarih, başvuru tarihidir. Başvuru dilekçeleri posta yoluyla
da Kurula gönderilebilir. Bu durumda dilekçenin Kurul kayıtlarına geçtiği tarih
süre başlangıcına esas alınır. Başvurunun tutanağa geçirilmek koşuluyla sözlü
yapılması durumunda başvuranın imzası ve adresi de tutanağa alınır.
Elektronik
ortamda yapılacak başvurular
Madde
34
— Başvurunun; gerçek kişiler tarafından elektronik posta yoluyla yapılması
halinde, başvuru sahibinin adı ve soyadı, oturma yeri veya iş adresi
belirtilir. Türkiyefde oturan yabancıların bu yolla yaptıkları başvurularda,
pasaport numarası ve uyruğu gösterilir. Elektronik posta yolu ile yapılacak
başvurularda, başvurunun Kurulun elektronik posta adresine ulaştığı tarih
başvuru tarihidir.
Başvuruların
kabulü ve işleme konulması
Madde
35
— Başvuru dilekçeleri kaydedilir ve başvuran hazır ise tarih ve sayı içeren
alındı verilir. Kurum ve kuruluşların herhangi bir birimine yanlışlıkla ulaşan
başvuru dilekçeleri işleme konulmadan ilgisine göre yetkili disiplin kuruluna
veya Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkanlığına gönderilir.
a)
Kaydedilen başvuru en kısa zamanda Kurul Başkanı veya görevlendireceği üye
tarafından bir raportöre verilir.
b)
Raportör başvuruyu görev, konu ve kabul edilebilirlik yönlerinden inceleyerek
bir ön rapor hazırlayıp Kurul Başkanına sunar.
c)
Raportörün raporunda, başvuranın adı, soyadı, şikayet edilen kamu görevlisinin
adı, soyadı, görevi, başvuru konusu, raportörün önerisi, adı, soyadı ile tarih
ve imzası yer alır.
d)
Rapor, Kurul Başkanı veya ilgili üye tarafından, gerekirse ilgili yerlerden
gerekli ek bilgi ve belgeler de istenip eklenerek görüşülmek üzere Kurul
gündemine alınır.
e)
Kurul raporu görüşerek gerekirse incelemeyi derinleştirmek suretiyle ilgili
yerlerden gerekli bilgi ve belgelerin istenmesine karar verir. Başvurunun kabul
edilebilir bulunması durumunda, şikayet edilen kamu görevlisinin savunması
alınır. Savunma süresi, istem yazısının kendisine bildirildiği tarihi izleyen
günden itibaren 10 gündür. Sürenin son gününün resmi tatil gününe rastlaması
durumunda, tatili izleyen çalışma günü sürenin son günü olarak kabul edilir.
f)
Kendisinden bilgi istenen resmi ve özel kurum ve kuruluşlar istenen bilgi ve
belgeleri belirlenen süre içinde Kurula vermekle yükümlüdürler.
g)
Kurul incelemesini en geç üç aylık süre içinde bitirerek üye tam sayısının salt
çoğunluğu ile karar verir. Bu süre, başvurunun kayda alındığı tarihte başlar.
h)
Kurul Üyelerine, incelemelerin gerektirdiği durumlarda iş bölümü çerçevesinde
görev verilebilir.
ı)
İsim ve imza bulunmayan başvuru dilekçeleri ile 33 ve 34 üncü maddelerde
belirtilen unsurları içermeyen elektronik posta yolu ile gönderilmiş başvurular
işleme konulmaz ve mümkünse durum başvuru sahibine bildirilir.
Gerçeğe
aykırı beyanları içerdiği sonradan anlaşılan başvurular, bu durumun anlaşıldığı
tarihte işlemden kaldırılır.
Elektronik
posta yoluyla yapılan başvurularda, başvuru sahibi gerçek kişilerin verdiği
T.C. kimlik numarası, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel
Müdürlüğünün internet sayfasından başvuru sahibi tarafından verilen kimliğin
doğru olup olmadığının tespiti amacıyla gerektiğinde sorgulanır. Gerçeğe aykırı
ad ve soyadı ile yapılan başvurular işleme konulmaz.
Elektronik
ortamda veya yazılı olarak alınan başvuruların bilgi veya belge güvenliği kurum
ve kuruluşlarda genel hükümlere göre sağlanır. Kurula gönderilen bilgi ve
belgeler ile Kurul tarafından edinilen bilgilerin değerlendirme ve
incelenmesinde gizlilik derecesi bulunanların korunmasında ve saklanmasında
gizlilik ilkesine uyulur. Kurul Başkanı ve Üyeleri ile sekretarya personeli,
gizlilik ilkesinin gereklerine uymakla yükümlüdür. Bu yükümlülük Kurul Başkan
ve Üyeleri ile diğer personelin görevlerinden ayrılmalarından sonra da devam
eder. İncelenmesi biten belgeler yerine geri gönderilir.
Resen
inceleme
Madde
36
— Kurulun inceleme yetkisi içinde bulunan bir kamu görevlisinin etik ilkelere
aykırı davrandığının çeşitli yollarla öğrenilmesi üzerine Kurul resen inceleme
yetkisini kullanabilir.
a)
Bu konuda Kurul Başkanınca görevlendirilecek bir üyenin veya raportörün gözetiminde
gerekli bilgiler toplanarak hazırlanan rapor Başkana sunulur.
b)
Başkan tarafından belirlenecek gündemde konu Kurulda görüşülerek gerekirse
inceleme derinleştirilmek suretiyle gerekli bilgi ve belgeler getirtilir.
İnceleme 35 inci maddede belirlenen usule göre tamamlanır, gerekli karar
verilir.
Toplanma
ve karar yeter sayısı ile kararlarda bulunacak hususlar
Madde
37
— Kurul, Başkan veya Başkanın özrü nedeniyle toplantıya katılamaması durumunda
vekil olarak belirlediği Üyenin Başkanlığında üye tam sayısının salt çoğunluğu
ile toplanır ve aynı çoğunlukla karar verir.
Kararlarda,
başvuranın adı, soyadı ile şikayet edilen kamu görevlisinin adı, soyadı,
görevi, karar tarih ve sayısı ile kararın dayandığı belge ve bilgiler, savunma
ve inceleme sonucu ile karara katılan Başkan ve Üyelerin ad ve imzaları, varsa
azlık oyu, raportörün adı, soyadı yer alır.
İncelenmekte
olan başvuru konusunun yargıya götürüldüğü anlaşılırsa inceleme bulunduğu
aşamada durdurulur ve yargı kararı sonucuna göre değerlendirilir.
Disiplin
kurullarında inceleme ve karar verme usulü
Madde
38
— 5176 sayılı Kanun ile bu Yönetmelik kapsamında bulunan ve Kurulun görev alanı
dışındaki kamu görevlilerinin etik ilkelere aykırı davrandığı yolunda disiplin
kurullarına yapılan başvurular, yetkili disiplin kurullarınca bu Yönetmelikte
düzenlenen etik davranış ilkeleri ile başvuru usul ve esasları çerçevesinde
incelenir.
Bu
kurulların verdiği etik ilkeye aykırı davranışın varlığı veya yokluğu
konusundaki kararlar ilgili kurum veya kuruluş yetkilisine, hakkında başvuru
yapılan kamu görevlisine ve başvuru sahibine bildirilir. Disiplin kurullarının
kararları kamu oyuna duyurulmaz.
Kararlar
üzerine yapılacak işlem
Madde
39
— Kararlar Başkan ve Üyeler tarafından imzalanmakla kesinleşir. Kesinleşen
karar Başbakanlık Makamına sunulur. Kararlara karşı idari yargı yolu açıktır.
Kurul,
başvuruya konu işlem veya eylemi gerçekleştiren kamu görevlisinin etik davranış
ilkelerine aykırı işlem ve eylemi olduğunu tespit etmesi halinde bu durumu
Başbakanlık, Kurul kararı olarak Resmî Gazete aracılığıyla kamu oyuna duyurur,
ancak, Kurul kararlarının yargı tarafından iptali halinde Kurul, yargı kararını
yerine getirir ve Resmî Gazetefde yayımlatır.
Etik
ilkeye aykırı davranışın saptanamadığına ilişkin kararlar da Başbakanlık
Makamına ve ilgililere yazılı olarak bildirilir. Bu kararlar kamu oyuna
duyurulmaz. Kabul edilebilirliliği bulunmayan başvurular hakkında verilen
kararlar yalnızca başvuru sahibine iletilir.
Madde
40
— Oluştuğu tarihi izleyen günden başlayarak iki yıl içinde yapılmayan etik
ilkelere aykırı davranışlar hakkındaki başvurular incelenmez.
Geçici
Madde 1
— Bu Yönetmeliğin Resmî Gazetefde yayımı tarihinden önce gerçekleşen etik
ilkelere aykırı davranışlar şikayet ve ihbar konusu yapılamaz.
Geçici
Madde 2
— Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde kapsam içindeki kamu
görevlileri, 23 üncü maddede düzenlenen "etik sözleşme" belgesini
imzalarlar ve bu belgeler personelin özlük dosyasına konulur.
Yürürlük
Madde
41
— Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde
42
— Bu Yönetmelik hükümlerini Başbakan yürütür.
________________
(1) Danıştay İkinci
Dairesinin 12/12/2017 tarihli ve Esas No: 2016/12183 ; Karar No: 2017/7808
sayılı kararı ile Yönetmeliğe ekli Ek-2 listesinin "D"
bölümünün iptaline karar verilmiştir.Sayfa
EK-1
Kamu Görevlileri
Etik Sözleşmesi
Kamu
hizmetinin her türlü özel çıkarın üzerinde olduğu ve kamu görevlisinin halkın
hizmetinde bulunduğu bilinç ve anlayışıyla;
*
Halkın günlük yaşamını kolaylaştırmak, ihtiyaçlarını en etkin, hızlı ve verimli
biçimde karşılamak, hizmet kalitesini yükseltmek ve toplumun memnuniyetini
artırmak için çalışmayı,
*
Görevimi insan haklarına saygı, saydamlık, katılımcılık, dürüstlük, hesap
verebilirlik, kamu yararını gözetme ve hukukun üstünlüğü ilkeleri doğrultusunda
yerine getirmeyi,
*
Dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, yaş, bedensel engelli ve cinsiyet
ayrımı yapmadan, fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve uygulamalara meydan
vermeden tarafsızlık içerisinde hizmet gereklerine uygun davranmayı,
*
Görevimi, görevle ilişkisi bulunan hiçbir gerçek veya tüzel kişiden hediye
almadan, maddi ve manevi fayda veya bu nitelikte herhangi bir çıkar sağlamadan,
herhangi bir özel menfaat beklentisi içinde olmadan yerine getirmeyi,
*
Kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri dışında
kullanmamayı ve kullandırmamayı, bu mal ve kaynakları israf etmemeyi,
*
Kişilerin dilekçe, bilgi edinme, şikayet ve dava açma haklarına saygılı
davranmayı, hizmetten yararlananlara, çalışma arkadaşlarıma ve diğer
muhataplarıma karşı ilgili, nazik, ölçülü ve saygılı hareket etmeyi,
*
Kamu Görevlileri Etik Kurulunca hazırlanan yönetmeliklerle belirlenen etik
davranış ilke ve değerlerine bağlı olarak görev yapmayı ve hizmet sunmayı
taahhüt ederim.
Sayfa
EK-2
KAMU GÖREVLİLERİ
ETİK KURULUNUN YETKİ ALANINA GİREN EN AZ GENEL MÜDÜR, EŞİTİ VE ÜSTÜ KAMU
GÖREVLİLERİ
A)
TBMM ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinde
-
Genel Sekreter
-
Genel Sekreter Yardımcısı
-
Devlet Denetleme Kurulu Üyeleri
B)
1
— Başbakanlık ve Bakanlıklarda
-
Müsteşar
-
Müsteşar Yardımcısı
-
Genel Müdür
-
Teftiş Kurulu Başkanı
- Kurul Başkanı (Ek göstergesi 6400 ve üzerinde olanlar)
-
Valiler
-
Kaymakamlar
-
Büyükelçiler, Daimi Temsilciler
-
Başbakan Başmüşaviri
2
— Bağlı-İlgili ve İlişkili Kurum ve Kuruluşlarda
-
Müsteşar
-
YÖK Başkanı, Yürütme Kurulu Üyeleri, Genel Sekreteri ve ÖSYM Başkanı
-
Müsteşar Yardımcısı
-
Genel Müdür
-
Teftiş Kurulu Başkanı ve Diğer Denetim Kurullarının Başkanları
-
Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcıları (ek göstergesi 6400 ve üzeri)
-
Başkan (ek göstergesi 6400 ve üzeri olanlar)
-
Düzenleyici ve denetleyici Kurum ve Kurul Başkan ve Yardımcıları
-
Kurul Üyeleri
-
Kurum ve Kuruluş Başkan Yardımcıları (ek göstergesi 6400 ve üzeri olanlar)
-
Kamu İktisadi Teşekkülleri ve bağlı ortaklıklarının Genel Müdürü
-
Kamu İktisadi Teşekkülleri Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri
C)
Mahalli İdarelerde
-
Büyükşehir Belediye Başkanı
-
İl ve İlçe Belediye Başkanları
-
Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri ve Genel Sekreter Yardımcıları
-
Büyükşehir Belediyesi ve Bağlı Kuruluşları Genel Müdürü
-
Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanı
-
İl Belediye ve İl Özel İdare Birlikleri ile bunların Üst Birlik Başkanları
-
Büyükşehir Belediye Şirketleri Genel Müdürleri, Yönetim ve Denetim Kurulu
Üyeleri
-
Büyükşehir sınırları içindeki Belediye Başkanları
D)
(1) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında
-
Yönetim Kurulu Başkanı
-
Üst Birliklerde Başkan, Yönetim Kurulu Üyeleri ve Genel Sekreter (1)
E)
5176 sayılı Kanun çerçevesinde; ilgili mevzuatında özlük hakları veya emeklilik
yönünden müsteşar, müsteşar yardımcısı, genel müdür statüsünde olduğu
belirtilenler, Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlardaki diğer yönetim
ve denetim kurulu üyeleri ile teşkilat yapısı ve yürüttükleri hizmetlerin
niteliği dikkate alınarak Kurul tarafından en az genel müdür veya eşiti sayılan
diğer Kamu Görevlileri.