HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı; sağlık hizmeti sunulan kurum ve kuruluşlarda görev
yapan hemşirelerin çalışma alanlarına, pozisyonlarına ve eğitim durumlarına
göre görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, kamu ve özel tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında ve
hemşirelik hizmetleri sunulan diğer alanlarda görev yapan hemşireleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununun 4 üncü
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b) Hemşire: 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa göre
hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili sağlık personelini,
c) Hemşirelik tanılama süreci: Bireyin muhtemel veya
mevcut sağlık sorununa yönelik olarak, hemşirelik hizmetleri çerçevesinde
bakıma en uygun yaklaşımı belirlemeyi mümkün kılan durum değerlendirmesini,
ç) Kanun: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik
Kanununu,
d) Başhemşire: Kurum ve kuruluşlarda hemşirelik
hizmetlerini en üst düzeyde temsil eden hemşireyi,
e) Uzman hemşire: Mesleğiyle ilgili lisansüstü eğitim
alarak uzmanlaşan ve diploması Bakanlıkça tescil edilen hemşireyi,
f) Yetki belgesi: Hemşirelerin meslekleriyle ilgili
özellik arz eden birim ve alanlarda ilgili mevzuatında düzenlenen hizmet içi
eğitim çalışmaları neticesinde Bakanlıkça tanzim olunan belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Hemşirelik Hizmetlerinin Kapsamı, Hemşirelerin Görev,
Yetki ve Sorumlulukları
Hemşirelik hizmetlerinin kapsamı
MADDE 5 –
(1) Hemşirelik hizmetleri aşağıdaki hususları kapsar:
a) Birey, aile, grup ve toplumun sağlığının
geliştirilmesi, korunması, hastalık durumunda iyileştirilmesi ve yaşam
kalitesinin artırılması amacıyla hemşirenin yerine getirdiği bakım verme,
hekimce hazırlanan tıbbî tanı ve tedavi planının oluşturulması ve uygulanması,
güvenli ve sağlıklı bir çevre oluşturma, eğitim, danışmanlık, araştırma,
yönetim, kalite geliştirme, işbirliği yapma ve iletişimi sağlama rolleri,
b) Mesleki eğitimle kazanılan bilgi, beceri ve karar
verme yeteneklerini kullanarak, insanlara yaşadıkları ve çalıştıkları her
ortamda doğum öncesinden başlayarak yaşamın tüm evrelerinde meslek standartları
ve etik ilkeler çerçevesinde sunduğu hemşirelik bakımı,
c) Hemşirelik hizmetlerinin ve bu hizmetlerden sorumlu
insan gücü kaynaklarının, diğer kaynakların ve bakım ortamının yönetimi ile
risk yönetimini.
Hemşirelerin görev, yetki ve sorumlulukları
MADDE 6 – (1)
Hemşireler;
a) Her ortamda bireyin, ailenin ve toplumun hemşirelik
girişimleri ile karşılanabilecek sağlıkla ilgili ihtiyaçlarını belirler ve
hemşirelik tanılama süreci kapsamında belirlenen ihtiyaçlar çerçevesinde
hemşirelik bakımını kanıta dayalı olarak planlar, uygular, değerlendirir ve
denetler.
b) Verilen hemşirelik bakımının kalitesini ve
sonuçlarını değerlendirir, hizmet sunumunda bu sonuçlardan yararlanarak gerekli
iyileştirmeleri yapar ve sonuçları ilgili birime iletir.
c) Tıbbî tanı ve tedavi planının uygulanmasında; hekim
tarafından, acil durumlar dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygular,
hastada beklenmeyen veya ani gelişen durumlar ile acil uygulanması gereken tanı
ve tedavi planlarında müdavi hekimin şifahi tıbbi istemini kabul eder. Bu
süreçte hasta ve çalışan güvenliği açısından gerekli tedbirleri alır.
ç) Hastaya lüzumu halinde uygulanmak üzere hekim
tarafından reçete edilen tıbbî talepleri bilimsel esaslara göre belirlenen
sağlık bakım, tanı ve tedavi protokolleri doğrultusunda yerine getirir.
d) Tıbbi tanı ve tedavi işlemlerinin hizmetten
faydalanana zarar vereceğini öngördüğü durumlarda, müdavi hekim ile durumu
görüşür, hekim işlemin uygulanmasında ısrar ederse durumu kayıt altına alarak
hekimin yazılı talebi üzerine söz konusu işlemi uygular.
e) Tıbbî tanı ve tedavi girişimlerinin hasta
üzerindeki etkilerini izler, istenmeyen durumların oluşması halinde gerekli
kayıtları tutarak hekime bildirir ve gerekli önlemleri alır.
f) Görevi teslim alacak hemşire gelmeden ve gerekli
bilgiyi hasta başında sözlü ve yazılı olarak teslim etmeden ve doğal afet,
toplu kazalar gibi olağanüstü durumlarda ise hemşireye olan ihtiyaç ortadan
kalkmadan kurumdan ayrılamaz.
g) Hemşirelikle ilgili eğitim, danışmanlık, araştırma
faaliyetlerini yürütür. Mesleği ile ilgili bilimsel etkinliklere katılır.
Toplumun, öğrenci hemşirelerin, sağlık çalışanlarının ve adaylarının eğitimine
destek verir ve katkıda bulunur.
h) Sağlık hizmetlerinin verildiği tüm alanlarda etkin
bir şekilde görev alır, oluşturulan sağlık politikalarının yürütülmesinde,
mevzuat çerçevesinde karar mekanizmalarına katılır.
ı) Hizmet sunumunda, hizmetten faydalananların
bireysel farklılıklarını kabul ederek, insan onurunu, mahremiyetini ve kültürel
değerlerini azami ölçüde göz önünde bulundurur.
i) Tüm uygulamalarını kayıt altına alır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uzman Hemşire ve Yetki Belgesine Sahip Hemşireler
Uzman hemşire
MADDE 7 –
(1) Lisans mezunu hemşirelerden; yurtiçinde hemşirelik anabilim dallarında ve
bunların altında açılan lisansüstü eğitim programlarından mezun olan ve
diplomaları Bakanlıkça tescil edilen hemşireler ile yurtdışında bu
programlardan mezun olup, diplomalarının denklikleri onaylanan ve diplomaları
Bakanlıkça tescil edilen hemşireler alanlarında uzman hemşire olarak
çalışırlar.
(2) Uzman hemşireler, temel hemşirelik rollerinin yanı
sıra uzmanlığını yaptığı alana yönelik klinik bilgi, beceri, sağlık
araştırmaları, danışmanlık hizmetleri, sağlık eğitim hizmetlerinin
programlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde sorumluluk alır, uygular ve
değerlendirir.
(3) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Uzmanlık alanı ile ilgili kapsamlı sağlık değerlendirmeleri yapar.
Hemşirelik bakımını planlar, uygular ve yönetir. Bakımda istenen
hedeflere ulaşılamaması durumunda,
yeni stratejiler geliştirir.
(4) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Hastalara
uygulanan tıbbi tanı ve tedavi
işlemlerine ilişkin karşılaşılan kritik durumlarda,
uygun kararın verilmesinde hemşirelere danışmanlık yapar, meslekî gelişimleri açısından hemşirelere yardımcı olur.
(5) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Hasta ve ailesinin
eğitimini planlar. Hastaları, bakım ve tedavi yöntemleri ile olası yan
etkileri hakkında bilgilendirir. Hastaların güncel ve güvenilir sağlık bilgisine ulaşmasını sağlar.
(6) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Uzmanlık alanı ile ilgili ve etik
konularda kişi, kurum ve kuruluşlara danışmanlık ve bilirkişilik yapar. Çalıştığı kurumda araştırmalarla ilgili etik
komitede görev alabilir.
Yetki belgesine sahip hemşireler
MADDE 8 –
(1) Hemşirelik mesleği ile ilgili özellik arz eden birim ve alanlarda yetki
belgesine sahip ve bu alanlara ilişkin hemşirelik bakım hizmetlerinden sorumlu
hemşiredir.
(2) Yetki belgesine sahip hemşirelerin görev, yetki ve
sorumlulukları, sahip oldukları yetki belgeleri ve çalıştıkları özellikli alana
göre Bakanlıkça düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hemşirelik Hizmetlerinin Yönetimi ve Organizasyonu
Başhemşire
MADDE 9 –
(1) Başhemşire olabilmek için hemşirelikte en az lisans eğitimine sahip olmak gerekir.
Ancak kurum/kuruluşta, hemşirelikte lisans eğitimine sahip hemşire bulunmaması
halinde diğer hemşirelerden de görevlendirme yapılabilir.
(2) Başhemşire bağlı olduğu kurum/kuruluş üst amirine
karşı sorumlu olarak:
a) Hemşirelik hizmetlerinin planlanmasını,
yürütülmesini, değerlendirilmesini, geliştirilmesini ve kayıt altına alınmasını
sağlar.
b) Hemşirelik hizmetleri organizasyonu doğrultusunda
görevli hemşirelerin mevzuata ve meslek ilkelerine uygun olarak görev
yapmalarından, hemşirelik hizmetlerinin etkin ve verimli sunumundan sorumludur.
İstenmeyen olaylar ve hatalı hemşirelik uygulamalarını önleyici tedbirleri
alır, meydana gelen menfi olayların kaydının tutulmasını ve bildirilmesini
sağlar.
c) Hemşirelik hizmetlerinde istihdam edilen personeli
ilgili birimlere görevlendirir ve göreve uyumunu sağlar. Hizmet birimlerinde
görevlendirilecek hemşirelerin sayısını ve niteliğini belirler.
ç) Hemşirelik hizmetleri ile ilgili tüm kayıt
sistemlerinin ve Ek-1’deki formların geliştirilmesini ve düzenli olarak
kullanılmasını sağlar.
d) Hemşirelerin bilgi ve deneyimlerini göz önünde
bulundurarak görev dağılımlarının ve çalışma çizelgelerinin yapılmasını,
izlenmesini sağlar ve onaylar. Göreve yeni başlayan hemşireler için uyum
eğitimi, görevdeki hemşireler için hizmet içi eğitim programlarının
planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesini sağlar.
e) Öğrenci hemşirelerin eğitimi için uygun çalışma
ortamını oluşturur, öğretim elemanları ile işbirliği yaparak okul-hastane
işbirliğini sağlar.
f) Hemşirelerin mesleki gelişimleri için sürekli
eğitimlerini destekler.
g) Hemşirelik hizmetlerinin geliştirilmesi için
yapılacak bilimsel araştırma faaliyetlerine destek olur. Hemşirelik hizmetleri
bütçesinin planlanmasında yer alır.
h) Hemşirelik hizmetlerine ilişkin stratejik çalışma
planlarını yapar ve uygulanmasını sağlar.
ı) Hastane ve sağlık kurumlarının ilgili
yöneticileriyle işbirliği yapar.
i) Olağanüstü durumlarda afet planları doğrultusunda
ilgili birimlerle işbirliği içinde, acil durum planlamaları yapar, protokol
geliştirir ve/veya geliştirilmesini sağlar ve gerekli durumlarda uygulamaya
koymak üzere ekibini hazırlar.
j) Komite, konsey, yönetim kurulu toplantılarına üye
olarak katılır.
(3) Gözetmen hemşire: Başhemşirenin görevleri normal
mesai dışında ve resmi tatil günlerinde gözetmen hemşire tarafından yürütülür.
Bu hemşireler meslekte beş yıl deneyimli, lisans mezunu hemşireler arasından
başhemşire tarafından seçilir ve görevlendirilir. Ancak, kurum/kuruluşta,
hemşirelikte lisans eğitimine sahip hemşire bulunmaması halinde diğer
hemşirelerden de görevlendirme yapılabilir.
Sorumlu hemşire
MADDE 10 –
(1) Sorumlu hemşire yatan hasta üniteleri/klinikleri, yoğun bakım üniteleri,
ayaktan tanı ve tedavi birimleri, acil, evde bakım gibi alanlarda hemşirelik
hizmetlerinin yerine getirilmesinde başhemşireye karşı sorumlu olup, öncelikle
ilgili alanda uzman hemşireler, yoksa üç yıl deneyimli ve hemşirelikte lisans
mezunları arasından başhemşire tarafından görevlendirilir. Ancak,
kurum/kuruluşta, hemşirelikte lisans eğitimine sahip hemşire bulunmaması
halinde diğer hemşirelerden de görevlendirme yapılabilir. Sorumlu hemşire
görevlendirildiği alanda öncelikle gündüz mesai saatlerinde görev yapar.
(2) Sorumlu hemşire, servis ve ünitedeki hastaların bakım
gereksinimlerinin hemşirelik süreci doğrultusunda belirlenmesine ve
karşılanmasına yönelik hemşirelik hizmetlerinin yürütülmesinden sorumludur.
(3) Sorumlu hemşire;
a) Servis/üniteye yeni başlayan hemşirelerin uyumunu
sağlar. Hemşirelerinin mesleki gelişimlerinde, hasta bakımında rehberlik ve
danışmanlık yapar, iş doyumu ve motivasyonu yükseltici düzenlemeler yapar.
Eğitim hemşiresi ile işbirliği yaparak hemşirelerin eğitim gereksinimlerine
yönelik önerilerde bulunur. Hizmet içi eğitim programlarına katılır ve
ünite/servis hemşirelerinin katılmalarını sağlar.
b) Hastaların tedavi planlarının güvenli bir şekilde
uygulanmasını, eczane tarafından kliniğe gönderilen ilaçların güvenli bir
şekilde kullanımını ve korunmasını sağlar.
c) Hastanın muayene ve tedavi girişimleri sırasında
ilgili hemşirelik işlevlerinin yerine getirilmesini sağlar.
ç) Kurum politikaları doğrultusunda hemşirelerin
gelişimi için performans değerlendirmelerini yapar, geri bildirimde bulunur.
d) Kendisine bağlı hemşirelerin özlük işleri ve
hakları ile ilgili konularda servis/ünite içinde gerekli düzenlemeleri sağlar.
e) Hemşirelerin çalışma çizelgelerini ve izinlerini
düzenler, başhemşirenin onayına sunar.
f) Servis/ünitenin fiziksel yapısı ve donanımı
konusunda yönetime önerilerde bulunur.
g) Hastaları bakım gereksinimlerine göre sınıflayarak
uygun oda ve yatak ayırımını yapar.
h) İlgili birimlerle koordinasyonu sağlar.
ı) Hasta ile ilgili vizit, kurul ve konseylere
katılarak bilgi alışverişinde bulunur.
i) Öğrenci hemşirelerin eğitiminde uygun eğitim
ortamını sağlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Düzenleme yetkisi
MADDE 11 –
(1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak üzere her türlü alt
düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 12 –
(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 13 –
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
Ek -1 için
tıklayınız.
Ek- 2 ve 3 için
tıklayınız.
|
Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
|
Tarihi
|
Sayısı
|
8/3/2010
|
27515
|
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin
Yayımlandığı Resmî Gazetelerin
|
Tarihi
|
Sayısı
|
1.
|
19/4/2011
|
27910
|
2.
|
|
|