ATIKTAN TÜRETİLMİŞ YAKIT, EK YAKIT VE ALTERNATİF
HAMMADDE TEBLİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Tebliğin amacı, atıkların alternatif hammadde olarak kullanılması, atıktan
türetilmiş yakıt hazırlanması ve bu hazırlama tesislerinde bulunması gereken
asgari şartlara ilişkin teknik, idari ve uyulması gereken genel kurallar ile
atıktan türetilmiş yakıt kullanımı ve beraber yakma tesislerinde ek yakıt
olarak kullanılacak atıklara ilişkin esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Tebliğ, Ek-4 atık listesinde ilgili sütunda yer alan;
a) Atıktan
türetilmiş yakıt hazırlanması ve bu yakıtı hazırlayacak tesislerin teknik ve
idari gereksinimlerini,
b) Atıktan
türetilmiş yakıt kullanım şartlarını,
c) Atıkların
beraber yakma tesislerinde ek yakıt olarak kullanım şartlarını,
ç) Atıkların
alternatif hammadde olarak proseste kullanımına ilişkin şartları,
kapsar.
(2)
Biyokütlenin ek yakıt olarak beraber yakma tesislerinde kullanılması bu Tebliğ
kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Tebliğ;
a) 9/8/1983
tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 8 inci, 11 inci ve 13 üncü maddesine,
b) 29/6/2011
tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (i)
bendine,
c) (Değişik:RG-13/4/2017-30037)
2/4/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi
Yönetmeliğinin 5 inci maddesine,
ç) 6/10/2010
tarihli ve 27721 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atıkların Yakılmasına
İlişkin Yönetmeliğe,
d) 21/1/2010
tarihli ve 2010/190 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Tehlikeli Maddeler İçin
Yaptırılacak Sorumluluk Sigortaları Hakkında Karara,
dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar ve
kısaltmalar
MADDE 4 –
(1) Bu Tebliğde geçen;
a) (Değişik:RG-13/4/2017-30037)
Alternatif hammadde: Bir tesisin faaliyeti neticesinde oluşan, mineral
özellikleri dolayısıyla hammaddeye katkı olarak kullanılabilir özellikteki
atıkları,
b) (Değişik:RG-13/4/2017-30037)
Atıktan türetilmiş yakıt (ATY): Ek-3’te verilen özelliklere uygun, Ek-4
listesinin ilgili sütununda işaretlenmiş olan atıklardan üretilen yakma veya
beraber yakma tesislerinde kullanılabilen yakıtı,
c) Atıktan türetilmiş
yakıt bilgi formu (ATYBF): ATY’nin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, saklama,
depolama gibi koşullarını gösteren bilgi formunu,
ç) (Değişik:RG-23/12/2014-29214)
ATY üreticisi: Yakma veya beraber yakma tesislerinde kullanılabilen atıktan
türetilmiş yakıtı hazırlayan gerçek ve/veya tüzel kişiyi,
d) Atık
üreticisi: Faaliyetleri sonucu atık oluşumuna neden olan kişi ve/veya atığın
bileşiminde veya yapısında bir değişikliğe neden olacak ön işleme, karıştırma
veya diğer işlemleri yapan herhangi bir gerçek ve/veya tüzel kişiyi,
e) Atık yağ:
Orijinal kullanım amacına uygun olmayan kullanılmış motor yağı, şanzıman yağı,
yağlama yağları, türbin yağı ya da hidrolik yağlar gibi sentetik yağlayıcılar,
sanayi yağları ya da madeni yağları,
f) AYİY:
Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmeliği,
g) Bakanlık:
Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
ğ) (Değişik:RG-13/4/2017-30037)
Belediye atıkları: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin Ek-4 atık listesinin 20 nci
bölümünde tanımlanan ve yönetiminden belediyenin sorumlu olduğu, evlerden
kaynaklanan ya da içerik veya yapısal olarak benzer olan ticari, endüstriyel ve
kurumsal atıkları,
h) Beraber
yakma tesisi: Ana gayesi enerji üretimi veya ürün imal etmek olan, atıkları
alternatif veya ek yakıt olarak kullanan veya atığı termal olarak bertaraf
eden, atık kabul ünitesi, geçici depolama birimi, ön işlem ünitesi, atık
besleme ve hava ikmal sistemleri, kazan, baca gazı arıtım üniteleri, yakma
sonucu oluşan kalıntıların geçici depolama ve atıksuların arıtılması için tesis
içinde yer alan üniteler, baca, yakma işlemlerini kontrol etmek, yakma
şartlarını kaydetmek, izlemek için kullanılan ölçüm cihazları ve sistemler de
dahil olmak üzere, beraber yakma tesisinde yer alan bütün üniteleri kapsayan
her türlü tesisi (ancak beraber yakma işlemi ürün veya enerji üretimi değil de
atıkların termal olarak bertarafını hedefliyorsa yakma tesisi olarak kabul
edilir),
ı) Biyokütle:
Ahşap koruyucuları tatbik edilmiş veya kaplama işlemine bağlı olarak halojenli
organik birleşikler ihtiva eden ve bu tür atıkları içeren özellikle inşaat ve
yıkımdan kaynaklanan ahşap atıklar hariç olmak üzere, ihtiva ettiği enerjiyi
kazanmak için yakıt olarak kullanılabilen tarım veya ormancılıktan sağlanan
bitkisel bir maddenin kendisini, tamamı ya da bir kısmından elde edilen tarım
ve ormancılık kaynaklı bitkisel atıkları, gıda işleme sanayiinden kaynaklanan
bitkisel atıkları, ham kağıt hamuru üretiminden kaynaklanan bitkisel atıkları,
şişe mantarını ve ahşap atıklarını,
i) (Değişik:RG-23/12/2014-29214)
Çevre lisansı: 10/9/2014 tarihli ve 29115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinde düzenlenen geçici faaliyet belgesi/çevre
izin ve lisansı belgesini kapsayan lisansı,
j) (Mülga:RG-23/12/2014-29214)
k) Ek yakıt:
Ek-4 listesinin ilgili sütununda yer alan, beraber yakma tesislerine ATY
dışında alternatif yakıt olarak ayrı kabul edebilecek atıkları,
l) Entegre
tesis: Aynı adreste, aynı firmaya ait birden fazla tesisin işletildiği
faaliyetleri,
m) İl
müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünü,
n) Kullanıcı:
ATY ve/veya atıkları ek yakıt olarak kullanan çimento fabrikaları, termik
santraller, kireç üretim fırınları, demir çelik ve benzeri beraber yakma, yakma
ve atıktan enerji üretim tesislerini,
o) Kurumsal
akademik rapor: Tesisin, projesi ve şartnamesine uygun olarak yapıldığını ve
prosesini gösteren, akademik olarak değerlendirilmesi yapılan ve
üniversitelerin ilgili bölümlerince hazırlanan bölüm, dekanlık veya rektörlük
tarafından onaylanmış teknik raporu,
ö) OSB:
Organize sanayi bölgelerini,
p) Otomatik
besleme sistemi: Otomasyon sistemi ile kontrollü olarak termal prosese
belirlenen miktarlarda ATY ve/veya ek yakıt beslemesini sağlayan düzenli atık
besleme sistemini,
r) SKHKKY:
3/7/2009 tarihli ve 27277 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sanayi Kaynaklı
Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğini,
s) (Mülga:RG-13/4/2017-30037)
ş) Taşıyıcı:
Yurt içi ve yurt dışında atıkların taşınması işleminin tümünü veya bir bölümünü
gerçekleştiren atık taşıma lisansı olan ya da atık taşıma lisansından muaf olan
gerçek ve/veya tüzel kişileri,
t) (Değişik:RG-13/4/2017-30037)
Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF): Atığın bulunduğu yerden atık işleme
tesisine kadar taşıma işlemlerinde kullanılan, kayıt ve beyanları içeren formu,
u) (Değişik:RG-13/4/2017-30037)
Yakma tesisi: AYİY’de belirtilen tanıma uygun veya anma ısıl gücünün
%40’tan fazlasını tehlikeli atıklardan elde eden tesisleri,
ifade
etmektedir.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Genel
hükümler
MADDE 5 –
(1) ATY üretimi, ve kullanımı ile ek yakıt ve/veya alternatif hammadde kullanımında
insan sağlığına ve çevreye risk oluşturmayacak şekilde gerekli tedbirler
alınır.
(2) ATY ve ek
yakıtın muhtevasındaki enerji ve mineral miktarı, yakıtın termal prosese
optimum beslenme işlemine imkân verecek şekilde olur.
(3) ATY, ek
yakıt ve alternatif hammaddenin fiziksel biçimi, güvenli ve uygun bir şekilde
taşıma ve stoklamaya uygun olması zorunludur.
(4) ATY ve ek
yakıtın fiziksel biçimi besleme sistemine uygun boyutta olması zorunludur.
(5) Çimento
fabrikaları, termik santraller ve demir çelik fabrikaları haricinde, ATY ve ek
yakıt kullanacak diğer tesisler, çevre izin ve lisans sürecine başlamadan önce
proses ve gaz arıtım sistemlerinin uygunluğu için Bakanlıktan görüş alırlar.
(6) ATY ve ek
yakıt kullanan tesisler, AYİY hükümleri ile bu Tebliğin altıncı bölümünde
verilen teknik usullere uymak zorundadır.
(7) Beraber
yakma tesislerinde, atık yağ, sıvı yakıt atıkları, ömrünü tamamlamış lastikler,
kurutulmuş arıtma çamurları ve alternatif hammaddeler hariç olmak üzere, atık
besleme miktarının bir takvim yılı içerisinde 5000 ton/yıl ve üzerinde olması
durumunda ATY kullanılması zorunludur.
(8) ATY
hazırlama tesisleri ve kullanıcıları ile ek yakıt kullanıcıları, Çevre Lisansı
almak zorundadır.
(9) Alternatif
hammadde kullanacak tesisler çevre lisansından muaf olup, Bakanlıkça kayıt
altına alınır.
(10) ATY
hazırlama ve alternatif hammadde kullanacak tesislerde SKHKKY hükümlerine
uyulur.
(11) ATY
hazırlayan ve kullanan ile ek yakıt ve alternatif hammadde kullanan tesislerde
22 nci maddede görev ve sorumlulukları tanımlanan 21/11/2008 tarih ve 27061
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Denetimi Yönetmeliğinde tanımlanan
çevre görevlisinin haricinde tesiste sürekli olarak istihdam edilecek mesul
mühendisin bulunması zorunludur.
(12) ATY
kullanıcıları ve beraber yakma tesislerinde atık yağ, sıvı yakıt atıkları ve
ömrünü tamamlamış lastik ve alternatif hammaddeler hariç olmak üzere atık
besleme miktarının bir takvim yılı içerisinde 1500 ton/yıl ve üzerinde olması
durumunda otomatik besleme sisteminin kurulması gerekir. Otomatik besleme
sistemi kurması gereken tesis için son bir yıl içerisinde fiilen kullandığı ATY
ve/veya ek yakıt miktarı dikkate alınır.
(13) (Değişik:RG-23/12/2014-29214)
ATY hazırlama tesislerine atık kabulü aşamasında yapılan doğrulama testleri
doğrultusunda atık kabul edilir. İşlenemeyecek nitelikteki ve çevre lisansı
kapsamında yer almayan atıklar tesise kabul edilmez.
(14) ATY
hazırlayan, kullanan, ek yakıt kullanan ve alternatif hammadde kullanacak olan
tesislerin faaliyeti sonucunda oluşacak atıklar ile bakiye atıkları ilgili
mevzuat hükümleri kapsamında değerlendirilir.
(15) (Mülga:RG-13/4/2017-30037)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ATY Üretimi ve Kullanımı
ATY
hazırlanması ve kullanımına ilişkin genel ilkeler
MADDE 6 –
(1) ATY’nin fiziksel ve kimyasal kalitesi, kullanıldığı termal prosesin ve
proses sonucu üretilen malzemenin kalitesini güvence altına alacak
gereksinimleri karşılar.
(2) ATY
hazırlamasında, tehlike oluşturmayacak şekilde birbirleriyle reaksiyona
girmeyecek atıkların kullanılması esastır. Bu atıklara ilişkin kılavuzlar
Bakanlıkça yayınlanır.
(3) ATY,
kullanıcıya, termal prosese ve kullanılan atıkların türüne bağlı olarak Ek-3’te
verilen teknik özelliklere uygun şekilde hazırlanır.
(4) ATY
hazırlama tesislerine patlayıcı ve radyoaktif atıkların kabul edilmesine izin
verilmez. Bu tesisler, atıkların türüne göre uygun bir şekilde hazırlanmasını
sağlayacak işletim ve donatıma sahip olmak zorundadır.
(5) Başka bir
mevzuatla yönetimi düzenlenmiş ve geri kazanımına izin verilmeyen atıklar, ATY
tesislerine kabul edilemez.
(6) ATY
hazırlama tesisleri, çevre lisansı başvurusu ve yenileme aşamasında işletme
planlarını hazırlamakla ve Bakanlığa sunmakla yükümlüdürler. İşletme planında
değişiklik gerektiren hallerde işletme planı değişiklikten itibaren bir ay
içerisinde revize edilerek Bakanlığa sunulur.
(7) ATY
kullanacak tesislerin, emisyon ölçümlerinde AYİY’de verilen ilgili emisyon
sınır değerlerine uyulur.
(8) ATY
hazırlayan tesislerin hazırladıkları ATY tehlikelilik özelliğine bakılmaksızın
sadece belediye atıklarından üretiliyorsa “19 12 10 – Atıktan türetilmiş yakıt”
atık kodu ile sınıflandırılır. ATY’nin, belediye atığı ile tehlikeli ve/veya
tehlikesiz atığın karıştırılması veya sadece tehlikeli ve/veya tehlikesiz
atıktan üretilmesi halinde, hazırlanan ATY “19 12 11* – Atıkların mekanik
işlenmesinden kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren diğer atıklar (karışık
malzemeler dahil) (M)” atık kodu ile sınıflandırılır. ATY’nin sevkiyatı
sırasında ATYBF kullanılır.
(9) ATY
hazırlayan ve kullanan tesisler, hazırlanan ve kullanılan ATY bilgilerini
Bakanlığın çevrimiçi kütle-denge sistemine girmekle yükümlüdür.
(10) SKHKKY’de
tanımlanan biyokütle ATY hazırlanmasında bu Tebliğ hükümlerine uygun olarak
kullanılabilir.
(11) (Ek:RG-13/4/2017-30037)
ATY hazırlayan tesislerin, hazırladıkları ATY’yi verecekleri yakma
tesisi/beraber yakma tesisi ile yaptıkları protokoller Geçici Faaliyet Belgesi
başvurusunda, sözleşmeler ise çevre izin ve lisans belgesi lisansı başvurusunda
Bakanlığa sunulur.
ATY hazırlama
tesisi teknik özellikleri
MADDE 7 –
(1) ATY hazırlama tesislerinde;
a) Giriş,
depolama ve çalışma kısımları,
b) Yangın
söndürme sistemleri,
c) Konveyör ve
taşıyıcı bantların/sistemleri, hazne ve kapların temizlenmesi için temizleme
sistemleri,
ç) Taşan ve
dökülen atıkların toplanması için yeterli absorban,
d) Nötralizan,
bulunur.
(2) Tesise
kabul edilecek atık içeriğinde radyoaktif madde bulunup bulunmadığının tespiti
maksadıyla tesis girişinde radyasyon ölçüm paneli bulunur.
(3) Herhangi
bir kaza halinde derhal müdahale edilebilmesi için bunkerler hariç olmak üzere
ünitelerin yer üstüne tesisi zorunludur. Sızıntı suyu kaçağının olabileceği
tesis bölgelerinde, sızıntı suyunun yer altına sızmaması ve etrafındaki toprağı
kirletmemesi için gerekli sızdırmazlık tedbirleri alınır.
(4) ATY
hazırlama tesislerinin aşağıda sıralanan genel şartları sağlaması zorunludur:
a) Atık türü ve
kapasitesine bağlı olmakla beraber bir ATY tesisinin atık işlemede kullanılacak
toplam kapalı alanı 1000 m2’den az olamaz. Tesis olarak kullanılacak
binanın, tek katlı ve bina yüksekliğinin en az 5 m olması ve (Değişik
ibare:RG-13/4/2017-30037) TS EN 206:2013+A1’de tanımlanan zararlı
kimyasal ortam çevresel etkisine maruz beton karışımı ve özellikleri için
önerilen sınır değerlerde hava sürükleyici katkılı en az C30/37 yüksek
durabiliteli beton kullanılması zorunludur. Binanın taban yüzeyi en az 25 cm
beton ve tutuşmaz malzemeden yapılır. Beton üzerinde geçirimsiz malzeme
kullanılır.
b) ATY
tesisinde, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve
bu Kanun çerçevesinde hazırlanan düzenleyici işlemlere uygun olarak iç ortam
hava kalitesini sağlayacak gerekli tedbirler alınır. Havalandırma sistemi,
uçucu bileşikler, yanma sonucu ortaya çıkabilecek kirleticiler, mikroorganizma
ve alerjenlerin, ortama verilecek emisyonların ve kokunun temizlenmesini
sağlayacak şekilde kurulması esastır.
c) Bağımsız iki
kapalı alan arasındaki mesafenin asgari 3 m olması zorunludur. Aynı kapalı alan
içerisinde yer alacak farklı faaliyetleri barındıran ünitelerin, birbiri ile
fiziki irtibat olmayacak şekilde yapılandırılması gerekir. İki faaliyet alanı (Değişik
ibare:RG-13/4/2017-30037) TS EN 206:2013+A1 ’de tanımlanan zararlı
kimyasal ortam çevresel etkisine maruz beton karışımı ve özellikleri için
önerilen sınır değerlerde hava sürükleyici katkılı en az C30/37 yüksek
durabiliteli en az 15 cm kalınlık, 5 m yükseklikte, beton ve tutuşmaz
malzemeden yapılmış ara bölme ile ayrılmış olması şartı aranır.
ç) ATY
hazırlama tesisi olarak kullanılacak binanın, yangının dışarıdan binaya
girmesini engelleyici uygun bir havalandırma sistemi ile elektrik kaçağı ve
yıldırıma karşı topraklama sistemine sahip olması zorunludur.
d) Tesis etrafı
yetkisi olmayan insanların tesise girişlerinin engellenmesini sağlayacak
şekilde en az 2 m yüksekliğinde çit veya duvarla tamamen çevrilerek izole
edilir. Giriş noktası sadece yetkili personelin denetiminde açık tutulur.
Entegre tesislerde ATY hazırlama tesislerinin kurulması durumunda bu şart
aranmaz.
e) ATY
tesislerine yakın alanlar kolaylıkla yanabilen bitkilerden arındırılır ve/veya
gerekli tedbirler alınır.
f) Tesis alanı,
yangın gibi acil durumlarda tesis içi birimlere müdahale için gereken tüm
araçların kolayca erişilebileceği şekilde düzenlenir. Atık işlemede kullanılacak
kapalı alanlarda acil durum araçlarınca kullanılabilecek, birbirinden mümkün
olduğu kadar uzağa yerleştirilmiş asgari iki giriş kapısı bulunur.
g) Tesis
girişi, açık ve kapalı alanlar da dâhil olmak üzere tüm birimlerde
işaretlemeler ve etiketlemeler standartlara uygun olarak yapılır. Ayrıca ilgili
yerlere uygulama talimatları ve uyarı levhaları asılır.
ğ) Elektrik ve
mekanik altyapısı, gazların patlama riski, yanıcı sıvıların ve
paslandırıcı/aşındırıcı atıkların bulunması göz önüne alınarak standartlara
uygun olarak düzenlenir. Elektrik malzemesinin statik ısınma ve çalışması
sonucu çıkardığı ark ortamı nedeniyle meydana gelebilecek tehlikeleri
engellemek için elektrik tesisatında alev sızdırmazlık (patlatmazlık/ex-proof)
malzemesi kullanılması zorunludur.
(5) ATY
hazırlama tesisleri her yıl Hazine Müsteşarlığınca belirlenen tarife ve talimat
doğrultusunda mali sorumluluk sigortası yaptırmakla yükümlüdür.
(6) Entegre
atık bertaraf tesisi içinde yer alan ATY hazırlama tesisleri ile Organize
Sanayi Bölgelerinde OSB yönetimi tarafından münhasıran veya başka bir tüzel
veya gerçek kişilik ile ortaklaşa kurulan ATY hazırlama tesisleri hariç, ATY
hazırlama tesislerinin mülkiyetinin tesisi işleten gerçek veya tüzel kişiye ait
veya en az 5 yıl süre ile kiralanmış olması ve en az 3 yıl süre ile işletilmesi
zorunludur.
(7) Bu Tebliğ
kapsamında yürütülen faaliyetler, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında yer alan
ilgili hükümlere uygun olmak zorundadır.
(8) ATY
hazırlama tesisinde oluşan sıvı atıklar hariç olmak üzere yıkama ve benzeri
faaliyetlerden kaynaklanan atık sular ayrı olarak toplanır ve ilgili mevzuatta
yer alan sınır değerleri sağlayacak şekilde arıtılır. Bunkerde faaliyet
esnasında oluşan sıvı atıklar ise geri devir yapılabilir.
(9) ATY
hazırlama tesislerinin çalışma kısımlarında; aşağıda sıralanan asgari teknik
donanıma sahip olması zorunludur:
a) Tesise gelen
atığın üretim öncesi depolanması ve tasnif edilmesi için 11 inci maddede
belirtilen teknik özelliklere sahip kapalı bir stok sahası,
b) Çalışma
ortamında kıvılcım tespit cihazı, herhangi bir patlamaya karşı kullanılacak
azot duşlama sistemi veya muadili cihazlar,
c) Hazırlanacak
ATY’de kullanılacak atığın özelliğine göre Ek-2’de verilen ekipmanlar.
(10) ATY
hazırlama tesisinde aşağıdaki ek hizmet birimlerinin bulunması zorunludur:
a) Kantar ve
atık kabul bölümü,
b) Araç parkı,
c) Kabul
edeceği atıkların doğrulama analizini yapabilecek donanıma sahip laboratuvar,
ç) Tekerlek
yıkama ünitesi,
d) İdari bina,
e) Atıksu
arıtma tesisi.
(11) Atıksu
arıtma tesisi bulunmayan ATY hazırlama tesisleri 31/12/2004 tarihli ve 25687
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine
uygun olarak atıksu altyapı tesisi bulunan yörelerde kanalizasyon sistemine
bağlantı esaslarına uyulması şartıyla bağlantı iznini alır.
ATY temel
özellikleri
MADDE 8 –
(1) (Değişik:RG-23/12/2014-29214) ATY hazırlama tesisleri, ek-4’te yer
alan ilgili sütuna karşılık gelen atık kodlarındaki atıkları ATY
hazırlanmasında kullanabilirler.
(2) ATY Ek-3’te
verilen özelliklere uygun olacak şekilde hazırlanır.
(3) ATY
hazırlayan tesislerin hazırladıkları yakıtın özelliklerini gösterir analizleri
tesis bünyesinde kurulu bulunan laboratuvarda veya Bakanlıktan yeterlik almış
laboratuvarlarda gerçekleştirmesi gerekmektedir. Analiz sonucu doğrultusunda
Ek-5’te formatı verilen ATYBF hazırlamakla yükümlüdür. ATYBF, her menü
değişikliğinde veya beslenen atık karakterizasyonunda değişiklik olması halinde
yenilenir.
Atık kabul
kriterleri
MADDE 9 –
(1) ATY hazırlama tesislerinde, tesis lisansında belirtilen atıkların haricinde
atık kabul edilmez. Dökme halinde gelen atıklar hariç düzgün şekilde
ambalajlanmamış, tehlikeli atıklar için lisanslı araçla taşınmamış ve/veya
ilgili mevzuat gereğince UATF düzenlenmesi gereken atıklar için form
düzenlenmeden gelen atıklar tesise kabul edilemez. ATY hazırlama tesisine atık
kabulünden önce atıkların bileşimi ile ilgili bilgi atık üreticisi tarafından
sağlanır.
(2) ATY
hazırlama tesisine kabul edilecek atıkların kimyasal içerikleri ve fiziksel
özelliklerine ilişkin doğrulama testlerinin tesiste bulunacak laboratuvarda
yapılması zorunludur.
(3) (Değişik:RG-23/12/2014-29214)
Atıkların analizinde aşağıdaki özellikler belirlenir:
a) Atığın
kaynağı ve atık kodu,
b) Atığın net
kalori değeri,
c) Kül miktarı,
ç) Su miktarı,
d) Uçucu madde
miktarı,
e) pH değeri.
(4) (Değişik:RG-23/12/2014-29214)
Kabul edilecek atıkların, ATY hazırlama tesisi bünyesindeki veya
Bakanlıktan yeterlik almış laboratuvarlarca yapılacak analizler ile üçüncü
fıkradaki özelliklere uygunluğu belgelenir.
Atığın
boşaltma ve yükleme işlemleri
MADDE 10 –
(1) Boşaltma ve yükleme alanında zeminde uygun eğimler oluşturulması bu
alandaki yağmur suları ile yükleme ve boşaltma işlemleri sırasındaki dökülmeye karşı
alanın çevresinde sızdırmaz taşıma kanalları ve alanın büyüklüğüne uygun
kapasitede sızdırmaz toplama çukuru bulunması zorunludur.
(2) Boşaltma ve
yükleme alanı, boşaltma ve yüklemenin güvenli yapılmasına imkân sağlayacak
şekilde donatılır.
(3) Boşaltma ve
yükleme alanı, tesis içinde depo alanına kolay erişilebilecek şekilde
planlanır.
Atık stok
sahası özellikleri
MADDE 11 – (1)
Alanın taban yüzeyi, (Değişik ibare:RG-13/4/2017-30037) TS EN
206:2013+A1’de tanımlanan zararlı kimyasal ortam çevresel etkisine maruz
beton karışımı ve özellikleri için önerilen sınır değerlerde hava sürükleyici
katkılı en az C30/37 yüksek durabiliteli en az 25 cm beton ve tutuşmaz
malzemeden yapılır. Beton üzerinde geçirimsiz malzeme kullanılır. Dökülmelere
karşı önlem alınır. Tabanda atığın kanalizasyon veya yüzey suyuyla temas
etmesini engelleyecek ayrı toplama mekanizması geliştirilir. Sadece yangın
söndürme sırasında kullanılan suyun kontrollü tahliye edileceği drenaj
noktalarına izin verilir.
(2) Sıvı
atıklar IBC gibi uygun ambalajlarda depolanmıyor ise, bu tür atıkların
depolanmasına olanak sağlayacak tank çiftliği oluşturulur ve güvenlik havuzları
ile donatılır. Kurulacak tank çiftlikleri için TS 4943 standardı ile belirlenen
esaslara uyulur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanımı
Atıkların ek
yakıt olarak kullanımına ilişkin genel ilkeler
MADDE 12 –
(1) Beraber yakma tesislerinde, atık yağ, sıvı yakıt atıkları, ömrünü
tamamlamış lastikler ve kurutulmuş arıtma çamurları hariç olmak üzere, atık
besleme miktarının bir takvim yılı içerisinde 5000 ton/yılın altında olması
durumunda ek yakıt kullanılabilir.
(2) (Değişik:RG-23/12/2014-29214)
Ek yakıt kullanacak tesisler, sadece ek-4’te yer alan “Ek Yakıt” sütununa
karşılık gelen atıkları ek yakıt olarak tesislerine kabul edebilirler. Arıtma
çamurlarının ek yakıt olarak kullanılabilmesi için en fazla %50 nem içerecek
şekilde kurutulmuş halde tesise gelmesi ya da tesiste kurutma ünitesinin
bulunması zorunludur.
(3) Ek yakıt
kullanacak tesislerin atık kabul kriterleri kabul edecekleri atıkların kimyasal
içerikleri ve fiziksel özelliklerine ilişkin doğrulama testlerinin tesiste
bulunacak laboratuvarda yapılması zorunludur.
(4) Atıkların
analizinde aşağıdaki kimyasal içerikleri ve fiziksel özellikleri dikkate alınır:
a) Atığın
kaynağı ve atık kodu,
b) Atığın net
kalori değeri,
c) Kül miktarı,
ç) Su miktarı,
d) Uçucu madde
miktarı,
e) Klor
içeriği.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Alternatif Hammadde Kullanımı
Alternatif
hammadde kullanımına ilişkin genel ilkeler
MADDE 13 –
(1) Alternatif hammadde kullanacak tesisler, Bakanlığa bu Tebliğin 14 üncü
maddesinde belirtilen bilgi ve belgeler ile başvuru yaparak, alternatif
hammadde kullanımı için onay almakla ve Bakanlığa kayıt olmakla yükümlüdür.
(2) (Değişik:RG-13/4/2017-30037)
Çimento, beton, kireç, tuğla, kiremit, seramik ve demir-çelik üretimi yapan
tesisler Bakanlıkça uygun görülen atıkları alternatif hammadde olarak
kullanabilir. Ayrıca akaryakıt üretimi yapan rafineriler ise akaryakıt
atıklarını alternatif hammadde olarak kullanabilir.
(3) Atıklarını
alternatif hammadde kullanımı amacıyla Bakanlıktan onay almış tesislere verecek
işletmeler, atık beyan formunu her yıl takip eden yılın en geç Mart ayı sonuna
kadar bir önceki yıla ait bilgileri içerecek şekilde Bakanlıkça hazırlanan
çevrimiçi programı kullanarak doldurmak, onaylamak, çıktısını almak ve beş yıl
boyunca bir nüshasını saklamakla yükümlüdür.
Başvuru
işlemlerinde sunulacak bilgi ve belgeler
MADDE 14 – (1)
Alternatif hammadde kullanacak tesislerin, başvuru işlemlerinde aşağıdaki bilgi
ve belgeleri sunmaları zorunludur:
a) Alternatif
hammaddenin üreticisi olan tesisin iletişim bilgileri, tesise ilişkin proses,
atığın prosesin hangi aşamasından kaynaklandığı, miktarı ve atık kodu.
b) Alternatif
hammadde olarak tesise kabul edilecek atıkların fiziksel ve kimyasal
özelliklerini gösterir analiz raporu.
c) Alternatif
hammadde kullanacak tesislerin proseslerine ilişkin bilgileri ve prosesin
alternatif hammadde kullanımına uygun olduğunu gösterir kurumsal akademik
rapor.
ç) Alternatif hammaddenin
prosesin hangi aşamasında ve ne amaçla kullanılacağı.
(2) (Ek:RG-13/4/2017-30037)
Bir sektöre ait proseste, bir atığın alternatif hammadde olarak
kullanımına yönelik hazırlanmış olan kurumsal akademik rapora göre tesise izin
verilmesi halinde, aynı sektördeki aynı prosese sahip tesislerin aynı atık kodu
için başvurularında birinci fıkranın (c) bendinde yer alan bilgi ve belgelerin
sunulması zorunlu değildir.
ALTINCI BÖLÜM
ATY ve Ek Yakıt Kullanımına Yönelik Teknik Usuller
Deneme
yakması
MADDE 15 –
(1) Deneme yakması AYİY 8 inci maddesi kriterlerine göre yapılır.
(2) Tesis
işleticisi deneme yakmasına başlamadan önce, deneme yakması planını hazırlar ve
Bakanlık onayına sunar. Deneme yakması planı Bakanlıkça onaylanmadan deneme
yakması başlatılamaz.
Güvenirlik
aralığı değeri
MADDE 16 –
(1) Beraber yakma tesislerinde hava kirleticilerine ilişkin ölçümler AYİY
Ek-3’e uygun olarak yürütülür. AYİY Ek-3 bölümünde yer alan ölçüm tekniklerine
ilişkin parametreler bazında % 95 güven aralığı değerleri ayrı ayrı belirlenmiş
olup, sürekli bazda ölçüm yapan cihazların TS EN 15267-3 ve TS EN 14181
standardına uygun olması gerekmektedir.
(2) Sonuçların
doğrulanması sırasında kullanılacak güvenirlik aralığı değerlerinin hesaplama
yöntemi aşağıdaki gibidir:
a) DD: Düzeltilmiş
değer (mg/Nm3).
b) BD: Bacada
ölçülen değer (mg/Nm3).
c) GA: AYİY
Ek-3 Güvenirlik Aralığı Değeri.
ç) DD = BD –
(BD * GA/100).
(3) Düzeltilmiş
değer AYİY Ek-2’de verilen sınır değerin altında ise ölçülen değer uygun, sınır
değerin üzerinde ise ölçülen değer uygunsuz olarak nitelendirilir. Elde edilen
sonuçlar AYİY kapsamında değerlendirilir.
Muafiyet
koşulları
MADDE 17 –
(1) Sürekli ölçüm muafiyeti; yakma veya beraber yakma tesisinde, işletici HCl,
HF ve SO2 maddelerinin emisyonlarının belirtilen emisyon limit
değerlerinden hiçbir şart altında daha yüksek olmayacağını kanıtlaması halinde,
Bakanlıkça, sürekli ölçüm yerine AYİY 15 inci maddesinin (c) bendinde
belirtilen şekilde periyodik ölçümlere müsaade edilir. Sürekli ölçüm muafiyeti
almak için 3 ay süre ile bacada sürekli ölçüm yapılması ve sonuçların Bakanlığa
sunulması gerekmektedir. Sürekli ölçümler sırasında temin edilebildiği sürece
atıkların ek yakıt olarak kullanılmaları esastır. Ancak atıkların sürenin
tamamında daha önce lisanslandırılan oranda temin edilmesinin zorluğu dikkate
alınmakla birlikte asgari 2 tam gün boyunca lisanslandırılan oranda atık
beslemesi yapılması gerekmektedir. Rapor içerisinde, ölçüm süresi boyunca
atıkların besleme tarihleri ile yarım saatlik ortalama değerler halinde
bulunmalıdır. Ölçüm sonuçları ham, %10 O2’ye göre düzeltilmiş ve
standartlaştırılmış olarak AYİY EK-3’de belirtilen güven aralığı değerleri
çıkartılmış halde ayrı ayrı verilmelidir.
(2) Sınır değer
Muafiyetleri;
a) AYİY Ek-2’de
herhangi bir sınır değer belirlenmemiş parametreler için SKHKKY’de belirtilen
ilgili sınır değerler uygulanacaktır.
b) Beraber
yakma tesislerinde SO2 ve TOK emisyon konsantrasyonlarının
belirlenen sınır değerleri aşmasının, atık yakmadan değil de kullanılan
yakıttan kaynaklandığı emisyon ölçümleri ile belgelenir ise Bakanlıkça tesis
bazında muafiyet getirilir. Bu durumda, emisyonların karşılaştırılması
maksadıyla yakıt ve yakıt+atık besleme durumları için ayrı ayrı emisyon ölçümü
yapılır. Ölçümler, atıklar kullanılırken ve kullanılmazken yarımşar saatlik
ortalamaları temsil edecek şekilde toplam 8’er saat boyunca yapılmalıdır.
Atıklar, 8 saati tamamlayacak şekilde farklı günlerde de kullanılabilir.
Atıklar kullanılırken ve kullanılmazken tespit edilen emisyon değerlerinin, ATY
veya ek yakıt kullanımından kaynaklı olarak;
1) Arttığı
tespit edilirse, atık kullanılmazken tespit edilen değer + AYİY’de ilgili
parametre için belirtilen sınır değerin toplamı sınır değer olarak uygulanır,
2) Artmadığı
tespit edilirse, SKHKKY’de belirlenen sınır değerler uygulanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Acil Durum ve Güvenlik Önlemleri
Yangın
teşhisi/algılanması ve söndürme
MADDE 18 –
(1) Otomatik yangın teşhis ve söndürme sistemlerinin yanında, taşınabilir
yangın söndürücülerin de mevcut olması ve periyodik bakımlarının yapılarak her
zaman kullanıma hazır bulundurulması zorunludur.
(2) İnşaat ve
işletme esnasında yangın teşhis ve söndürme sistemlerinin yetkili bir kurum
tarafından uygunluğunun düzenli bir şekilde kontrol edildiğine dair belgeler
Bakanlığa ibraz edilecek şekilde saklanır.
(3) Tesisler
acil durum yönetim planlarını hazırlayarak, işletme planları ile birlikte
Bakanlığa sunacaktır.
(4) ATY
hazırlama tesislerinde, yangın teşhisi ve algılanması durumunda bölümler arası
kapıların otomatik olarak kapanacağı ve yangının sıçramasının önleneceği
şekilde kapıların ve pencerelerin kendiliğinden kapanacağı sistemin kurulması
esastır.
Yangın
söndürme sırasında kullanılan suyun ve dökülmüş atığın toplanması
MADDE 19 –
(1) Depolanan/stoklanan atığın depolanma şekline, ambalajının tipine ve
depolanan/stoklanan atık miktarına bağlı olarak yangın söndürücülerin
bulundurulması ve toprak, yeraltı suyu ve yüzeysel suyun kirlenmesini önlemek
için ayrı bir toplama sisteminin kurulması zorunludur. Birbiriyle reaksiyona
girebilecek atıklar için yangın söndürücüler ve dökülmüş atıklara ait toplama
sistemleri ayrı tutulur. Toplama sistemi en büyük depo alanına göre
boyutlandırılır.
(2) Tesiste
dökülen atıkları absorbe etmek üzere kullanılacak maddeler/malzemeler yeterli miktarlarda
bulundurulur. Dökülmüş atıkların uzaklaştırılmasına ilişkin talimatnameler
depolama alanına asılır. Bu talimatnameler, aşağıdaki bilgileri kapsar:
a) Döküntüyü
temizlemekle sorumlu kişiler ile her bir durum için alınacak emniyet
tedbirleri,
b) Dökülen
atığın yayılmasını engelleyecek absorbanlara ilişkin bilgiler ile kullanım
şekli,
c) Depo
bölümünün havalandırma sıklığı,
ç) Dökülen atık
ve kullanılan absorbanların uzaklaştırılma yöntemleri.
(3) Atığın
tesis içerisinde toprak kirliliği oluşturması durumunda 8/6/2010 tarihli ve
27605 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve
Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik kapsamında gerekli iş ve
işlemler yapılır.
Toplu
koruma, hijyen, ilk yardım ve kişisel koruma
MADDE 20 –
(1) Tesisin yükleme, boşaltma, çalışma alanlarındaki çalışanların sağlık ve
güvenliklerinin öncelikle toplu koruma önlemleriyle korunması esastır.
(2) Tesiste
çalışanların toplu koruma yöntemlerinin uygulanmasıyla önlenemeyen risklerden
korunması maksadıyla en az aşağıdaki uygun kişisel koruyucu donanımlara sahip
olmaları ve bunları doğru şekilde kullanmaları sağlanır:
a) Solunum
sistemi koruyucuları,
b) Göz ve yüz
koruyucuları,
c) El ve kol
koruyucuları,
ç) Ayak ve
bacak koruyucuları,
d) Vücut
koruyucuları, gövde ve karın bölgesi koruyucular.
(3) Tesiste
çalışanların kişisel korunma aletlerini ve kirli giysilerini bırakabilecekleri,
ellerini yıkayabilecekleri ve duş alabilecekleri bir oda tahsis edilir.
(4) Tesiste
içerisinde her bir birimde göz duşu ve lavabo bulundurulur. Tesis alanına
mümkün olduğu kadar yakın bir ilk yardım birimi kurulur.
(5) Acil durum
planlarının hazırlanması zorunludur.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Lisans ve Tesisin İşletilmesi ile İlgili Hükümler
Çevre izin
ve lisansı
MADDE 21 –
(1) (Değişik:RG-13/4/2017-30037) Bu Tebliğin Üçüncü ve Dördüncü
Bölümünde yer alan asgari teknik donanıma sahip tesisler, Çevre İzin ve Lisans
Yönetmeliği kapsamında çevre lisansı almak zorundadır.
(2) Entegre
tesislerde (Değişik ibare:RG-23/12/2014-29214) Çevre İzin ve Lisans
Yönetmeliği kapsamında entegre lisans almak zorundadır.
Mesul
mühendisin görev ve sorumlulukları
MADDE 22 –
(1) ATY hazırlayan ve kullanan, ek yakıt ve alternatif hammadde kullanan
tesislerin işletmesinde çalışan mesul mühendis;
a) Tesise, çevre
lisansında kodları belirtilen atıkların haricinde atık kabul edilmemesini
sağlamak/sağlattırmakla,
b) İlgili
mevzuat gereği lisanslı araçla taşınması gereken atıkları, taşıma lisansı
olmayan araçlarla sevkiyatında tesise kabul edilmemesini sağlamak/sağlattırmakla,
c) Tesise gelen
atıkların analizini yapmak/yaptırmakla,
ç) İşletme
esnasında çalışan personelin baret, kulaklık, toz maskesi gibi koruyucu malzeme
kullanmasını sağlamakla,
d) Tesisin risk
taşıyan bölümlerinde çalışan personelin her türlü güvenliğini
sağlamak/sağlattırmakla,
e) Bu bölümlere
izinsiz olarak ve yetkili kişilerin dışında girişlerin önlenmesini
sağlamak/sağlattırmakla,
f) Yangın
söndürme araçlarının düzenli olarak kontrolünün yapılması, dolu ve boş olarak
ayrı depolanmasını, kolaylıkla görülebilecek yerlere konulmasını, bulunduğu
yerlerin levha ile işaretlenmesini ve tüplerin yerini gösteren krokinin tesis
giriş ve çıkışlarında kolay görünebilecek yerlere asılmasını sağlamak gibi
işleri yapmak/yaptırmakla,
g) Tesiste
Güvenlik Talimatnamesi, itfaiye, sağlık kuruluşu, ambulans gibi acil yardım
kuruluşlarına ait bilgilerin herkesin görebileceği yerlere asılması, acil eylem
planının hazırlanarak, il müdürlüğüne sunulmasını sağlamakla,
ğ) Tesise
radyoaktif, gaz, patlayıcı madde ve bulaşıcı hastalık riski olan materyallerin
kabul edilmemesini sağlamak/sağlatmakla,
h) Tesise giren
ve tesisten çıkan atıkların kodlarına göre envanterini tutmak ve esasları
Bakanlıkça belirlenen aylık faaliyet bilgilerini Bakanlığa veya Bakanlığın
yetkilendirdiği kurumlara raporlamakla,
ı) Herhangi bir
kaza durumunda oluşacak kirlilikle ilgili iş ve işlemleri ilgili mevzuat
doğrultusunda çevre görevlisi ile birlikte yürütmekle,
yükümlüdür.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Eğitim
MADDE 23 –
(1) Çalışanların, periyodik olarak atık yönetimi, iş sağlığı ve güvenliği ve
koruma yöntemleri konularında ilgili mevzuat hükümlerine uygun kişi, kurum ve
kuruluşlardan eğitim almaları sağlanır.
İdari
yaptırımlar
MADDE 24 –
(1) Bu Tebliğde belirtilen şartlara uyulmaması halinde, 2872 sayılı Çevre
Kanununun 15 ve 20 nci maddelerindeki yaptırımlar uygulanır.
Kurulu
tesisler
GEÇİCİ MADDE
1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yakma veya beraber
yakma tesislerine ön işlem yapan ve/veya ATY hazırlayan ve bu faaliyet için
geçici faaliyet belgesi ya da çevre lisansı almış mevcut tesisler, bu Tebliğ
ile belirlenen koşullara bir yıl içerisinde uyum sağlamakla yükümlüdür.
Çevre
lisansı bulunmayan tesisler
GEÇİCİ MADDE
2 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yakma veya beraber
yakma tesislerine ön işlem yapan ve/veya ATY hazırlayan ve bu faaliyet için
lisans almamış tesislerin üç ay içerisinde lisans müracaatı yapması zorunludur.
Yürürlük
MADDE 25 –
(1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 26 –
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
Tebliğin Ekleri
|
Tebliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
|
Tarihi
|
Sayısı
|
20/6/2014
|
29036
|
Tebliğde Değişiklik Yapan Tebliğlerin Yayımlandığı
Resmî Gazetelerin
|
Tarihi
|
Sayısı
|
1.
|
23/12/2014
|
29214
|
2.
|
13/4/2017
|
30037
|